Άλλη μία αφορμή για να εκδηλωθούν τάσεις που κινούνται
εναντίον της κτηνοτροφικής δραστηριότητας, έδωσε η επικαιρότητα των ημερών με
την πραγματοποίηση της Συνόδου για το Κλίμα των Ηνωμένων Εθνών, που συγκέντρωσε
τα φώτα της δημοσιότητας. Στην Ελλάδα ενδεχομένως η ειδησεογραφία να «είδε» από
τη Σύνοδο των ηγετών μόνο τις παράλληλες πολιτικές επαφές που είχε ο Έλληνας
πρωθυπουργός ή και την ομιλία της 16χρονης Σουηδής ακτιβίστριας. Διεθνώς όμως,
φάνηκε ότι το θέμα έφτασε πολύ εύκολα για άλλη μία φορά, στις συνέπειες που
έχει για την κλιματική αλλαγή η κτηνοτροφική δραστηριότητα.
Από όλη αυτή τη συζήτηση, που ασφαλώς δεν είναι σημερινή αλλά
κρατάει μερικά χρόνια τώρα, συνήθως λείπουν οι ίδιοι οι κτηνοτρόφοι.
Προσπαθούμε παρακάτω να δώσουμε προσοχή σε μερικά βασικά σημεία που προβάλλουν τη
σχέση της κτηνοτροφίας με την κλιματική αλλαγή, από την πλευρά των ίδιων των
κτηνοτρόφων, αυτών που ακούγονται λιγότερο. Και μάλιστα των Ευρωπαίων
κτηνοτρόφων, μέσω των θέσεων των οργανώσεων Copa & Cogeca:
1. Είναι απαραίτητο να διατηρηθούν τα επίπεδα παραγωγής που απαιτούνται για τον πληθυσμό και για το ζωικό κεφάλαιο.
Αυτό πρέπει να γίνει διατηρώντας παράλληλα τους φυσικούς πόρους, το νερό, το
έδαφος, το κλίμα και τη βιοποικιλότητα, με όλα τα οφέλη που έχουν για το οικοσύστημα.
Στην Ε.Ε. πρέπει να επιτευχθεί έως το 2050 μια ουδέτερη κλιματικά οικονομία για
την εκπλήρωση των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού. Η μείωση της αγροτικής παραγωγής
της Ε.Ε. είναι πιθανό ότι θα μεταφέρει την παραγωγή σε χώρες όπου η παραγωγή
γάλακτος, δημητριακών ή κρέατος έχει πιο αρνητικές επιπτώσεις στο κλίμα,
οδηγώντας σε αυτό που ονομάζουμε «διαρροή άνθρακα» και σε αυξημένες παγκόσμιες
εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
2. Στην κτηνοτροφία, ορισμένες εκπομπές ρύπων από τα ζώα δεν μπορούν να αποφευχθούν, αλλά μπορούν να εξισορροπηθούν με
τη δέσμευση άνθρακα στο έδαφος, ως αποτέλεσμα της παραγωγής ζωοτροφών, ή με την
υποκατάσταση ορυκτών καυσίμων μέσω της χρήσης βιοαερίου από ζωική κόπρο και
υπολείμματα καλλιεργειών για ζωοτροφές. Πρέπει να σημειωθεί ότι από το 1990 μειώθηκαν
κατά 20% οι εκπομπές μεθανίου από την αγροτική δραστηριότητα στην Ε.Ε., αν και κατά
την ίδια περίοδο η απόδοση γάλακτος (κιλά/ζωο) αυξήθηκε κατά 60% και κρέατος (κιλά/σφάγιο)
κατά 15%. Αυτή η μείωση των εκπομπών μεθανίου ήταν σημαντικό αντίβαρο στην υπερθέρμανση
του πλανήτη που προκλήθηκε από άλλους οικονομικούς τομείς. Το μεθάνιο χρειάζεται
μια δεκαετία για να αποσυντεθεί σε διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο στη συνέχεια
απορροφάται από τα κτηνοτροφικά φυτά. Δεν χρειάζεται δηλ. να σταματήσει η
παραγωγή μεθανίου από τα μηρυκαστικά, προκειμένου να είμαστε ουδέτεροι σε
άνθρακα το 2050.
3. Η ιδιαιτερότητα της αγροτικής παραγωγής γενικά και της κτηνοτροφίας ειδικότερα είναι ότι οι εκπομπές αερίων
του Θερμοκηπίου προκύπτουν από βιολογικές διεργασίες. Η θετική πτυχή είναι ότι,
μέσω της βοσκής και των βοσκοτόπων, ο τομέας της κτηνοτροφίας (μηρυκαστικά)
συμβάλλει στη διατήρηση των αποθηκών άνθρακα που αντισταθμίζουν την εντερική
ζύμωση των μηρυκαστικών. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να αναγνωριστεί και να λαμβάνεται
υπόψη στο ισοζύγιο των αερίων του θερμοκηπίου. Τα γεωργικά εδάφη και η κτηνοτροφία
χρησιμοποιούν βιομάζα (π.χ. χορτάρι, μίγμα ελαιούχων σπόρων), η οποία
προέρχεται εν μέρει από βρώσιμα και μη-βρώσιμα υποπροϊόντα. Τα ζώα μετατρέπουν
αυτά τα μη-βρώσιμα προϊόντα σε υψηλής θρεπτικής αξίας τρόφιμα. Η κτηνοτροφία διαδραματίζει
σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του υποσιτισμού και στην επίτευξη του στόχου
της «Μηδενικής πείνας» στον πλανήτη, που είναι ένας από τους στόχους της Βιώσιμης
Ανάπτυξης. Η ανάγκη για την πρόσληψη των απαραίτητων αμινοξέων στο πλαίσιο μιας
ισορροπημένης ανθρώπινης διατροφής, μπορεί εύκολα να επιτευχθεί με τη χρήση ζωικών
προϊόντων.
4. Οι συνέπειες των εκπομπών αερίων ρύπων από τη φυτική και τη ζωική
παραγωγή μπορούν να μειωθούν ακόμη
περισσότερο υιοθετώντας μια πιο εμπεριστατωμένη προσέγγιση κυκλικής οικονομίας
και χρησιμοποιώντας άλλες πλευρές της φυτικής και ζωικής παραγωγής στην παραγωγή
βιοενέργειας, π.χ. βιοαέριο από την κόπρο. Αυτό θα αντικαθιστούσε επίσης την
ορυκτή ενέργεια και υλικά (π.χ. συσκευασία, κατασκευή, μόνωση, βερνίκι). Η
εφαρμογή κανόνων για βιώσιμο εμπόριο ζωοτροφών, καλλιεργειών και ζωικών
προϊόντων με Τρίτες Χώρες, συμπεριλαμβάνοντας κανόνες για το κλίμα μπορεί να
ενισχύσει περαιτέρω την κλιματική αποδοτικότητα της παγκόσμιας γεωργικής
παραγωγής, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην οικονομική ανάπτυξη, στην εξάλειψη της
φτώχειας και στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια.
5. Η φυτική και ζωική παραγωγή διασφαλίζουν τη διαθεσιμότητα φυλών και ποικιλιών που ταιριάζουν καλύτερα στις εκάστοτε συνθήκες. Οι Ευρωπαίοι αγρότες και οι αγρο-συνεταιρισμοί πρέπει να έχουν πρόσβαση στις τεχνολογικές εξελίξεις, προκειμένου να αντεπεξέλθουν σε ορισμένες προκλήσεις όπως η ανταγωνιστικότητα, η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και ο μετριασμός της κλιματικής αλλαγής, καθώς και η επαρκής προσφορά τροφίμων υψηλής ποιότητας.
6. Οποιαδήποτε αποδυνάμωση της σημερινής προστασίας αγροτικών προϊόντων της Ε.Ε. στις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες θα μπορούσε να υπονομεύσει δραματικά τις προσπάθειες για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ιδίως στον τομέα της κτηνοτροφίας, και μπορεί να αποτρέψει έτσι την παγκόσμια μείωση των εκπομπών. Αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε όλες τις εμπορικές διαπραγματεύσεις. Λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της δράσης για το κλίμα, σε όλες τις συμφωνίες ελευθέρων συναλλαγών πρέπει να συμπεριλαμβάνεται ένα κεφάλαιο για εφαρμογή μέτρων για το κλίμα. Η Ε.Ε. θα πρέπει, εάν χρειαστεί, να αναστέλλει τις δασμολογικές προτιμήσεις όταν η μη-συμμόρφωση Τρίτων προς τις διατάξεις της Συμφωνίας για την Αειφόρο Ανάπτυξη θέτει εν αμφιβόλω τις ισορροπημένες συνθήκες ανταγωνισμού για τους Ευρωπαίους παραγωγούς.
Related Articles
Άλλη μία αφορμή για να εκδηλωθούν τάσεις που κινούνται εναντίον της κτηνοτροφικής δραστηριότητας, έδωσε η επικαιρότητα των ημερών με την πραγματοποίηση της Συνόδου για το Κλίμα των Ηνωμένων Εθνών, που συγκέντρωσε τα φώτα της δημοσιότητας. Στην Ελλάδα ενδεχομένως η ειδησεογραφία να «είδε» από τη Σύνοδο των ηγετών μόνο τις παράλληλες πολιτικές επαφές που είχε ο Έλληνας πρωθυπουργός ή και την ομιλία της 16χρονης Σουηδής ακτιβίστριας. Διεθνώς όμως, φάνηκε ότι το θέμα έφτασε πολύ εύκολα για άλλη μία φορά, στις συνέπειες που έχει για την κλιματική αλλαγή η κτηνοτροφική δραστηριότητα.
Από όλη αυτή τη συζήτηση, που ασφαλώς δεν είναι σημερινή αλλά κρατάει μερικά χρόνια τώρα, συνήθως λείπουν οι ίδιοι οι κτηνοτρόφοι. Προσπαθούμε παρακάτω να δώσουμε προσοχή σε μερικά βασικά σημεία που προβάλλουν τη σχέση της κτηνοτροφίας με την κλιματική αλλαγή, από την πλευρά των ίδιων των κτηνοτρόφων, αυτών που ακούγονται λιγότερο. Και μάλιστα των Ευρωπαίων κτηνοτρόφων, μέσω των θέσεων των οργανώσεων Copa & Cogeca:
1. Είναι απαραίτητο να διατηρηθούν τα επίπεδα παραγωγής που απαιτούνται για τον πληθυσμό και για το ζωικό κεφάλαιο. Αυτό πρέπει να γίνει διατηρώντας παράλληλα τους φυσικούς πόρους, το νερό, το έδαφος, το κλίμα και τη βιοποικιλότητα, με όλα τα οφέλη που έχουν για το οικοσύστημα. Στην Ε.Ε. πρέπει να επιτευχθεί έως το 2050 μια ουδέτερη κλιματικά οικονομία για την εκπλήρωση των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού. Η μείωση της αγροτικής παραγωγής της Ε.Ε. είναι πιθανό ότι θα μεταφέρει την παραγωγή σε χώρες όπου η παραγωγή γάλακτος, δημητριακών ή κρέατος έχει πιο αρνητικές επιπτώσεις στο κλίμα, οδηγώντας σε αυτό που ονομάζουμε «διαρροή άνθρακα» και σε αυξημένες παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
2. Στην κτηνοτροφία, ορισμένες εκπομπές ρύπων από τα ζώα δεν μπορούν να αποφευχθούν, αλλά μπορούν να εξισορροπηθούν με τη δέσμευση άνθρακα στο έδαφος, ως αποτέλεσμα της παραγωγής ζωοτροφών, ή με την υποκατάσταση ορυκτών καυσίμων μέσω της χρήσης βιοαερίου από ζωική κόπρο και υπολείμματα καλλιεργειών για ζωοτροφές. Πρέπει να σημειωθεί ότι από το 1990 μειώθηκαν κατά 20% οι εκπομπές μεθανίου από την αγροτική δραστηριότητα στην Ε.Ε., αν και κατά την ίδια περίοδο η απόδοση γάλακτος (κιλά/ζωο) αυξήθηκε κατά 60% και κρέατος (κιλά/σφάγιο) κατά 15%. Αυτή η μείωση των εκπομπών μεθανίου ήταν σημαντικό αντίβαρο στην υπερθέρμανση του πλανήτη που προκλήθηκε από άλλους οικονομικούς τομείς. Το μεθάνιο χρειάζεται μια δεκαετία για να αποσυντεθεί σε διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο στη συνέχεια απορροφάται από τα κτηνοτροφικά φυτά. Δεν χρειάζεται δηλ. να σταματήσει η παραγωγή μεθανίου από τα μηρυκαστικά, προκειμένου να είμαστε ουδέτεροι σε άνθρακα το 2050.
3. Η ιδιαιτερότητα της αγροτικής παραγωγής γενικά και της κτηνοτροφίας ειδικότερα είναι ότι οι εκπομπές αερίων του Θερμοκηπίου προκύπτουν από βιολογικές διεργασίες. Η θετική πτυχή είναι ότι, μέσω της βοσκής και των βοσκοτόπων, ο τομέας της κτηνοτροφίας (μηρυκαστικά) συμβάλλει στη διατήρηση των αποθηκών άνθρακα που αντισταθμίζουν την εντερική ζύμωση των μηρυκαστικών. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να αναγνωριστεί και να λαμβάνεται υπόψη στο ισοζύγιο των αερίων του θερμοκηπίου. Τα γεωργικά εδάφη και η κτηνοτροφία χρησιμοποιούν βιομάζα (π.χ. χορτάρι, μίγμα ελαιούχων σπόρων), η οποία προέρχεται εν μέρει από βρώσιμα και μη-βρώσιμα υποπροϊόντα. Τα ζώα μετατρέπουν αυτά τα μη-βρώσιμα προϊόντα σε υψηλής θρεπτικής αξίας τρόφιμα. Η κτηνοτροφία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του υποσιτισμού και στην επίτευξη του στόχου της «Μηδενικής πείνας» στον πλανήτη, που είναι ένας από τους στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης. Η ανάγκη για την πρόσληψη των απαραίτητων αμινοξέων στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης ανθρώπινης διατροφής, μπορεί εύκολα να επιτευχθεί με τη χρήση ζωικών προϊόντων.
4. Οι συνέπειες των εκπομπών αερίων ρύπων από τη φυτική και τη ζωική παραγωγή μπορούν να μειωθούν ακόμη περισσότερο υιοθετώντας μια πιο εμπεριστατωμένη προσέγγιση κυκλικής οικονομίας και χρησιμοποιώντας άλλες πλευρές της φυτικής και ζωικής παραγωγής στην παραγωγή βιοενέργειας, π.χ. βιοαέριο από την κόπρο. Αυτό θα αντικαθιστούσε επίσης την ορυκτή ενέργεια και υλικά (π.χ. συσκευασία, κατασκευή, μόνωση, βερνίκι). Η εφαρμογή κανόνων για βιώσιμο εμπόριο ζωοτροφών, καλλιεργειών και ζωικών προϊόντων με Τρίτες Χώρες, συμπεριλαμβάνοντας κανόνες για το κλίμα μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω την κλιματική αποδοτικότητα της παγκόσμιας γεωργικής παραγωγής, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην οικονομική ανάπτυξη, στην εξάλειψη της φτώχειας και στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια.
5. Η φυτική και ζωική παραγωγή διασφαλίζουν τη διαθεσιμότητα φυλών και ποικιλιών που ταιριάζουν καλύτερα στις εκάστοτε συνθήκες. Οι Ευρωπαίοι αγρότες και οι αγρο-συνεταιρισμοί πρέπει να έχουν πρόσβαση στις τεχνολογικές εξελίξεις, προκειμένου να αντεπεξέλθουν σε ορισμένες προκλήσεις όπως η ανταγωνιστικότητα, η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και ο μετριασμός της κλιματικής αλλαγής, καθώς και η επαρκής προσφορά τροφίμων υψηλής ποιότητας.
6. Οποιαδήποτε αποδυνάμωση της σημερινής προστασίας αγροτικών προϊόντων της Ε.Ε. στις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες θα μπορούσε να υπονομεύσει δραματικά τις προσπάθειες για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ιδίως στον τομέα της κτηνοτροφίας, και μπορεί να αποτρέψει έτσι την παγκόσμια μείωση των εκπομπών. Αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε όλες τις εμπορικές διαπραγματεύσεις. Λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της δράσης για το κλίμα, σε όλες τις συμφωνίες ελευθέρων συναλλαγών πρέπει να συμπεριλαμβάνεται ένα κεφάλαιο για εφαρμογή μέτρων για το κλίμα. Η Ε.Ε. θα πρέπει, εάν χρειαστεί, να αναστέλλει τις δασμολογικές προτιμήσεις όταν η μη-συμμόρφωση Τρίτων προς τις διατάξεις της Συμφωνίας για την Αειφόρο Ανάπτυξη θέτει εν αμφιβόλω τις ισορροπημένες συνθήκες ανταγωνισμού για τους Ευρωπαίους παραγωγούς.