CBAM: Κίνδυνος για τα ευρωπαϊκά τρόφιμα

Related Articles

• CBAM: Ο φόρος άνθρακα που αλλάζει τους κανόνες για την κτηνοτροφία

Οργανώσεις αγροτών, αγροτικών συνεταιρισμών, εμπόρων και βιομηχανιών λιπασμάτων προειδοποιούν ότι οι μικρές αλλαγές που ανακοίνωσε η Ε.Ε. στους κανόνες του CBAM (Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα) δεν λύνουν τα σοβαρά προβλήματα που έρχονται από το 2026.

Ο κίνδυνος για ελλείψεις λιπασμάτων και εκτόξευση του κόστους παραγωγής παραμένει τεράστιος.

Τι λένε οι φορείς

Οι παραγωγικές οργανώσεις εδώ και μήνες προειδοποιούν ότι το CBAM για τα λιπάσματα -που ξεκινά 1 Ιανουαρίου 2026- θα έχει σοβαρές επιπτώσεις, επειδή πολλά βασικά στοιχεία για τον υπολογισμό του φόρου δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί.
Παρ΄ ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη-μέλη κάνουν κάποιες διορθώσεις, αυτές μοιάζουν με το να «μετακινείς καρέκλες σε ένα βυθιζόμενο πλοίο».

Η βασική εκκρεμότητα

Η Επιτροπή έχει προχωρήσει σε κάποιες βελτιώσεις στα πρότυπα και στις τιμές αναφοράς, όμως ένα κρίσιμο ζήτημα παραμένει άλυτο:
η λειτουργία της πλατφόρμας για τα πιστοποιητικά άνθρακα του CBAM.

Η πλατφόρμα θα είναι έτοιμη το 2027. Μέχρι τότε, ο φόρος θα υπολογίζεται με βάση τη μέση τριμηνιαία τιμή CO₂ τη στιγμή της παραγγελίας. Αυτό σημαίνει:

• τεράστιες διακυμάνσεις στο κόστος
• πλήρη οικονομική αβεβαιότητα για τους εισαγωγείς λιπασμάτων
• κανένας δεν μπορεί να προβλέψει πόσο θα πληρώσει

Κίνδυνος για το 50% των λιπασμάτων

Η ΕΕ εισάγει το μισό των λιπασμάτων που χρησιμοποιεί. Με δύο από τα τρία βασικά στοιχεία του CBAM ακόμη ασαφή, οι εισαγωγείς και οι μονάδες ανάμειξης λιπασμάτων δεν μπορούν να κάνουν νέες παραγγελίες.
Αυτό απειλεί άμεσα:

• τη διαθεσιμότητα λιπασμάτων
• την επερχόμενη παραγωγική χρονιά
• τις αποδόσεις των ευρωπαϊκών καλλιεργειών

Αγρότες στο όριο

Παρότι μειώθηκαν κάπως οι τιμές αναφοράς, δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για αποζημίωση των αγροτών για το πρόσθετο κόστος.
Και αυτό συμβαίνει σε μια περίοδο όπου:

• πολλοί αγρότες έχουν πολύ χαμηλό ή αρνητικό εισόδημα,
• για τρίτη συνεχόμενη χρονιά,
• εξαιτίας του αυξημένου κόστους παραγωγής από το 2020 και μετά.

Οι οργανώσεις χαρακτηρίζουν την κατάσταση απαράδεκτη.

Τι ζητούν οι φορείς

Οι αγροτικοί και συνεταιριστικοί οργανισμοί ζητούν αναβολή του CBAM για τα λιπάσματα, μέχρι να συμβούν δύο πράγματα:

1. Πλήρης προβλεψιμότητα κόστους

Να ολοκληρωθούν όλα τα τεχνικά στοιχεία που υπολογίζουν τον φόρο, ώστε οι εισαγωγείς να γνωρίζουν το τελικό κόστος από τη στιγμή της εισαγωγής.

2. Μέτρα στήριξης στους αγρότες

Να υπάρξουν πραγματικές αντισταθμίσεις κόστους, ώστε:

• να μη γίνουν τα ευρωπαϊκά προϊόντα ακριβότερα,
• να προστατευθεί η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής γεωργίας.

Τι διακυβεύεται

Οι οργανώσεις προειδοποιούν ότι οι μισές λύσεις δεν αρκούν.
Αν η κατάσταση δεν αλλάξει:

• η ευρωπαϊκή παραγωγή κινδυνεύει,
• η αλυσίδα τροφίμων αποδυναμώνεται,
• και οι τιμές για τους καταναλωτές μπορεί να αυξηθούν.

Το μήνυμα των φορέων είναι ξεκάθαρο: το CBAM χρειάζεται ριζικές διορθώσεις πριν εφαρμοστεί στα λιπάσματα.