Meat News #131
Παναγιώτης Τάσσης: Το AGRO 8 μπορεί να τοποθετήσει την ελληνική χοιροτροφία ξανά σε ρυθμούς ανάπτυξης
Related Articles
Ως ευκαιρία για τον κλάδο της χοιροτροφίας να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις και στον ανταγωνισμό, βλέπει ο επίκουρος καθηγητής της Κτηνιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Παναγιώτης Τάσσης, το νέο πρότυπο AGRO 8. Ο κ. Τάσσης συμμετείχε στην Τεχνική Επιτροπή που είχε συστήσει ο ΕΛΓΟ–ΔΗΜΗΤΡΑ για την κατάρτιση του συγκεκριμένου προτύπου και με αυτή του την ιδιότητα έχει πάρει μέρος σε όλες τις διεργασίες που προηγήθηκαν, αλλά και στις συζητήσεις που γίνονται με τους ενδιαφερόμενους μετά την επίσημη ανακοίνωση του προτύπου στις 7/9. Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε χαρακτηρίζει το νέο πρότυπο ως ήπιας προσαρμογής των υφιστάμενων εκτροφών και θεωρεί ότι οι παραγωγοί μπορούν με αυτό να καλύψουν τις νέες απαιτήσεις του συγκεκριμένου κλάδου της αγοράς και να βελτιώσουν τις οικονομικές αποδόσεις τους και τη διείσδυση των προϊόντων τους στην αγορά.
Συνέντευξη στον Γιώργο Κατερίνη. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Meat News, No 97 (Οκτώβριος 2021)
Meat News: Δώστε μας συνοπτικά τους στόχους που έχετε θέσει με τη δημιουργία του νέου προτύπου Agro 8.
Π. Τάσσης: Αρχικά θα μου επιτρέψετε να συγχαρώ τον ΕΛΓΟ–ΔΗΜΗΤΡΑ, τόσο σε επίπεδο ηγεσίας, όσο και σε επίπεδο Τομέα πιστοποίησης και προδιαγραφών, για την αποφασιστική συμβολή του στην υποστήριξη και προάσπιση των ελληνικών τροφίμων και της πρωτογενούς παραγωγής συνολικά. Οι στόχοι του προτύπου Agro 8 τίθενται από τον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ ο οποίος δημιούργησε και διαχειρίζεται το συγκεκριμένο πρότυπο. H προσωπική μου οπτική γωνία ως μέλος της Τεχνικής Επιτροπής, είναι ότι αποτελεί ένα πρότυπο – ευκαιρία για την αφύπνιση της ελληνικής χοιροτροφίας καθώς και την ανάπτυξη και τη δημιουργία ενός νέου τομέα στην αγορά χοιρινού κρέατος στην Ελλάδα. Μέσα από τη λειτουργία αυτού του προτύπου θα ήταν θαυμάσιο να καταφέρουμε την τοποθέτηση της ελληνικής χοιροτροφίας ξανά σε ρυθμούς ανάπτυξης, καθώς και την ελληνική αγορά κρέατος σε μια νέα δημιουργική φάση με τη διάθεση ενός νέου πιστοποιημένου ελληνικού χοιρινού κρέατος.
Meat News: Ποιες είναι οι βασικές αλλαγές που απαιτούνται στις εκτροφές για να μπορούν να πάρουν το σήμα;
Π. Τάσσης: Όπως αντιλαμβάνεστε οι αλλαγές, όπου χρειαστούν, θα είναι εξατομικευμένες για κάθε εκτροφή. Δεν είναι εύκολο να εφαρμοστεί οριζόντια ένα μοντέλο για όλες τις εκτροφές, καθότι υπάρχουν ποικίλα σημεία διαφοροποιήσεων μεταξύ των εκτροφών, όπως η δυναμικότητα τους, οι συνθήκες βιοασφάλειας, το επίπεδο υγείας των ζώων, το εφαρμοζόμενο εμβολιακό πρόγραμμα και πολλά ακόμη. Συνοπτικά, ορισμένα κύρια σημεία του προτύπου σε επίπεδο εκτροφής είναι η διατροφή των χοίρων με τουλάχιστον 70% δημητριακούς καρπούς από την ηλικία του απογαλακτισμού και έπειτα, η αποφυγή χορήγησης αντιβιοτικών στα συγκεκριμένα ζώα από την ηλικία των 12 εβδομάδων και έως την ηλικία σφαγής, η εφαρμογή απαραίτητων κανόνων βιοασφάλειας και ο δειγματοληπτικός έλεγχος του τελικού προϊόντος για την ανίχνευση καταλοίπων αντιβιοτικών. Όπως φαίνεται από τη δομή του προτύπου, η κατάρτιση ενός ορθού προγράμματος διατροφής, ενός αντίστοιχου προγράμματος πρόληψης νοσημάτων με την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου προγράμματος εμβολιασμών έναντι παθογόνων παραγόντων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την υγεία των χοίρων, η χρήση «εναλλακτικών» προϊόντων αντί των αντιβιοτικών (προβιοτικά, πρεβιοτικά κλπ.), καθώς και η διασφάλιση της εφαρμογής των κανόνων βιοασφάλειας, και των απαραίτητων δειγματοληψιών και ελέγχων του χοιρινού κρέατος, αποτελούν κεντρικά σημεία για την επιτυχή εφαρμογή του προτύπου σε επίπεδο εκτροφής.
Meat News: Θεωρείτε ότι είναι εφικτές αυτές οι αλλαγές για τους Έλληνες χοιροτρόφους; Μπορούν να γίνουν αποδεκτές αυτές οι αλλαγές στον τωρινό τρόπο εκτροφής;
Π. Τάσσης: Θα χαρακτήριζα το συγκεκριμένο πρότυπο ως ένα πρότυπο ήπιας προσαρμογής των εκτροφών και του παρόντος τρόπου εκτροφής στις νέες απαιτήσεις. Είναι ένα πρότυπο που πιστεύω ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την πλειοψηφία των ελληνικών εντατικών χοιροτροφικών εκμεταλλεύσεων. Στην πρώτη φάση εφαρμογής η εκτροφή θα μπορούσε να στραφεί προς ένα «μικτό/υβριδικό» τρόπο παραγωγής, όπου θα τροποποιηθεί ένα τμήμα της παραγωγής και θα ακολουθήσει το συγκεκριμένο πρότυπο, ενώ το υπόλοιπο τμήμα της παραγωγής θα παραμείνει με τη σημερινή – συμβατική μορφή. Έπειτα, εφόσον είναι επιθυμητό σε μια δεύτερη φάση, είναι δυνατή η μεταβολή του συνόλου της εκτροφής σε πιστοποιημένη ολοκληρωτικά.
Φυσικά τα παραπάνω προϋποθέτουν την αντίστοιχη θέληση του παραγωγού για αλλαγή και διάθεση στην αγορά ενός νέου πιστοποιημένου χοιρινού κρέατος. Χωρίς τη συγκεκριμένη διάθεση δεν είναι εφικτή άλλωστε οποιαδήποτε αλλαγή. Σημαντικό ρόλο βέβαια στην επιτυχία εφαρμογής του προτύπου θα έχει και η ανταπόκριση της αγοράς στο νέο προϊόν. Θεωρώ ότι τόσο ο σύγχρονος καταναλωτής αλλά και η αγορά συνολικότερα πλέον αναζητά νέα προϊόντα διασφαλισμένης – πιστοποιημένης υψηλής ποιότητας, οπότε η ευκαιρία είναι εδώ για τη διάθεση και την ευρεία αποδοχή τέτοιων προϊόντων.
Όπου χρειαστούν τροποποιήσεις, σε επίπεδο εκτροφής για την εφαρμογή του προτύπου, αυτές θα είναι συνήθως ήπιες. Με τη βοήθεια του υπεύθυνου κτηνίατρου της εκτροφής και των υπολοίπων επιστημονικών συνεργατών, μπορούν να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν σταδιακά οι όποιες τροποποιήσεις απαιτούνται ώστε ο παραγωγός να μπορέσει να τις εντάξει στην καθημερινή λειτουργία της εκτροφής. Για παράδειγμα, σχετικά με την απαίτηση για τη χορήγηση τροφής με 70% δημητριακούς καρπούς κατ’ ελάχιστο, ουσιαστικά δεν απαιτείται καμία τροποποίηση από την πλευρά των ελληνικών χοιροτροφικών εκμεταλλεύσεων ως προς τη σύσταση των σιτηρεσίων τους, καθότι ήδη όλες οι εντατικές εκτροφές χοίρων καλύπτουν αυτό το κριτήριο. Η διαφορά ωστόσο σχετικά με την προαναφερθείσα προαπαίτηση του προτύπου είναι ότι πλέον η παραγωγή των συγκεκριμένων τροφών για τα πιστοποιημένα ζώα καταγράφεται και ελέγχεται διαρκώς από τον υπεύθυνο κτηνίατρο της εκτροφής στο σύνολο της ώστε να εξασφαλίζεται η διαφάνεια και η ιχνηλασιμότητα στον τρόπο εκτροφής.
Meat News: Γνωρίζουμε ότι υπήρξαν κάποιες αντιδράσεις από τους εκπροσώπους των χοιροτρόφων στην τεχνική επιτροπή που προετοίμασε το πρότυπο. Τελικά ελήφθησαν υπόψη;
Π. Τάσσης: Με την ευκαιρία που μου δίνετε, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλα τα μέλη της τεχνικής επιτροπής για το γόνιμο διάλογο, το καλό κλίμα και την ανταλλαγή απόψεων που είχαμε σε όλες τις συνεδριάσεις της Τεχνικής Επιτροπής, ώστε να φτάσουμε σε ένα επιθυμητό αποτέλεσμα προς όφελος της ελληνικής χοιροτροφίας και της αγοράς ελληνικού χοιρινού κρέατος. Δεν θα ήταν δυνατό σε μια Επιτροπή να συμφωνούμε όλοι με όλους. Το επιθυμητό είναι η ανταλλαγή των απόψεων και η σύνθεση τους προς το κοινό θετικό αποτέλεσμα. Στα πλαίσια αυτής της διαδικασίας σύνθεσης απόψεων, υπό τον συντονισμό και την επίβλεψη του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, συζητήθηκαν και εξηγήθηκαν όλες οι απόψεις, ενστάσεις, προσθήκες και τροποποιήσεις από όλους τους συμμετέχοντες, καθώς και οι παρατηρήσεις που προήλθαν από τη διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης του προτύπου, ώστε να φτάσουμε στο τελικό αποτέλεσμα.
Meat News: Με δεδομένο τον τρόπο διακίνησης του χοίρειου κρέατος στην ελληνική αγορά (ημιμόρια), πώς διασφαλίζεται η πιστοποίηση των ειδικών εκτροφών βάσει του νέου προτύπου; Θα απαιτηθεί κάποιος πρόσθετος ελεγκτικός μηχανισμός;
Π. Τάσσης: Το πρότυπο και η κατευθυντήρια οδηγία αντίστοιχα όπως αυτή αναλύθηκε και στο πρόσφατο διαδικτυακό σεμινάριο που διοργανώθηκε από τον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, αναφέρουν λεπτομερώς τα σημεία-κλειδιά της αλυσίδας πιστοποίησης του συγκεκριμένου προϊόντος, καθώς και τους εμπλεκόμενους φορείς στον ελεγκτικό μηχανισμό με στόχο τη διασφάλιση της διαδικασίας. Το κεντρικό σημείο του προτύπου θεωρώ ότι είναι η χοιροτροφική εκμετάλλευση. Η επιτυχία εφαρμογής του προτύπου περιλαμβάνει σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία του νέου τρόπου παραγωγής στην εκτροφή. Ο υπεύθυνος κτηνίατρος της εκτροφής θα είναι αυτός που θα αναλάβει τον κύριο ρόλο της τεκμηρίωσης της εφαρμογής των απαιτήσεων του προτύπου σε επίπεδο εκτροφής και θα υπογράψει τα αντίστοιχα έγγραφα που θα συνοδεύσουν τα συγκεκριμένα ζώα στο σφαγείο. Σε συνεργασία με τον υπεύθυνο της εκμετάλλευσης και με τους υπόλοιπους επιστημονικούς συνεργάτες θα δημιουργήσουν τις κατάλληλες συνθήκες εκτροφής ώστε η εκμετάλλευση να πιστοποιηθεί και το τελικό προϊόν να διακινηθεί την αγορά ως πιστοποιημένο χοιρινό κρέας. Η σήμανση των ημιμορίων περιγράφεται αναλυτικά στο πρότυπο, και θα συνοδεύει το ημιμόριο έως το σημείο επεξεργασίας ή τελικής πώλησης. Στόχος της διαδικασίας είναι η ιχνηλασιμότητα του προϊόντος τόσο από το «στάβλο στο πιάτο» του καταναλωτή, όσο και αντίστροφα.
Meat News: Ξέρουμε ότι ως Σχολή Κτηνιατρικής του ΑΠΘ συνεργάζεστε με εκτροφείς. Υπάρχει ενδιαφέρον για το νέο πρότυπο;
Π. Τάσσης: Το Τμήμα Κτηνιατρικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης συνεργάζεται με εκτροφές χοίρων σε διάφορους τομείς τόσο σε συμβουλευτικό, όσο και σε εκπαιδευτικό και ερευνητικό επίπεδο. Ήδη ορισμένες χοιροτροφικές εκμεταλλεύσεις έχουν ζητήσει πληροφορίες για την εφαρμογή του προτύπου Agro 8, δείχνοντας ισχυρό ενδιαφέρον για την όσο το δυνατό συντομότερη εφαρμογή του. Οι χοιροτρόφοι αυτοί αναζητούν ένα νέο προϊόν, κάτι διαφορετικό, ώστε να καλύψουν τις νέες απαιτήσεις του συγκεκριμένου κλάδου της αγοράς και να βελτιώσουν τις οικονομικές αποδόσεις τους και τη διείσδυση των προϊόντων τους στην αγορά.
Meat News: Γενικά ποια είναι η άποψή σας για την ελληνική χοιροτροφία, για το επίπεδο της ποιότητάς της, για τα προϊόντα που παράγει; Υπάρχει περιθώριο βελτίωσης και αύξησης της επάρκειας σε εγχώριο χοιρινό κρέας;
Π. Τάσσης: Η ελληνική χοιροτροφία είναι ένας σημαντικός παράγοντας του κτηνοτροφικού τομέα της χώρας και το παραγόμενο προϊόν έχει ευρεία διείσδυση στην αγορά κρέατος τόσο σε επίπεδο καθημερινότητας - οικιακής κατανάλωσης, όσο και στον επισιτιστικό και τουριστικό κλάδο. Το ελληνικό χοιρινό κρέας είναι υψηλής ποιότητας και οι Έλληνες χοιροτρόφοι προσπαθούν σε αντίξοες συνθήκες να παράγουν ένα ασφαλές και ποιοτικό προϊόν για τον καταναλωτή. Ωστόσο, θεωρώ ότι ο κλάδος βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο, καθότι δέχεται ισχυρές πιέσεις από την αύξηση του κόστους στις πρώτες ύλες ζωοτροφών, στην ενέργεια και στις μεταφορές, καθώς επίσης και από τον ανταγωνισμό τιμών με το χοιρινό κρέας άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Αν λάβουμε υπόψη μας και τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί από την εξάπλωση της Αφρικανικής Πανώλης των χοίρων σε ευρωπαϊκά κράτη, καθώς και την επίδραση της πανδημίας Covid-19 στη μείωση της αγοραστικής κίνησης, αντιλαμβάνεστε ότι η κατάσταση είναι αρκετά δύσκολη. Παράλληλα, η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης τείνει σταθερά προς τη μείωση της χρήσης αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία, τη δημιουργία εκτροφών με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και ορθή διαχείριση των φυσικών πόρων, καθώς και αυστηρότερους όρους ευζωίας των χοίρων.
Γίνεται αντιληπτό ότι το να παραμένουμε στάσιμοι και να συντηρούμε ως μοναδικό τρόπο παραγωγής χοιρινού κρέατος, τον ίδιο τρόπο που υπάρχει ήδη εδώ και πολλά χρόνια, δεν μπορεί να μας οδηγήσει στο να ανταποκριθούμε στις σύγχρονες προκλήσεις και στον ανταγωνισμό. Αναμφίβολα η εγχώρια προέλευση του χοιρινού κρέατος είναι μια συνθήκη που στρέφει τον Έλληνα καταναλωτή προς το προϊόν. Ωστόσο, ο σύγχρονος καταναλωτής πλέον έχει άμεση ηλεκτρονική πρόσβαση σε πληθώρα πληροφοριών σχετικά με προϊόντα διατροφής και αναζητά διαρκώς υψηλότερης ποιότητας προϊόντα με απτά χαρακτηριστικά και την αντίστοιχη διασφάλιση – πιστοποίηση από επίσημους φορείς. Με τη νέα αυτή ευκαιρία για την παραγωγή πιστοποιημένου χοιρινού κρέατος μέσα από το πρότυπο Agro 8, καλύπτονται αρκετές νέες απαιτήσεις του σύγχρονου καταναλωτή και προσφέρεται μετά από αρκετό καιρό ένα χοιρινό κρέας με το προτέρημα της ελληνικής προέλευσης και τη σημαντικότητα του διασφαλισμένου νέου τρόπου παραγωγής και της αντίστοιχης ιχνηλασιμότητας.
Κλείνοντας θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για το βήμα και το ενδιαφέρον σας για αυτή τη νέα προσπάθεια για την ελληνική χοιροτροφία και το ελληνικό χοιρινό κρέας, στο οποίο πιστεύω ότι θα στραφεί ο καταναλωτής και θα το αναζητήσει πλέον και με τη νέα πιστοποιημένη του μορφή.
