Meat News #131
Γιώργος Κελαϊδίτης: Η Περιφέρεια δίπλα στον παραγωγό για την αγροτική ανάπτυξη
Related Articles
Συναντήσαμε τον Γιώργο Κελαϊδίτη σε πρόσφατη ενημερωτική συνάντηση που πραγματοποίησαν οι Υπηρεσίες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης σχετικά με το νέο καθεστώς στα ευρω-προγράμματα προώθησης αγροτικών προϊόντων, το οποίο ισχύει από την 1η Δεκεμβρίου 2015. Παρατηρήσαμε τότε το έντονο ενδιαφέρον του για την προβολή και προώθηση των αγροτικών προϊόντων της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. Μερικές μέρες αργότερα μας παραχώρησε τη συνέντευξη που θα διαβάσετε παρακάτω, στη διάρκεια της οποίας διαπιστώσαμε ότι είναι πράγματι ένας νέος άνθρωπος, ορεξάτος, που αγωνιά για τον πρωτογενή τομέα της παραγωγής. Ήταν, με αυτή την έννοια, ο κατάλληλος άνθρωπος για τη θέση του Αντιπεριφερειάρχη Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.
Συνέντευξη στον Χρήστο Πραμαντιώτη
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Meat News, τεύχος Ιανουαρίου 2016, Νο 34
Meat News: Δώστε μας καταρχάς μια εικόνα για την κατάσταση του κλάδου της κτηνοτροφίας και της παραγωγής κρέατος στην Περιφέρειά σας. Μιλάμε για μια περιοχή που συγκεντρώνει ζωικό κεφάλαιο, σφαγεία, μονάδες μεταποίησης.
Γιώργος Κελαϊδίτης: Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας έχει μεγάλη ιστορική συμβολή στην ανάπτυξη της ελληνικής κτηνοτροφίας, καθώς αποτέλεσε τη θερμοκοιτίδα του κλάδου του λευκού κρέατος για πολλές δεκαετίες.
Σήμερα η εικόνα είναι σαφώς διαφορετική, καθώς η Περιφέρεια αντιπροσωπεύει το 6,9% του εθνικού ζωικού κεφαλαίου, σημειώνοντας μεγάλη μείωση κατά 19% στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης από το 2009 ώς το 2013 με βάση τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Βάσει αυτών των στοιχείων, το ζωικό κεφάλαιο της Περιφέρειας ανά κλάδο για το έτος 2013 αποτελούσε: στα βοοειδή το 4% του συνόλου της χώρας, στα προβατοειδή το 5,9%, στα αιγοειδή το 8,4%, στους χοίρους το 9,3% και στα πουλερικά το 6,2% του συνόλου της χώρας (βλ. σχετικό πίνακα παρακάτω).
Σήμερα λειτουργούν στην Περιφέρειά μας 11 σφαγεία αμνοεριφίων, βοοειδών και χοίρων, 5 πτηνοσφαγεία και πάνω από 20 βιομηχανικές μονάδες μεταποίησης κρέατος και πουλερικών.
Όπως είναι ορατό, η εικόνα που διαγράφεται δεν είναι ευχάριστη για τη θέση της Περιφέρειάς μας στον κτηνοτροφικό χάρτη της χώρας και θα πρέπει να αναζητηθούν οι λόγοι που οδήγησαν σε αυτήν την κατάσταση. Το κυριότερο πρόβλημα των επιχειρήσεων λευκού κρέατος είναι ότι για μια μακρά χρονική περίοδο, από τη δεκαετία του ’80 μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’90, χρηματοδότησαν τις επενδύσεις και τον κύκλο εργασιών τους σε πολύ υψηλά ποσοστά και με δυσθεώρητα επιτόκια δανεισμού που ξεπερνούσαν το 30%. Το συγκεκριμένο ανταγωνιστικό μειονέκτημα οδήγησε σε σταδιακή αποεπένδυση, αύξηση κόστους και οικονομικό μαρασμό. Όταν οι επιχειρήσεις αυτές ήρθαν αντιμέτωπες με εξωγενείς παράγοντες όπως η κρίση των διοξινών, η γρίπη των πουλερικών, η γρίπη των χοίρων και η εκτόξευση των τιμών των δημητριακών, απλά δέχτηκαν τη χαριστική βολή.
Στην αιγοπροβατοτροφία τα διαρθρωτικά προβλήματα του κλάδου έχουν να κάνουν κυρίως με παράγοντες όπως η γήρανση του έμψυχου δυναμικού που απασχολείται στον κλάδο, και το συνεπακόλουθο έλλειμμα κατάρτισης και εκσυγχρονισμού των παραγωγικών πρακτικών και υποδομών. Παράλληλα όμως, καίριο ήταν το χτύπημα από την αλματώδη αύξηση στις τιμές των ζωοτροφών από το 2008 κι έπειτα, κάτι το οποίο συνοδεύεται πρόσφατα από την παράλογη και άδικη αύξηση του ΦΠΑ από 13% στο 23%, όπως επίσης και οι πολλές αδυναμίες της εγχώριας αγοράς η οποία δημιούργησε πολλές επισφάλειες στις πλάτες των παραγωγών μας.
Meat News: Ποιες φαίνεται να είναι αυτή τη στιγμή οι προοπτικές της Στερεάς Ελλάδας στον πρωτογενή τομέα της παραγωγής και πιο συγκεκριμένα στην κτηνοτροφία; Ειδικά στη σημερινή συγκυρία, όπου τα οικονομικά δεδομένα, η σφιχτή οικονομική πολιτική, τα κάθε είδους φορολογικά μέτρα για τον αγροτικό κόσμο, ακόμη και τα capital controls δείχνουν να υπονομεύουν την προσπάθεια ανασυγκρότησης του παραγωγικού αυτού κλάδου.
Γιώργος Κελαϊδίτης: Οι προοπτικές της Στερεάς Ελλάδας στην κτηνοτροφία, όσο και αν ακούγεται παράξενο, δεν είναι αρνητικές. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι έχουν επιβιώσει οι εκμεταλλεύσεις εκείνες που προσαρμόστηκαν στο ανταγωνιστικό περιβάλλον που διαμορφώθηκε τα τελευταία χρόνια. Οι εκμεταλλεύσεις αυτές έχουν τη δυνατότητα, εφόσον στηριχθούν από το κράτος, να στηρίξουν την εθνική προσπάθεια παραγωγικής ανασυγκρότησης. Ο δεύτερος πυλώνας της νέας ΚΑΠ είναι ένα θαυμάσιο εργαλείο, για τον εκσυγχρονισμό, την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και την ανάπτυξη του κτηνοτροφικού μας τομέα. Θα έλεγα ότι είναι μονόδρομος τον οποίο πρέπει να ακολουθήσουμε για να αντεπεξέλθουμε στη σωρεία των φορολογικών και λοιπών επιβαρύνσεων που αναμένεται να δεχθεί ο αγροτικός τομέας.
Meat News: Δέκα οκτώ μήνες μετά τις τελευταίες τοπικές εκλογές, η περιφερειακή αρχή πώς έχει προσπαθήσει να κάνει πράξη το όραμα που εξήγγειλε για τόνωση της ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα στη Στερεά Ελλάδα;
Γιώργος Κελαϊδίτης: Το πρώτο πράγμα που προσπαθήσαμε να κάνουμε σαν Περιφερειακή Αρχή ήταν να έρθουμε κοντά στον παραγωγό και να τον ακούσουμε προσεκτικά. Γυρίσαμε μαζί με τον Περιφερειάρχη μας Κώστα Μπακογιάννη τους 25 Δήμους της Περιφέρειάς μας, παρουσιάσαμε τους πόρους που έχουμε στη διάθεσή μας και ζητήσαμε από τις τοπικές κοινωνίες να βάλουν προτεραιότητες βάσει των σημαντικότερων αναγκών τους. Στο ίδιο πλαίσιο προχωρούμε άμεσα και στη διαχείριση των κονδυλίων του νέου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020, το οποίο πρόσφατα εγκρίθηκε και αναμένεται να δώσει πνοή στην Αγροτική μας Οικονομία. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα περιλαμβάνει πόρους για την Περιφέρειά μας που ξεπερνούν τα 500 εκ. ευρώ εκ των οποίων το 35% θα εκχωρηθεί απευθείας στην Περιφέρεια. Το πρόγραμμα αυτό, όπως γνωρίζετε, αφορά το πιο δυναμικό κομμάτι της ΚΑΠ και αφορά σχέδια βελτίωσης, μεταποίηση, κατάρτιση, καινοτομία. Εδώ λοιπόν έρχεται η δική μας σειρά έχοντας προετοιμάσει το έδαφος, όσον αφορά τη διαχειριστική μας επάρκεια, την αποτύπωση των πραγματικών αναγκών του πρωτογενούς μας τομέα, μα κυρίως την ενημέρωση και υποστήριξη των παραγωγών μας προκειμένου να εκμεταλλευτούν τα χρηματοδοτικά εργαλεία του νέου ΠΑΑ. Έννοιες όπως η συνεργασία, οι ομάδες παραγωγών, οι συμπράξεις καινοτομίας θα πρέπει να γίνουν κομμάτι της επιχειρηματικής μας σκέψης αν θέλουμε να εκμεταλλευτούμε στο μέγιστο το νέο πρόγραμμα.
Μεγάλη σημασία σε όλες αυτές τις ενέργειες έχει και η βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των παραγωγών και επιχειρήσεων με τις Υπηρεσίες μας. Προσπαθήσαμε μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα να μειώσουμε τη γραφειοκρατία, να επιταχύνουμε τη διευθέτηση της καθημερινότητας, να κάνουμε, αν γίνεται, το πρόβλημα των παραγωγών και πρόβλημα δικό μας. Θεωρήσαμε ως αυτονόητη την ανάγκη στενής συνεργασίας των Υπηρεσιών μας με τον παραγωγό, παρά το ότι παρουσιάζουμε σημαντικές ελλείψεις σε έμψυχο δυναμικό, κάτι το οποίο πρέπει άμεσα να αντιμετωπίσουμε σε συνεργασία με το ΥΠΑΑΤ.
Στον τομέα των υποδομών, παράλληλα με τα σημαντικά αρδευτικά έργα που υλοποιούνται ή που προσπαθούμε να διασώσουμε σε όλη την επικράτεια της Περιφέρειάς μας, το μεγάλο στοίχημα του Περιφερειάρχη μας ακούει στο όνομα Κωπαΐδα. Η διαχείριση αυτού του τόσο σημαντικού παραγωγικού πνεύμονα της Περιφέρειάς μας που ξεπερνά τα 300.000 στρέμματα, λίγα χιλιόμετρα μόλις μακριά από τη μεγαλύτερη αγορά της χώρας, πέρασε μετά από δεκαετίες απαξίωσης και μαρασμού στα χέρια της Περιφέρειας. Με ενέργειες του Περιφερειάρχη η Κωπαΐδα παραδόθηκε χωρίς το βάρος των 12 εκατομμυρίων ευρώ που θα μεταφέρονταν στις πλάτες των παραγωγών μας. Κατά τον πρώτο χρόνο της προσπάθειας ανασύνταξης του Κωπαϊδικού πεδίου, τακτοποιήσαμε τις σχέσεις μας με τη ΔΕΗ και την ΕΥΔΑΠ, ώστε να μπορέσουμε να έχουμε ρεύμα και νερό, όταν τα θέλαμε, και με καλύτερους όρους, φτιάξαμε σε συνεργασία με τους φορείς των περικωπαϊδικών Δήμων, το θεσμικό πλαίσιο διαχείρισης της άρδευσης και τον Κανονισμό άρδευσης, εγγράψαμε στον προϋπολογισμό και διαθέσαμε για την Κωπαΐδα το τεράστιο, για τις οικονομικές δυνατότητες της Περιφέρειας, ποσό του 1.250.000 ευρώ περίπου για δαπάνες και έργα, κάναμε άμεσες επεμβάσεις, στον λίγο χρόνο που είχαμε, για τη βελτίωση των κατεστραμμένων υποδομών και ειδικά για την αντιπλημμυρική προστασία και περιορίσαμε σημαντικά τα αποτελέσματα της πρωτοφανούς βροχόπτωσης του περσινού χειμώνα 2014-2015, μηχανοργανώσαμε την Κωπαΐδα εξασφαλίζοντας από τον ΟΠΕΚΕΠΕ τα στοιχεία του ΟΣΔΕ που μας επέτρεψαν να υπολογίσουμε, μετ’ εμποδίων βέβαια, λόγω των ελλιπών στοιχείων, τα τέλη άρδευσης. Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός αλλά τώρα ξεκινά το πιο σημαντικό κομμάτι που είναι ο ταχύς αλλά προσεκτικός σχεδιασμός ενός master plan για τον εκσυγχρονισμό του Κωπαϊδικού πεδίου, ένα έργο πνοής το οποίο μπορεί να ενισχύσει ριζικά τον παραγωγικό προσανατολισμό της Περιφέρειάς μας.
Meat News: Ένας από τους στόχους στους οποίους έχετε επενδύσει τις προσπάθειές σας και προσωπικά ως εκ της θέσεώς σας, είναι η δημιουργία της Αγροδιατροφικής Σύμπραξης Στερεάς Ελλάδας. Αλήθεια, πού βρίσκεται σήμερα αυτή η διαδικασία;
Γιώργος Κελαϊδίτης: Επενδύσαμε πολύ κατά τη διάρκεια των τελευταίων 12 μηνών στην επικοινωνία του εγχειρήματος αυτού προς τους πρωταγωνιστές αυτής της σύμπραξης, τους ίδιους τους παραγωγούς. Είναι πραγματικά πολύ δύσκολο στη χώρα μας να πείσεις έναν παραγωγό-επιχειρηματία οποιουδήποτε βεληνεκούς να συνεργαστεί με έναν κρατικό φορέα. Καταφέραμε λοιπόν σήμερα να έχουμε συστήσει την Αγροδιατροφική Σύμπραξη Στερεάς Ελλάδας, πριν από λίγες ημέρες αποκτήσαμε νομική μορφή Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας, και αριθμούμε στο ξεκίνημα μας συνολικά 70 εταίρους, μέσα στους οποίους η Περιφέρειά μας, Δήμοι, Επιμελητήρια και φυσικά επιχειρήσεις του αγροδιατροφικού μας τομέα. Θεωρούμε ότι είναι μόνο η αρχή, και εφόσον αποδείξουμε με τα πρώτα μας βήματα ότι έχουμε να προσφέρουμε κάτι διαφορετικό, φρέσκο και συμπληρωματικό στις προσπάθειές τους, θα προσέλθουν σε αυτή τη συμμαχία και άλλες υγιείς δυνάμεις του αγροδιατροφικού τομέα της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.
Meat News: Πώς βλέπετε να προχωράει στην πράξη; Ποιο είναι το σχέδιο για τα άμεσα βήματα; Έχετε επιδιώξει να γνωρίσετε τρόπους και πρακτικές από αντίστοιχες Συμπράξεις άλλων Περιφερειών της χώρας που έχουν ήδη βγάλει μια εμπειρία;
Γιώργος Κελαϊδίτης: Έχοντας πια νομική μορφή η Σύμπραξη, έχει ως πρώτο μέλημά της να διαμορφώσει την ταυτότητά της, να δημιουργήσει συμμαχίες με Πανεπιστημιακά Ιδρύματα και άλλους φορείς της τοπικής οικονομίας, και να αποτυπώσει την παρουσία της μέσα από εύχρηστα εργαλεία και έξυπνες δράσεις που θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον του τελικού μας καταναλωτή. Τα βήματα των συναδέλφων μας σε άλλες Περιφέρειες ήταν ένας από τους βασικούς άξονες στους οποίους κινηθήκαμε για να σχεδιάσουμε τις πρώτες μας δράσεις. Είναι ευχάριστο ότι πολλές Περιφέρειες αρχίζουν και ενεργοποιούν το συγκεκριμένο εργαλείο, κάτι το οποίο μας δίνει τη δυνατότητα να οργανώσουμε συντονισμένες δράσεις οι οποίες θα διαφημίσουν τα ελληνικά προϊόντα εντός και εκτός συνόρων.
Meat News: Δώστε μας συνολικά μια εικόνα για τους σκοπούς της Αγροδιατροφικής Σύμπραξης Στερεάς Ελλάδας αλλά κυρίως για τα μέσα με τα οποία θα επιτευχθούν οι σκοποί αυτοί. Επίσης, ποια θέση έχει στο σχεδιασμό σας η διασύνδεση, η συνάντηση των τοπικών και των παραδοσιακών προϊόντων με τον τουρισμό (θέμα που δεν έχει αποδειχτεί καθόλου εύκολο στη χώρα μας);
Γιώργος Κελαϊδίτης: Βασικοί σκοποί της Αγροδιατροφικής είναι η ανάπτυξη ενιαίων μηχανισμών οι οποίοι δεν θα υποκαθιστούν αλλά θα συμπληρώνουν σχετικές πρωτοβουλίες άλλων φορέων (αγρότες, συλλογικοί φορείς, ιδιωτικοί φορείς κλπ.) στην προβολή και προώθηση των τοπικών αγροτικών προϊόντων στις αγορές του εσωτερικού και του εξωτερικού, η ενίσχυση της τοπικής εφοδιαστικής αλυσίδας και η τεχνική και συμβουλευτική στήριξη όλων των εμπλεκομένων φορέων με την αγροτική μας οικονομία και την ανάπτυξή της.
Βασικά εργαλεία που θα χρησιμοποιήσουμε για να υποστηρίξουμε τους σκοπούς μας είναι:
• Η δημιουργία και λειτουργία σχήματος πιστοποίησης για γεωγραφική ένδειξη που θα παραπέμπει στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και θα επικοινωνεί τις αξίες του τόπου μας μέσω των επιχειρήσεων που θα πληρούν τις κατά περίπτωση απαιτήσεις και πρότυπα.
• Η δημιουργία υποδομών και δικτυακού κόμβου για την πληροφόρηση, προβολή, προώθηση και εμπορία των προϊόντων του καλαθιού, των επιχειρήσεων παραγωγής αυτών, αλλά και ποικίλων υποστηρικτικών ή παράπλευρων υπηρεσιών και δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη λειτουργία της αγροδιατροφικής αλυσίδας και την αγροτική παραγωγή.
• Η συμμετοχή σε εθνικές και διεθνείς εκθέσεις, καθώς και σε εθνικά ή κοινοτικά προγράμματα προβολής και προώθησης αγροδιατροφικών προϊόντων.
• Η παρότρυνση επαγγελματιών της Περιφέρειας για τη σύσταση Τοπικών Συμφώνων Ποιότητας (ΤΣΠ), ως κοινές/συλλογικές προσπάθειες διαχείρισης της ιδιαιτερότητας επιμέρους περιοχών.
Το Τοπικό Σύμφωνο Ποιότητας έχει να κάνει αρκετά με τη διασύνδεση των τοπικών και παραδοσιακών μας προϊόντων με την τουριστική μας οικονομία. Το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση αυτή είναι η αποτύπωση των προϊόντων μας με έναν ελκυστικό, λειτουργικό αλλά και αξιόπιστο τρόπο μέσα από τα εργαλεία της Αγροδιατροφικής, και η σύνδεσή τους με το τουριστικό μας προϊόν. Δεν πιστεύουμε ότι θα πείσουμε όλους τους ξενοδόχους μας να αντικαταστήσουν όλες τις προμήθειές τους με Στερεοελλαδίτικα προϊόντα, αλλά γνωρίζουμε πως πολλοί από αυτούς και αυτές θα αγκαλιάσουν την προσπάθεια της Περιφέρειας, με αμοιβαία οφέλη για όλες τις πλευρές.
Ευκαιρίες από το νέο καθεστώς στα προγράμματα προώθησης αγροτικών προϊόντων
Meat News: Από την 1η Δεκεμβρίου ισχύει νέο καθεστώς στα προγράμματα προώθησης αγροτικών προϊόντων που συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πώς μπορούν να ωφεληθούν οι παραγωγοί της Στερεάς Ελλάδας; Υπάρχει κάποιος τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε να βοηθήσει η Περιφέρεια στην κατεύθυνση αυτή;
Γιώργος Κελαϊδίτης: Πράγματι με τον νέο Κανονισμό (ΕΕ) 1144/2014 για την προώθηση αγροτικών προϊόντων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και σε Τρίτες Χώρες, ανοίγει ένα σημαντικό χρηματοδοτικό εργαλείο το οποίο θα επιχειρήσει να επουλώσει τις πληγές που έχουν υποστεί τα αγροτικά προϊόντα της Ένωσης τα τελευταία χρόνια, και ιδιαίτερα μετά το εμπάργκο της Ρωσίας. Τα ποσοστά της κοινοτικής χρηματοδότησης κυμαίνονται από 75-90% και δικαιούχοι είναι οι επαγγελματικές ή διεπαγγελματικές οργανώσεις, οι οργανώσεις ή ομάδες παραγωγών και φορείς του Αγροδιατροφικού τομέα όπως οι Αγροδιατροφικές Συμπράξεις. Προκειμένου να εγκριθεί το πρόγραμμα ενός φορέα και να «τρέξει» για 1 έως 3 έτη, πρέπει να αντιπροσωπεύει το 50% της παραγωγής του εκάστοτε προωθούμενου προϊόντος. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Αγροδιατροφική Σύμπραξη Στερεάς Ελλάδας έχει τη δυνατότητα να υποβάλει προτάσεις για προωθητικές δράσεις προϊόντων που παράγονται αποκλειστικά στα όρια της επικράτειάς της όπως προϊόντων ΠΟΠ, ΠΓΕ και άλλων παραδοσιακών προϊόντων δεύτερης μεταποίησης.
Ζωικό κεφάλαιο Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας
Είδος Πληθυσμός Ποσοστό
επί του συνόλου της χώρας
Βοοειδή 24.905 4,0%
Προβατοειδή 511.263 5,9%
Αιγοειδή 306.062 8,4%
Χοίροι 71.765 9,3%
Πουλερικά 1.729.717 6,2%
