Η πολιτική συμμαχία Ρωσίας, Κίνας, Βραζιλίας, Ινδίας, Ν. Αφρικής έρχεται να ταράξει τα νερά στην παγκόσμια αγορά
Γράφει ο Χρήστος Πραμαντιώτης
Δημοσιεύθηκε στο Meat News, τ.24, Φεβρουάριος 2015
Πριν από λίγες δεκαετίες οι άνθρωποι, βλέποντας στο χάρτη την αχανή Κίνα και το (τότε ακόμη) ένα δισεκατομμύριο κατοίκων της, έλεγαν δίνοντας έμφαση στην υπερβολή: «οι Κινέζοι είναι τόσοι πολλοί που αν αποφασίσουν σε μια στιγμή συγχρονισμένα να χτυπήσουν με δύναμη το ένα τους πόδι στο έδαφος, θα αναταραχτεί όλος ο πλανήτης».
Φανταστείτε τώρα να κάνουν το ίδιο όλοι μαζί οι κάτοικοι της Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Ινδίας, της Κίνας και της Νοτίου Αφρικής. Δεν είναι τυχαία η αναφορά μας σε αυτές τις χώρες. Συναποτελούν όλες μαζί την πολιτική συμμαχία των λεγόμενων BRICS (η λέξη αποτελείται από τα αρχικά γράμματα όλων των παραπάνω χωρών). Πρόκειται για τις κορυφαίες αναδυόμενες αγορές του πλανήτη, που ασφαλώς η δυναμική τους δεν περνά απαρατήρητη. Ούτε και η καταναλωτική δυναμική που αναπτύσσεται σε αυτές. Ούτως ή άλλως, μιλάμε για πέντε κράτη τα οποία αντιπροσωπεύουν μαζί το 43% του παγκόσμιου πληθυσμού. Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι πρόσφατα οι πέντε αυτές χώρες αποφάσισαν να δημιουργήσουν τη δική τους αναπτυξιακή τράπεζα (με κεφάλαια 50 δισ. δολάρια και δεξαμενή συναλλαγματικών διαθεσίμων ύψους 100 δισ. δολαρίων) που θα δώσει στις χώρες BRICS τη δυνατότητα να αντιμετωπίζουν τις βραχυπρόθεσμες κρίσεις ρευστότητας, να συσφίξουν τις μεταξύ τους σχέσεις συνεργασίας και να χρηματοδοτήσουν αναπτυξιακά έργα.
Με την πολιτική τους συμμαχία και την κοινή τους πορεία, οι BRICS ήρθαν να ταράξουν τον πλανήτη Γη, ακόμη κι αν δεν χρειαστεί να χτυπήσουν συγχρονισμένα το πόδι τους στο έδαφος. Τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι, αναπτυξιακή τροχιά και τεράστιοι παραγωγικοί πόροι, είναι στοιχεία αρκετά για να τραβήξουν την προσοχή της βιομηχανίας κρέατος, οι παραδοσιακές δυνάμεις της οποίας βλέπουν στους BRICS μια τεράστια αγορά καταναλωτών κρέατος, αλλά και έναν μεγάλο ανταγωνιστή.
Οι πέντε αυτές χώρες παρουσιάζουν μεγάλη δυναμική στο χοιρινό κρέας. Η δυναμική είναι ένα μέγεθος που συχνά βρίσκεται εκεί όπου υπάρχουν λίγοι σχετικά κανόνες, πολύς χώρος και μεγάλη ζήτηση για χοιρινό, γράφει σε μια ανάλυσή της η εξειδικευμένη ενημερωτική ιστοσελίδα pigprogress.net. Σε σχετικό άρθρο του ο συντάκτης της ιστοσελίδας Β.Τ. Μπικ, αναγνωρίζει ότι καθεμία από τις χώρες BRICS έχει τη δική της ιστορία στην παραγωγή χοιρινού κρέατος, αλλά επίσης και τα δικά της προβλήματα, τις ιδιαίτερες δυνατότητες και τις ξεχωριστές αδυναμίες. Όλα αυτά όμως είναι στοιχεία που καθιστούν την καθεμία από τις πέντε χώρες ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα περίπτωση.
Αυτό εξάλλου πιστοποιούν και τα στοιχεία που δίνει περσινή μελέτη του ΟΟΣΑ και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ. Οι δύο Οργανισμοί κάνοντας μια προβολή στο μέλλον του χοιρινού κρέατος, δείχνουν ότι οι χώρες BRICS κινούνται δυναμικά:
• Η παραγωγή χοιρινού κρέατος θα αυξάνεται στις χώρες αυτές περισσότερο από 1% μέχρι το 2023.
• Οι εισαγωγές τους θα αυξηθούν περισσότερο από 2% μέχρι το 2023.
• Οι εξαγωγές τους θα αυξηθούν κατά 3,83%.
• Την ίδια στιγμή η κατανάλωση έχει αυξηθεί κατά 3% την τελευταία δεκαετία στις χώρες BRICS, όταν το ίδιο μέγεθος για τις ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου βρίσκεται στο 0,39%.
Πρέπει πάντως να σημειώσουμε ότι και στο εσωτερικό των χωρών BRICS παρουσιάζονται διαφορετικές ταχύτητες στα μεγέθη αυτά. Ας δούμε λοιπόν την καθεμία ξεχωριστά.
Ρωσία
Έκταση: 17.075.200 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 143.030.106
ΑΕΠ (ονομαστικό): 2,09 τρισ.δολάρια
Με ολόκληρο τον πλανήτη να παρατηρεί την διεθνή της πολιτική απέναντι στην Ουκρανία, η Ρωσία μοιάζει κάπως απομονωμένη. Η χώρα τώρα αισθάνεται τις επιπτώσεις του διεθνούς μποϊκοτάζ και απομένει να δούμε αν οι προσπάθειες να επιταχύνει την ανάπτυξη της βιομηχανίας της θα οδηγήσει σε αποτελέσματα.
Η χώρα έχει μια πολύ ισχυρή ζήτηση για χοιρινό με πάνω από 20 κιλά κατά κεφαλή κατανάλωση ετησίως. Αναμένεται δε να αυξήσει περαιτέρω την παραγωγή χοιρινού κρέατος μέχρι το 2023, όπως και την κατανάλωση. Την ίδια στιγμή, διακηρυγμένη κρατική πολιτική, πριν ακόμη από το εμπάργκο, ήταν να αυξήσει η χώρα την αυτάρκειά της σε κρέας. Πολύ περισσότερο τώρα, μετά το εμπάργκο, θέλει να κάνει πιο αποφασιστικά βήματα προς την κατεύθυνση αυτή. Είναι χαρακτηριστικό από την άποψη αυτή, ότι ενώ παραδοσιακά η ρωσική παραγωγή χοιρινού κρέατος χαρακτηρίζεται από σχετικά χαμηλά επίπεδα απόδοσης, έχει βελτιωθεί την τελευταία δεκαετία. Ενώ για να βελτιώσει περισσότερο την παραγωγικότητά της επενδύει στην εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών.
Την ίδια στιγμή που στρέφεται στη Λατινική Αμερική για να βρει προμηθευτές και να αντισταθμίσει την απώλεια των Δυτικών προμηθευτών της, ακολουθεί μια παράλληλη κίνηση, τα αποτελέσματα της οποίας δείχνουν ότι τον περασμένο Σεπτέμβριο η χώρα παρήγαγε 138.400 τόνους χοιρινού, ποσότητα που ήταν 4% μεγαλύτερη από τον ακριβώς προηγούμενο μήνα και 17,9% μεγαλύτερη από τον Σεπτέμβριο του 2013.
Μετά την εξέλιξη του εμπάργκο, συνοπτικά θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι η κατάσταση αναδεικνύει ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις. Είναι από αυτή την άποψη χαρακτηριστικό ότι οι ρωσικές Αρχές και η βιομηχανία χοιρινού κρέατος δεν συμφωνούν μεταξύ τους για τις συνέπειες που θα έχει το εμπάργκο. Οι Αρχές ισχυρίζονται ότι τώρα θα λάμψει ο ήλιος για τη βιομηχανία, ενώ οι παραγωγοί χοιρινού από την πλευρά τους υπογραμμίζουν ότι ο πόλεμος των κυρώσεων έχει οδηγήσει στη μείωση επενδύσεων για νέα σχέδια.
Κίνα
Έκταση: 9.596.960 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 1.339.724.852
ΑΕΠ (ονομαστικό): 5,87 τρισ. δολάρια
Μακράν ο μεγαλύτερος πληθυσμός χοίρων, μακράν οι περισσότερες σφαγές χοίρων ετησίως, μακράν η μεγαλύτερη κατά κεφαλή κατανάλωση χοιρινού κρέατος, μακράν η μεγαλύτερη παραγωγή χοιρινού, ένας τεράστιος πληθυσμός κατοίκων, υψηλότατη πυκνότητα χοίρων. Η Κίνα είναι μια χώρα που όλα τα μεγέθη της είναι στον υπερθετικό βαθμό. Τα τεράστια νούμερα βεβαίως δεν δημιουργούν μόνο πλεονεκτήματα, συχνά αποτελούν πηγή πονοκεφάλων. Ενδεικτικά, αρκεί να αναρωτηθεί κανείς εάν η υψηλή πυκνότητα χοίρων (κατά μέσο όρο 50,2 κεφάλια ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο) συντελεί στο να κάνει τη χώρα ευάλωτη στο ξέσπασμα ασθενειών.
Η παραγωγή χοιρινού κρέατος στην Κίνα αυξήθηκε την περασμένη δεκαετία κατά 2,5% και θα αυξηθεί την επόμενη δεκαετία κατά 1%. Στην επόμενη δεκαετία επίσης ο ρυθμός αύξησης των εξαγωγών της θα μειωθεί, ενώ προβλέπεται ότι θα αυξηθούν και οι εξαγωγές χοιρινού. Αυξητικά επίσης αναμένεται να κινηθεί την επόμενη δεκαετία και η εγχώρια κατανάλωση. Πάντως, επειδή μιλάμε όντως για πολύ μεγάλα νούμερα, το ερώτημα που απασχολεί τους αναλυτές είναι αν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια για περαιτέρω αύξηση αυτών των ήδη μεγάλων αριθμών. Ήδη οι αναφορές από τη χώρα αυτή μιλούν για αλλαγές που πρέπει να κάνει η κινεζική κυβέρνηση για να ισορροπήσει ανάμεσα στους περιορισμούς του διαθέσιμου νερού και της διαθέσιμης γης, ανάμεσα στην τεράστια σημασία της οικιακής χοιροτροφίας και στην απότομη αύξηση της αστικοποίησης στη χώρα. Τέτοιες αλλαγές βέβαια στην Κίνα είναι αντικείμενο ενός κεντρικού κυβερνητικού σχεδιασμού.
Με τη μόλυνση να είναι γενικά μία από τις μεγαλύτερες έγνοιες, η Κίνα εισάγει κανονισμούς που θα αφορούν τις περιβαλλοντικές συνέπειες της παραγωγής χοιρινού. Αυτό, αναπόφευκτα, θα αυξήσει το κόστος παραγωγής κι έτσι αναμένεται ότι αρκετοί μικροί παραγωγοί θα σπρωχτούν εκτός κλάδου και συνακόλουθα η κατάσταση θα οδηγηθεί σε συγκέντρωση της παραγωγής σε λιγότερα χέρια (στις μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις) αλλά και σε συγχωνεύσεις επιχειρήσεων στην κινέζικη βιομηχανία χοιρινού. Οι αλλαγές επομένως κατά πάσα βεβαιότητα θα επιφέρουν τροποποιήσεις στον αριθμό των εκμεταλλεύσεων και στον αριθμό των χοίρων ανά εκμετάλλευση.
Επιχειρηματικά, τέλος, δεν θα πρέπει να διαφύγει της προσοχής ότι Κινέζοι επιχειρηματίες διερευνούν τις ευκαιρίες να αποκτήσουν εταιρείες στο εξωτερικό. Ένα καλό παράδειγμα αυτής της εξέλιξης είναι η εξαγορά της μεγάλης αμερικανικής βιομηχανίας Smithfield, μια εταιρεία που παράγει στις ΗΠΑ περί τα 24 εκατομμύρια σφάγια χοίρων ετησίως.
Βραζιλία
Έκταση: 8.511.965 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 190.755.799
ΑΕΠ (ονομαστικό): 1,48 τρισ. δολάρια
Η Βραζιλία έχει μια σχετικά καλά ανεπτυγμένη βιομηχανία χοιρινού, έχει παράδοση στην παραγωγή, έχει παράδοση και στην κατανάλωση. Τα στοιχεία δείχνουν ότι στην επόμενη δεκαετία θα αυξήσει την παραγωγή χοιρινού, θα μειώσει τις ούτως ή άλλως λίγες εισαγωγές της, θα αυξήσει τις εξαγωγές της, ενώ θα αυξηθεί και η εγχώρια κατανάλωση χοιρινού, αφού η κατά κεφαλή κατανάλωση θα αγγίξει τα 13 κιλά το 2023.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η Βραζιλία έχει τα τελευταία χρόνια διαφοροποιήσει σημαντικά τις εξαγωγές χοιρινού. 20 χρόνια πριν, το 90% των εξαγωγών κατευθυνόταν στην Αργεντινή και την Ουρουγουάη. Πριν από 10 χρόνια το 75% των εξαγωγών πήγαινε στη Ρωσία, ενώ τώρα η λίστα περιλαμβάνει το Χονγκ Κονγκ, την Αργεντινή, την Αγκόλα και αρκετές χώρες στην Ανατολική Ευρώπη, εκτός από τη Ρωσία και την Ουκρανία. Έχει «διασπείρει» λοιπόν τις εξαγωγές της σε τέτοιο βαθμό, που καμία χώρα δεν εισάγει περισσότερο από το 1/3 των βραζιλιάνικων εξαγωγών χοιρινού.
Με 3,5 εκατ. τόνους παραγωγή, 530.000 τόνους εξαγωγές και εγχώρια κατανάλωση 3 εκατ. τόνους, στην πραγματικότητα η Βραζιλία δεν έχει ανάγκη να ανοίξει νέους δρόμους – έχει αντιθέτως πλήθος διαθέσιμων επιλογών, ειδικά στις εξαγωγές.
Ινδία
Έκταση: 3.287.590 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 1.210.193.422
ΑΕΠ (ονομαστικό): 1,24 τρισ. δολάρια
Υπάρχουν περισσότεροι από 1,2 δισεκατομμύρια λόγοι που μας κάνουν να πιστεύουμε ότι η Ινδία προσφέρει μεγάλες ευκαιρίες για την παραγωγή χοιρινού κρέατος στο μέλλον. Ο αριθμός βέβαια αναφέρεται στον πληθυσμό της χώρας, η οποία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο. Για μια σειρά λόγους δεν υπάρχει στη χώρα αυτή ισχυρή παράδοση στην παραγωγή και την κατανάλωση χοιρινού, αν σκεφθεί κανείς ότι σε όλη την Ινδία το 2013 υπήρχαν περίπου 9,3 εκατ. χοίροι – δηλαδή ένας χοίρος ανά 136 κατοίκους. Αυτό μεταφράζεται σε πολύ χαμηλή κατά κεφαλή κατανάλωση: 0,20 κιλά/έτος. Ο πολύ μικρός αριθμός πάντως δείχνει ότι υπάρχει ένα τεράστιο περιθώριο για να αυξηθεί. Σε μια χώρα 1,2 δισεκατομμυρίων ανθρώπων, ακόμη και μια μικρή αύξηση στην κατανάλωση χοιρινού δημιουργεί μια τεράστια αγορά. Αν κάθε Ινδός καταναλώνει μισό κιλό χοιρινό κρέας ετησίως, αυτό δημιουργεί μια ζήτηση 500.000 τόνων! Αυτή η πιθανότητα δείχνει να είναι εντός πραγματικότητας, καθώς στην Ινδία υπάρχει μια γρήγορα αναπτυσσόμενη μεσαία τάξη και πληθαίνουν τα εστιατόρια και τα σούπερ μάρκετ. Η κατάσταση μπορεί να δημιουργήσει (υπό προϋποθέσεις) πεδίον δόξης λαμπρό, τόσο για τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας κρέατος που δραστηριοποιούνται στη χώρα, όσο και για όσους εξάγουν εκεί. Αν πάντως λειτουργήσει ένα τέτοιο σενάριο, θα σημάνει διάψευση των προβλέψεων του ΟΟΣΑ και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (βλ. σχετικό Πίνακα).
Νότια Αφρική
Έκταση: 1.219.912 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 49.052.489
ΑΕΠ (ονομαστικό): 277,38 δισ. δολάρια
Η κατανάλωση χοιρινού κρέατος αυξήθηκε περισσότερο από 10% την τελευταία δεκαετία. Αυτή η αύξηση αντανακλά το βελτιωμένο βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της Νότιας Αφρικής και είναι ένα φαινόμενο που αναμένεται να συνεχιστεί (ίσως με μικρότερους ρυθμούς) και στην επόμενη δεκαετία.
Η Νότια Αφρική έχει μια ιδιαιτερότητα που γίνεται φανερή από τους αριθμούς. Ο αριθμός των χοίρων που σφάχτηκαν από το 2000 ως το 2012 ήταν αυξημένος κατά 23,6%. Για το ίδιο διάστημα, αυτή καθαυτή η παραγωγή χοιρινού κρέατος αυξήθηκε κατά 69,3%. Αυτό αντανακλά τις διαφορετικές πρακτικές που υιοθέτησε τα τελευταία χρόνια η χοιροτροφία. Το βάρος του σφαγίου είναι βέβαια κάτι που δεν μπορεί να αυξάνεται επ’ αόριστον και για το λόγο αυτό αποτελεί κρατική επιλογή η αύξηση του αριθμού των χοιρομητέρων αλλά και η περαιτέρω βελτίωση στην αποδοτικότητα της παραγωγής.
Η Νότια Αφρική είναι ένας καθαρός εισαγωγέας χοιρινού κρέατος εδώ και πάνω από 20 χρόνια. Οι εισαγωγές της αποτελούσαν μόνο το 6% της εγχώριας κατανάλωσης το 2002 κι έφτασαν στο 15% το 2012. Αποτελούν δε ένα σημαντικό συστατικό στη νοτιοαφρικανική αγορά χοιρινού κρέατος κι έχουν βασικό ρόλο στην εξισορρόπηση της αγοράς.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι Νοτιοαφρικανοί προτιμούν μακράν την πανσέτα σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο μέρος του σφαγίου. Το γεγονός ότι εισάγονται στη χώρα πολύ λίγα ολόκληρα σφάγια δείχνει ότι το έλλειμμα στην αγορά της Νοτίου Αφρικής είναι για συγκεκριμένα κομμάτια. Το μεγαλύτερο μέρος του χοιρινού κρέατος που εισέρχεται στη Νότια Αφρική προέρχεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ισπανία να είναι οι χώρες προέλευσης του 83% των κομματιών πανσέτας που εισήγαγε η Νότια Αφρική το 2012.
Πηγές: Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ, pigprogress.net
Story Highlights
Related Articles
Η πολιτική συμμαχία Ρωσίας, Κίνας, Βραζιλίας, Ινδίας, Ν. Αφρικής έρχεται να ταράξει τα νερά στην παγκόσμια αγορά
Γράφει ο Χρήστος Πραμαντιώτης
Δημοσιεύθηκε στο Meat News, τ.24, Φεβρουάριος 2015
Πριν από λίγες δεκαετίες οι άνθρωποι, βλέποντας στο χάρτη την αχανή Κίνα και το (τότε ακόμη) ένα δισεκατομμύριο κατοίκων της, έλεγαν δίνοντας έμφαση στην υπερβολή: «οι Κινέζοι είναι τόσοι πολλοί που αν αποφασίσουν σε μια στιγμή συγχρονισμένα να χτυπήσουν με δύναμη το ένα τους πόδι στο έδαφος, θα αναταραχτεί όλος ο πλανήτης».
Φανταστείτε τώρα να κάνουν το ίδιο όλοι μαζί οι κάτοικοι της Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Ινδίας, της Κίνας και της Νοτίου Αφρικής. Δεν είναι τυχαία η αναφορά μας σε αυτές τις χώρες. Συναποτελούν όλες μαζί την πολιτική συμμαχία των λεγόμενων BRICS (η λέξη αποτελείται από τα αρχικά γράμματα όλων των παραπάνω χωρών). Πρόκειται για τις κορυφαίες αναδυόμενες αγορές του πλανήτη, που ασφαλώς η δυναμική τους δεν περνά απαρατήρητη. Ούτε και η καταναλωτική δυναμική που αναπτύσσεται σε αυτές. Ούτως ή άλλως, μιλάμε για πέντε κράτη τα οποία αντιπροσωπεύουν μαζί το 43% του παγκόσμιου πληθυσμού. Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι πρόσφατα οι πέντε αυτές χώρες αποφάσισαν να δημιουργήσουν τη δική τους αναπτυξιακή τράπεζα (με κεφάλαια 50 δισ. δολάρια και δεξαμενή συναλλαγματικών διαθεσίμων ύψους 100 δισ. δολαρίων) που θα δώσει στις χώρες BRICS τη δυνατότητα να αντιμετωπίζουν τις βραχυπρόθεσμες κρίσεις ρευστότητας, να συσφίξουν τις μεταξύ τους σχέσεις συνεργασίας και να χρηματοδοτήσουν αναπτυξιακά έργα.
Με την πολιτική τους συμμαχία και την κοινή τους πορεία, οι BRICS ήρθαν να ταράξουν τον πλανήτη Γη, ακόμη κι αν δεν χρειαστεί να χτυπήσουν συγχρονισμένα το πόδι τους στο έδαφος. Τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι, αναπτυξιακή τροχιά και τεράστιοι παραγωγικοί πόροι, είναι στοιχεία αρκετά για να τραβήξουν την προσοχή της βιομηχανίας κρέατος, οι παραδοσιακές δυνάμεις της οποίας βλέπουν στους BRICS μια τεράστια αγορά καταναλωτών κρέατος, αλλά και έναν μεγάλο ανταγωνιστή.
Οι πέντε αυτές χώρες παρουσιάζουν μεγάλη δυναμική στο χοιρινό κρέας. Η δυναμική είναι ένα μέγεθος που συχνά βρίσκεται εκεί όπου υπάρχουν λίγοι σχετικά κανόνες, πολύς χώρος και μεγάλη ζήτηση για χοιρινό, γράφει σε μια ανάλυσή της η εξειδικευμένη ενημερωτική ιστοσελίδα pigprogress.net. Σε σχετικό άρθρο του ο συντάκτης της ιστοσελίδας Β.Τ. Μπικ, αναγνωρίζει ότι καθεμία από τις χώρες BRICS έχει τη δική της ιστορία στην παραγωγή χοιρινού κρέατος, αλλά επίσης και τα δικά της προβλήματα, τις ιδιαίτερες δυνατότητες και τις ξεχωριστές αδυναμίες. Όλα αυτά όμως είναι στοιχεία που καθιστούν την καθεμία από τις πέντε χώρες ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα περίπτωση.
Αυτό εξάλλου πιστοποιούν και τα στοιχεία που δίνει περσινή μελέτη του ΟΟΣΑ και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ. Οι δύο Οργανισμοί κάνοντας μια προβολή στο μέλλον του χοιρινού κρέατος, δείχνουν ότι οι χώρες BRICS κινούνται δυναμικά:
• Η παραγωγή χοιρινού κρέατος θα αυξάνεται στις χώρες αυτές περισσότερο από 1% μέχρι το 2023.
• Οι εισαγωγές τους θα αυξηθούν περισσότερο από 2% μέχρι το 2023.
• Οι εξαγωγές τους θα αυξηθούν κατά 3,83%.
• Την ίδια στιγμή η κατανάλωση έχει αυξηθεί κατά 3% την τελευταία δεκαετία στις χώρες BRICS, όταν το ίδιο μέγεθος για τις ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου βρίσκεται στο 0,39%.
Πρέπει πάντως να σημειώσουμε ότι και στο εσωτερικό των χωρών BRICS παρουσιάζονται διαφορετικές ταχύτητες στα μεγέθη αυτά. Ας δούμε λοιπόν την καθεμία ξεχωριστά.
Ρωσία
Έκταση: 17.075.200 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 143.030.106
ΑΕΠ (ονομαστικό): 2,09 τρισ.δολάρια
Με ολόκληρο τον πλανήτη να παρατηρεί την διεθνή της πολιτική απέναντι στην Ουκρανία, η Ρωσία μοιάζει κάπως απομονωμένη. Η χώρα τώρα αισθάνεται τις επιπτώσεις του διεθνούς μποϊκοτάζ και απομένει να δούμε αν οι προσπάθειες να επιταχύνει την ανάπτυξη της βιομηχανίας της θα οδηγήσει σε αποτελέσματα.
Η χώρα έχει μια πολύ ισχυρή ζήτηση για χοιρινό με πάνω από 20 κιλά κατά κεφαλή κατανάλωση ετησίως. Αναμένεται δε να αυξήσει περαιτέρω την παραγωγή χοιρινού κρέατος μέχρι το 2023, όπως και την κατανάλωση. Την ίδια στιγμή, διακηρυγμένη κρατική πολιτική, πριν ακόμη από το εμπάργκο, ήταν να αυξήσει η χώρα την αυτάρκειά της σε κρέας. Πολύ περισσότερο τώρα, μετά το εμπάργκο, θέλει να κάνει πιο αποφασιστικά βήματα προς την κατεύθυνση αυτή. Είναι χαρακτηριστικό από την άποψη αυτή, ότι ενώ παραδοσιακά η ρωσική παραγωγή χοιρινού κρέατος χαρακτηρίζεται από σχετικά χαμηλά επίπεδα απόδοσης, έχει βελτιωθεί την τελευταία δεκαετία. Ενώ για να βελτιώσει περισσότερο την παραγωγικότητά της επενδύει στην εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών.
Την ίδια στιγμή που στρέφεται στη Λατινική Αμερική για να βρει προμηθευτές και να αντισταθμίσει την απώλεια των Δυτικών προμηθευτών της, ακολουθεί μια παράλληλη κίνηση, τα αποτελέσματα της οποίας δείχνουν ότι τον περασμένο Σεπτέμβριο η χώρα παρήγαγε 138.400 τόνους χοιρινού, ποσότητα που ήταν 4% μεγαλύτερη από τον ακριβώς προηγούμενο μήνα και 17,9% μεγαλύτερη από τον Σεπτέμβριο του 2013.
Μετά την εξέλιξη του εμπάργκο, συνοπτικά θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι η κατάσταση αναδεικνύει ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις. Είναι από αυτή την άποψη χαρακτηριστικό ότι οι ρωσικές Αρχές και η βιομηχανία χοιρινού κρέατος δεν συμφωνούν μεταξύ τους για τις συνέπειες που θα έχει το εμπάργκο. Οι Αρχές ισχυρίζονται ότι τώρα θα λάμψει ο ήλιος για τη βιομηχανία, ενώ οι παραγωγοί χοιρινού από την πλευρά τους υπογραμμίζουν ότι ο πόλεμος των κυρώσεων έχει οδηγήσει στη μείωση επενδύσεων για νέα σχέδια.
Κίνα
Έκταση: 9.596.960 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 1.339.724.852
ΑΕΠ (ονομαστικό): 5,87 τρισ. δολάρια
Μακράν ο μεγαλύτερος πληθυσμός χοίρων, μακράν οι περισσότερες σφαγές χοίρων ετησίως, μακράν η μεγαλύτερη κατά κεφαλή κατανάλωση χοιρινού κρέατος, μακράν η μεγαλύτερη παραγωγή χοιρινού, ένας τεράστιος πληθυσμός κατοίκων, υψηλότατη πυκνότητα χοίρων. Η Κίνα είναι μια χώρα που όλα τα μεγέθη της είναι στον υπερθετικό βαθμό. Τα τεράστια νούμερα βεβαίως δεν δημιουργούν μόνο πλεονεκτήματα, συχνά αποτελούν πηγή πονοκεφάλων. Ενδεικτικά, αρκεί να αναρωτηθεί κανείς εάν η υψηλή πυκνότητα χοίρων (κατά μέσο όρο 50,2 κεφάλια ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο) συντελεί στο να κάνει τη χώρα ευάλωτη στο ξέσπασμα ασθενειών.
Η παραγωγή χοιρινού κρέατος στην Κίνα αυξήθηκε την περασμένη δεκαετία κατά 2,5% και θα αυξηθεί την επόμενη δεκαετία κατά 1%. Στην επόμενη δεκαετία επίσης ο ρυθμός αύξησης των εξαγωγών της θα μειωθεί, ενώ προβλέπεται ότι θα αυξηθούν και οι εξαγωγές χοιρινού. Αυξητικά επίσης αναμένεται να κινηθεί την επόμενη δεκαετία και η εγχώρια κατανάλωση. Πάντως, επειδή μιλάμε όντως για πολύ μεγάλα νούμερα, το ερώτημα που απασχολεί τους αναλυτές είναι αν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια για περαιτέρω αύξηση αυτών των ήδη μεγάλων αριθμών. Ήδη οι αναφορές από τη χώρα αυτή μιλούν για αλλαγές που πρέπει να κάνει η κινεζική κυβέρνηση για να ισορροπήσει ανάμεσα στους περιορισμούς του διαθέσιμου νερού και της διαθέσιμης γης, ανάμεσα στην τεράστια σημασία της οικιακής χοιροτροφίας και στην απότομη αύξηση της αστικοποίησης στη χώρα. Τέτοιες αλλαγές βέβαια στην Κίνα είναι αντικείμενο ενός κεντρικού κυβερνητικού σχεδιασμού.
Με τη μόλυνση να είναι γενικά μία από τις μεγαλύτερες έγνοιες, η Κίνα εισάγει κανονισμούς που θα αφορούν τις περιβαλλοντικές συνέπειες της παραγωγής χοιρινού. Αυτό, αναπόφευκτα, θα αυξήσει το κόστος παραγωγής κι έτσι αναμένεται ότι αρκετοί μικροί παραγωγοί θα σπρωχτούν εκτός κλάδου και συνακόλουθα η κατάσταση θα οδηγηθεί σε συγκέντρωση της παραγωγής σε λιγότερα χέρια (στις μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις) αλλά και σε συγχωνεύσεις επιχειρήσεων στην κινέζικη βιομηχανία χοιρινού. Οι αλλαγές επομένως κατά πάσα βεβαιότητα θα επιφέρουν τροποποιήσεις στον αριθμό των εκμεταλλεύσεων και στον αριθμό των χοίρων ανά εκμετάλλευση.
Επιχειρηματικά, τέλος, δεν θα πρέπει να διαφύγει της προσοχής ότι Κινέζοι επιχειρηματίες διερευνούν τις ευκαιρίες να αποκτήσουν εταιρείες στο εξωτερικό. Ένα καλό παράδειγμα αυτής της εξέλιξης είναι η εξαγορά της μεγάλης αμερικανικής βιομηχανίας Smithfield, μια εταιρεία που παράγει στις ΗΠΑ περί τα 24 εκατομμύρια σφάγια χοίρων ετησίως.
Βραζιλία
Έκταση: 8.511.965 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 190.755.799
ΑΕΠ (ονομαστικό): 1,48 τρισ. δολάρια
Η Βραζιλία έχει μια σχετικά καλά ανεπτυγμένη βιομηχανία χοιρινού, έχει παράδοση στην παραγωγή, έχει παράδοση και στην κατανάλωση. Τα στοιχεία δείχνουν ότι στην επόμενη δεκαετία θα αυξήσει την παραγωγή χοιρινού, θα μειώσει τις ούτως ή άλλως λίγες εισαγωγές της, θα αυξήσει τις εξαγωγές της, ενώ θα αυξηθεί και η εγχώρια κατανάλωση χοιρινού, αφού η κατά κεφαλή κατανάλωση θα αγγίξει τα 13 κιλά το 2023.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η Βραζιλία έχει τα τελευταία χρόνια διαφοροποιήσει σημαντικά τις εξαγωγές χοιρινού. 20 χρόνια πριν, το 90% των εξαγωγών κατευθυνόταν στην Αργεντινή και την Ουρουγουάη. Πριν από 10 χρόνια το 75% των εξαγωγών πήγαινε στη Ρωσία, ενώ τώρα η λίστα περιλαμβάνει το Χονγκ Κονγκ, την Αργεντινή, την Αγκόλα και αρκετές χώρες στην Ανατολική Ευρώπη, εκτός από τη Ρωσία και την Ουκρανία. Έχει «διασπείρει» λοιπόν τις εξαγωγές της σε τέτοιο βαθμό, που καμία χώρα δεν εισάγει περισσότερο από το 1/3 των βραζιλιάνικων εξαγωγών χοιρινού.
Με 3,5 εκατ. τόνους παραγωγή, 530.000 τόνους εξαγωγές και εγχώρια κατανάλωση 3 εκατ. τόνους, στην πραγματικότητα η Βραζιλία δεν έχει ανάγκη να ανοίξει νέους δρόμους – έχει αντιθέτως πλήθος διαθέσιμων επιλογών, ειδικά στις εξαγωγές.
Ινδία
Έκταση: 3.287.590 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 1.210.193.422
ΑΕΠ (ονομαστικό): 1,24 τρισ. δολάρια
Υπάρχουν περισσότεροι από 1,2 δισεκατομμύρια λόγοι που μας κάνουν να πιστεύουμε ότι η Ινδία προσφέρει μεγάλες ευκαιρίες για την παραγωγή χοιρινού κρέατος στο μέλλον. Ο αριθμός βέβαια αναφέρεται στον πληθυσμό της χώρας, η οποία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο. Για μια σειρά λόγους δεν υπάρχει στη χώρα αυτή ισχυρή παράδοση στην παραγωγή και την κατανάλωση χοιρινού, αν σκεφθεί κανείς ότι σε όλη την Ινδία το 2013 υπήρχαν περίπου 9,3 εκατ. χοίροι – δηλαδή ένας χοίρος ανά 136 κατοίκους. Αυτό μεταφράζεται σε πολύ χαμηλή κατά κεφαλή κατανάλωση: 0,20 κιλά/έτος. Ο πολύ μικρός αριθμός πάντως δείχνει ότι υπάρχει ένα τεράστιο περιθώριο για να αυξηθεί. Σε μια χώρα 1,2 δισεκατομμυρίων ανθρώπων, ακόμη και μια μικρή αύξηση στην κατανάλωση χοιρινού δημιουργεί μια τεράστια αγορά. Αν κάθε Ινδός καταναλώνει μισό κιλό χοιρινό κρέας ετησίως, αυτό δημιουργεί μια ζήτηση 500.000 τόνων! Αυτή η πιθανότητα δείχνει να είναι εντός πραγματικότητας, καθώς στην Ινδία υπάρχει μια γρήγορα αναπτυσσόμενη μεσαία τάξη και πληθαίνουν τα εστιατόρια και τα σούπερ μάρκετ. Η κατάσταση μπορεί να δημιουργήσει (υπό προϋποθέσεις) πεδίον δόξης λαμπρό, τόσο για τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας κρέατος που δραστηριοποιούνται στη χώρα, όσο και για όσους εξάγουν εκεί. Αν πάντως λειτουργήσει ένα τέτοιο σενάριο, θα σημάνει διάψευση των προβλέψεων του ΟΟΣΑ και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (βλ. σχετικό Πίνακα).
Νότια Αφρική
Έκταση: 1.219.912 τ.χλμ.
Πληθυσμός: 49.052.489
ΑΕΠ (ονομαστικό): 277,38 δισ. δολάρια
Η κατανάλωση χοιρινού κρέατος αυξήθηκε περισσότερο από 10% την τελευταία δεκαετία. Αυτή η αύξηση αντανακλά το βελτιωμένο βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της Νότιας Αφρικής και είναι ένα φαινόμενο που αναμένεται να συνεχιστεί (ίσως με μικρότερους ρυθμούς) και στην επόμενη δεκαετία.
Η Νότια Αφρική έχει μια ιδιαιτερότητα που γίνεται φανερή από τους αριθμούς. Ο αριθμός των χοίρων που σφάχτηκαν από το 2000 ως το 2012 ήταν αυξημένος κατά 23,6%. Για το ίδιο διάστημα, αυτή καθαυτή η παραγωγή χοιρινού κρέατος αυξήθηκε κατά 69,3%. Αυτό αντανακλά τις διαφορετικές πρακτικές που υιοθέτησε τα τελευταία χρόνια η χοιροτροφία. Το βάρος του σφαγίου είναι βέβαια κάτι που δεν μπορεί να αυξάνεται επ’ αόριστον και για το λόγο αυτό αποτελεί κρατική επιλογή η αύξηση του αριθμού των χοιρομητέρων αλλά και η περαιτέρω βελτίωση στην αποδοτικότητα της παραγωγής.
Η Νότια Αφρική είναι ένας καθαρός εισαγωγέας χοιρινού κρέατος εδώ και πάνω από 20 χρόνια. Οι εισαγωγές της αποτελούσαν μόνο το 6% της εγχώριας κατανάλωσης το 2002 κι έφτασαν στο 15% το 2012. Αποτελούν δε ένα σημαντικό συστατικό στη νοτιοαφρικανική αγορά χοιρινού κρέατος κι έχουν βασικό ρόλο στην εξισορρόπηση της αγοράς.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι Νοτιοαφρικανοί προτιμούν μακράν την πανσέτα σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο μέρος του σφαγίου. Το γεγονός ότι εισάγονται στη χώρα πολύ λίγα ολόκληρα σφάγια δείχνει ότι το έλλειμμα στην αγορά της Νοτίου Αφρικής είναι για συγκεκριμένα κομμάτια. Το μεγαλύτερο μέρος του χοιρινού κρέατος που εισέρχεται στη Νότια Αφρική προέρχεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ισπανία να είναι οι χώρες προέλευσης του 83% των κομματιών πανσέτας που εισήγαγε η Νότια Αφρική το 2012.
Πηγές: Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ, pigprogress.net