Ανάλυση των στοιχείων που αφορούν τις εξαγωγές κρέατος και προϊόντων κρέατος από την Ελλάδα. Γράφει ο Χρήστος Πραμαντιώτης.
Δημοσιεύτηκε στο τεύχος Ιουνίου 2020 του περιοδικού Meat News (Νο 94)
Η διέξοδος της εξωστρέφειας σε μια δεκαετία που σημαδεύτηκε από μια οικονομική και μια υγειονομική κρίση
Πώς προετοίμασε το έδαφος η ελληνική βιομηχανία
Τι πρέπει να γνωρίζουν όσοι εξάγουν σε τρίτες χώρες
Η προώθηση της εξωστρέφειας είναι ένα ολόκληρο κεφάλαιο για την ελληνική αγροτική παραγωγή, και είναι ταυτόχρονα ένας εκ των βασικών στόχων στον οποίο συχνά και με ένταση αναφέρεται ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, καθώς και το σύνολο της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΑΤ.
Αν μιλάμε όμως για τον κλάδο του κρέατος, η προώθηση της εξωστρέφειας είναι ένα κεφάλαιο ματαιώσεων και διαψεύσεων, καθώς αποδεικνύεται ότι λείπει ένα συνεκτικό εθνικό σχέδιο, συμφωνημένο από όλους τους εμπλεκόμενους και με σαφή πρόβλεψη της συνδρομής που θα παράσχει η Πολιτεία, προκειμένου το προϊόν του κλάδου να χτυπήσει τις πόρτες των διεθνών αγορών.
Σε έναν τομέα όπως αυτός του κρέατος, όπου το εμπορικό ισοζύγιο είναι εντόνως αρνητικό, προφανώς η συμβολή οργανισμών όπως ο Enterprise Greece είναι αναγκαία και εξαιρετικά χρήσιμη, δεν είναι όμως αρκετή, όταν βοά η έλλειψη ενός σχεδίου που θα εμπλέκει ως συνεργατικά μέρη την πολιτεία, τους παραγωγούς, τη βιομηχανία.
Η ανάγκη ενός τέτοιου σχεδίου δεν είναι δυνατόν να παρακαμφθεί, όσο και αν επιμένει στον δημόσιο λόγο του ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης να υπογραμμίζει ότι στον κεντρικό άξονα της πολιτικής του ΥΠΑΑΤ βρίσκεται μεταξύ άλλων και η προώθηση των ελληνικών προϊόντων στο εξωτερικό. Ίσως είναι υπερβολικό να ζητάμε από το ελληνικό πολιτικό σύστημα, όπου οι υπουργοί Αγροτικής Ανάπτυξης αλλάζουν κάθε ενάμιση-δύο χρόνια, να συμβάλει σε ένα τέτοιο σχέδιο - όμως όποιος ενδιαφέρεται ας κοιτάξει πώς οι Ισπανοί έκαναν «μεγάλη φίρμα» παγκοσμίως τον δικό τους μαύρο χοίρο. Βέβαια, για να μην είμαστε άδικοι, ένα τέτοιο σχέδιο δεν είναι ευθύνη μόνο του κράτους, χρειάζεται περισσότεροι να μπουν στον χορό, ο καθένας με την ευθύνη που του αναλογεί.
Διαβάστε επίσης:
Η εξωστρέφεια είναι μονόδρομος. Ανάλυση για την εξαγωγική πορεία των προϊόντων κρέατος από τον επικεφαλής της Elvida Τρόφιμα Α.Ε. και αντιπρόεδρο του ΣΕΒΕΚ Στέλιο Σκαρίμπα
Παρεμπιπτόντως, από την ευθύνη δεν εξαιρούνται ούτε οι εν Ελλάδι καταναλωτικές οργανώσεις, οι ηγεσίες των οποίων πρέπει να αποσαφηνίσουν πέραν πάσης αμφιβολίας εάν συμφωνούν με την οπτική που υιοθετούν οι υπερκείμενες ευρωπαϊκές οργανώσεις καταναλωτών, οι οποίες ζητούν από την Κομισιόν να σταματήσει να χρηματοδοτεί εκστρατείες προβολής και προώθησης κρέατος και προϊόντων του. Αυτές οι εκστρατείες έχουν αναδειχθεί σε έναν βασικό πυλώνα της εξωστρέφειας του ευρωπαϊκού κλάδου κρέατος και απαιτείται μεγαλύτερη προσοχή, όσο κι αν είναι… μοδάτο στην εποχή μας να καταφέρεσαι εναντίον του κλάδου κρέατος.
Η ώθηση του 2020
Τέτοιες σκέψεις όπως οι παραπάνω είναι αναπόφευκτες κάθε φορά που ρίχνουμε το βλέμμα στα νούμερα των εξαγωγών κρέατος, μια άσκηση που την κάνει συχνά το Meat News.
Μολονότι η πανδημία έδωσε μια καλή ώθηση στις εξαγωγές κρέατος το 2020, εν τούτοις χρειάζονται μεγαλύτερα νούμερα και πιο μόνιμα καλά νέα, για να αρχίσουμε να μιλάμε με αξιώσεις για την εξωστρέφεια του κλάδου.
Τα προσωρινά στοιχεία των ελληνικών εξαγωγικών επιδόσεων για το 2020 δείχνουν την ώθηση για την οποία κάναμε λόγο προηγουμένως (περίπου +3% η αύξηση σε ποσότητα).
Το 2020, έτος με τετράμηνο λοκντάουν σε δύο φάσεις (άνοιξη και Νοέμβρης-Δεκέμβρης), με τις τουριστικές αφίξεις να σημειώνουν αρνητικό ρεκόρ και με την αβεβαιότητα να κυριαρχεί στους καταναλωτές και στην εσωτερική αγορά, η εξωστρέφεια ήταν η λογική διέξοδος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι εξαγωγές κινήθηκαν ανοδικά, με τα καλύτερα ποσοστά αύξησης να καταγράφουν το μοσχάρι, τα αλατισμένα-καπνιστά-αποξηραμένα προϊόντα και τα παρασκευάσματα.
Ωστόσο, τα δυνατά χαρτιά στις εξαγωγές μας, αιγοπρόβειο και κοτόπουλο, είχαν αρνητική μεταβολή (-2,68% και -3,37% αντιστοίχως σε ποσότητα). Τα δύο αυτά είδη πάντως έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο στη συνολική αξία των εξαγωγών κρέατος το 2020 (29,9% και 25%).
Η μεγάλη εικόνα σε βάθος δεκαετίας
Την ίδια στιγμή, βλέποντας από λίγο πιο μακριά την εικόνα, πρέπει να παρατηρήσουμε ότι η εξωστρέφεια του κλάδου κρέατος αποτέλεσε επιλογή διεξόδου σε μια μεγαλύτερη περίοδο, που ξεπερνά την περίοδο του κορωνοϊού. Αυτό γίνεται ορατό αν κοιτάξουμε τα στοιχεία σε βάθος δεκαετίας. Το 2020, το κρέας και τα προϊόντα του έδειξε αύξηση εξαγωγών σε σύγκριση με το 2019, αλλά και σε σύγκριση με το 2010.
Το έτος 2010, με όλα όσα έχουν μεσολαβήσει έκτοτε σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, φαντάζει σήμερα πολύ μακρινό. Μακρινό είναι επίσης και όσον αφορά τις εξαγωγικές επιδόσεις του κρέατος και των προϊόντων του. Συγκεκριμένα, το 2020 οι συνολικές εξαγωγές ήταν αυξημένες περίπου 39% σε ποσότητα και 54% σε αξία. Τα χρόνια των μνημονίων 2010-2018 είχαμε σημαντική ύφεση, μεγάλη μείωση της αγοραστικής δύναμης και της κατανάλωσης. Οι καταστάσεις έσπρωξαν προς την εύρεση διεξόδου στις ξένες αγορές· καταρχάς της Ευρ. Ένωσης και δεύτερον σε αγορές Τρίτων Χωρών. Αποτέλεσμα, οι σημαντικές αυξήσεις εξαγωγών που επέτυχαν και το αιγοπρόβειο και το κοτόπουλο, αλλά και τα αλλαντικά. Όπως δείχνει ο σχετικός Πίνακας που δημοσιεύουμε, οι εξαχθείσες ποσότητες το 2020 ήταν (σε σύγκριση με το 2010) αυξημένες κατά 229% το αιγοπρόβειο, κατά 103% τα πουλερικά, και κατά 148% η κατηγορία «λουκάνικα, σαλάμια κ.τ.ό.». Σε αξία εξαγωγών, το αιγοπρόβειο βρέθηκε 218% επάνω, τα πουλερικά 178% επάνω και τα «λουκάνικα κλπ.» 140% επάνω.
Στους πίνακες που παραθέτουμε (πατώντας επάνω σε κάθε πίνακα μεγαλώνει), μπορεί κάποιος να δει επιμέρους στοιχεία για κάθε είδος κρέατος, όπως οι κύριοι εξαγωγικοί προορισμοί, αλλά και ο προσανατολισμός των εξαγωγών κυρίως προς τα κράτη μέλη της Ε.Ε., αν και αυτό τυπικά είναι ενδοκοινοτικό εμπόριο - δηλ. ο σωστός όρος είναι «αποστολές» (και όχι εξαγωγές).
Συνοπτικά, στο μέτωπο των εξαγωγών ο ελληνικός κλάδος κρέατος κινείται με φιλοδοξίες. Τα χρόνια της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων έκαναν επιτακτική τη διέξοδο των εξαγωγών και τη συστηματοποίηση της εξωστρέφειας. Ωστόσο η αύξηση των εξαγωγών στο έτος της πανδημίας δείχνει πιο συνειδητοποιημένη και πιο ώριμη, καθώς αναδεικνύει τα δυνατά σημεία της χώρας μας (αιγοπρόβειο, πουλερικά), και δείχνει καλές προοπτικές για τα προϊόντα κρέατος με υψηλή προστιθέμενη αξία. Ίσως τα επόμενα χρόνια να φανεί ότι το έτος κορωνοϊού 2020 ήταν έτος-κλειδί για τις ελληνικές εξαγωγές κρέατος. Υπό τον όρο βεβαίως ότι οι δυνάμεις της εξωστρέφειας θα συνεχίσουν με αυξανόμενη ένταση αυτό το ανήσυχο, αλλά και δημιουργικό και γεμάτο προκλήσεις ταξίδι εκτός ελλαδικών συνόρων.
Related Articles
Ανάλυση των στοιχείων που αφορούν τις εξαγωγές κρέατος και προϊόντων κρέατος από την Ελλάδα. Γράφει ο Χρήστος Πραμαντιώτης.
Δημοσιεύτηκε στο τεύχος Ιουνίου 2020 του περιοδικού Meat News (Νο 94)
Η προώθηση της εξωστρέφειας είναι ένα ολόκληρο κεφάλαιο για την ελληνική αγροτική παραγωγή, και είναι ταυτόχρονα ένας εκ των βασικών στόχων στον οποίο συχνά και με ένταση αναφέρεται ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, καθώς και το σύνολο της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΑΤ.
Αν μιλάμε όμως για τον κλάδο του κρέατος, η προώθηση της εξωστρέφειας είναι ένα κεφάλαιο ματαιώσεων και διαψεύσεων, καθώς αποδεικνύεται ότι λείπει ένα συνεκτικό εθνικό σχέδιο, συμφωνημένο από όλους τους εμπλεκόμενους και με σαφή πρόβλεψη της συνδρομής που θα παράσχει η Πολιτεία, προκειμένου το προϊόν του κλάδου να χτυπήσει τις πόρτες των διεθνών αγορών.
Σε έναν τομέα όπως αυτός του κρέατος, όπου το εμπορικό ισοζύγιο είναι εντόνως αρνητικό, προφανώς η συμβολή οργανισμών όπως ο Enterprise Greece είναι αναγκαία και εξαιρετικά χρήσιμη, δεν είναι όμως αρκετή, όταν βοά η έλλειψη ενός σχεδίου που θα εμπλέκει ως συνεργατικά μέρη την πολιτεία, τους παραγωγούς, τη βιομηχανία.
Η ανάγκη ενός τέτοιου σχεδίου δεν είναι δυνατόν να παρακαμφθεί, όσο και αν επιμένει στον δημόσιο λόγο του ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης να υπογραμμίζει ότι στον κεντρικό άξονα της πολιτικής του ΥΠΑΑΤ βρίσκεται μεταξύ άλλων και η προώθηση των ελληνικών προϊόντων στο εξωτερικό. Ίσως είναι υπερβολικό να ζητάμε από το ελληνικό πολιτικό σύστημα, όπου οι υπουργοί Αγροτικής Ανάπτυξης αλλάζουν κάθε ενάμιση-δύο χρόνια, να συμβάλει σε ένα τέτοιο σχέδιο - όμως όποιος ενδιαφέρεται ας κοιτάξει πώς οι Ισπανοί έκαναν «μεγάλη φίρμα» παγκοσμίως τον δικό τους μαύρο χοίρο. Βέβαια, για να μην είμαστε άδικοι, ένα τέτοιο σχέδιο δεν είναι ευθύνη μόνο του κράτους, χρειάζεται περισσότεροι να μπουν στον χορό, ο καθένας με την ευθύνη που του αναλογεί.
Παρεμπιπτόντως, από την ευθύνη δεν εξαιρούνται ούτε οι εν Ελλάδι καταναλωτικές οργανώσεις, οι ηγεσίες των οποίων πρέπει να αποσαφηνίσουν πέραν πάσης αμφιβολίας εάν συμφωνούν με την οπτική που υιοθετούν οι υπερκείμενες ευρωπαϊκές οργανώσεις καταναλωτών, οι οποίες ζητούν από την Κομισιόν να σταματήσει να χρηματοδοτεί εκστρατείες προβολής και προώθησης κρέατος και προϊόντων του. Αυτές οι εκστρατείες έχουν αναδειχθεί σε έναν βασικό πυλώνα της εξωστρέφειας του ευρωπαϊκού κλάδου κρέατος και απαιτείται μεγαλύτερη προσοχή, όσο κι αν είναι… μοδάτο στην εποχή μας να καταφέρεσαι εναντίον του κλάδου κρέατος.
Η ώθηση του 2020
Τέτοιες σκέψεις όπως οι παραπάνω είναι αναπόφευκτες κάθε φορά που ρίχνουμε το βλέμμα στα νούμερα των εξαγωγών κρέατος, μια άσκηση που την κάνει συχνά το Meat News.
Μολονότι η πανδημία έδωσε μια καλή ώθηση στις εξαγωγές κρέατος το 2020, εν τούτοις χρειάζονται μεγαλύτερα νούμερα και πιο μόνιμα καλά νέα, για να αρχίσουμε να μιλάμε με αξιώσεις για την εξωστρέφεια του κλάδου.
Τα προσωρινά στοιχεία των ελληνικών εξαγωγικών επιδόσεων για το 2020 δείχνουν την ώθηση για την οποία κάναμε λόγο προηγουμένως (περίπου +3% η αύξηση σε ποσότητα).
Το 2020, έτος με τετράμηνο λοκντάουν σε δύο φάσεις (άνοιξη και Νοέμβρης-Δεκέμβρης), με τις τουριστικές αφίξεις να σημειώνουν αρνητικό ρεκόρ και με την αβεβαιότητα να κυριαρχεί στους καταναλωτές και στην εσωτερική αγορά, η εξωστρέφεια ήταν η λογική διέξοδος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι εξαγωγές κινήθηκαν ανοδικά, με τα καλύτερα ποσοστά αύξησης να καταγράφουν το μοσχάρι, τα αλατισμένα-καπνιστά-αποξηραμένα προϊόντα και τα παρασκευάσματα.
Ωστόσο, τα δυνατά χαρτιά στις εξαγωγές μας, αιγοπρόβειο και κοτόπουλο, είχαν αρνητική μεταβολή (-2,68% και -3,37% αντιστοίχως σε ποσότητα). Τα δύο αυτά είδη πάντως έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο στη συνολική αξία των εξαγωγών κρέατος το 2020 (29,9% και 25%).
Η μεγάλη εικόνα σε βάθος δεκαετίας
Την ίδια στιγμή, βλέποντας από λίγο πιο μακριά την εικόνα, πρέπει να παρατηρήσουμε ότι η εξωστρέφεια του κλάδου κρέατος αποτέλεσε επιλογή διεξόδου σε μια μεγαλύτερη περίοδο, που ξεπερνά την περίοδο του κορωνοϊού. Αυτό γίνεται ορατό αν κοιτάξουμε τα στοιχεία σε βάθος δεκαετίας. Το 2020, το κρέας και τα προϊόντα του έδειξε αύξηση εξαγωγών σε σύγκριση με το 2019, αλλά και σε σύγκριση με το 2010.
Το έτος 2010, με όλα όσα έχουν μεσολαβήσει έκτοτε σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, φαντάζει σήμερα πολύ μακρινό. Μακρινό είναι επίσης και όσον αφορά τις εξαγωγικές επιδόσεις του κρέατος και των προϊόντων του. Συγκεκριμένα, το 2020 οι συνολικές εξαγωγές ήταν αυξημένες περίπου 39% σε ποσότητα και 54% σε αξία. Τα χρόνια των μνημονίων 2010-2018 είχαμε σημαντική ύφεση, μεγάλη μείωση της αγοραστικής δύναμης και της κατανάλωσης. Οι καταστάσεις έσπρωξαν προς την εύρεση διεξόδου στις ξένες αγορές· καταρχάς της Ευρ. Ένωσης και δεύτερον σε αγορές Τρίτων Χωρών. Αποτέλεσμα, οι σημαντικές αυξήσεις εξαγωγών που επέτυχαν και το αιγοπρόβειο και το κοτόπουλο, αλλά και τα αλλαντικά. Όπως δείχνει ο σχετικός Πίνακας που δημοσιεύουμε, οι εξαχθείσες ποσότητες το 2020 ήταν (σε σύγκριση με το 2010) αυξημένες κατά 229% το αιγοπρόβειο, κατά 103% τα πουλερικά, και κατά 148% η κατηγορία «λουκάνικα, σαλάμια κ.τ.ό.». Σε αξία εξαγωγών, το αιγοπρόβειο βρέθηκε 218% επάνω, τα πουλερικά 178% επάνω και τα «λουκάνικα κλπ.» 140% επάνω.
Στους πίνακες που παραθέτουμε (πατώντας επάνω σε κάθε πίνακα μεγαλώνει), μπορεί κάποιος να δει επιμέρους στοιχεία για κάθε είδος κρέατος, όπως οι κύριοι εξαγωγικοί προορισμοί, αλλά και ο προσανατολισμός των εξαγωγών κυρίως προς τα κράτη μέλη της Ε.Ε., αν και αυτό τυπικά είναι ενδοκοινοτικό εμπόριο - δηλ. ο σωστός όρος είναι «αποστολές» (και όχι εξαγωγές).
Συνοπτικά, στο μέτωπο των εξαγωγών ο ελληνικός κλάδος κρέατος κινείται με φιλοδοξίες. Τα χρόνια της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων έκαναν επιτακτική τη διέξοδο των εξαγωγών και τη συστηματοποίηση της εξωστρέφειας. Ωστόσο η αύξηση των εξαγωγών στο έτος της πανδημίας δείχνει πιο συνειδητοποιημένη και πιο ώριμη, καθώς αναδεικνύει τα δυνατά σημεία της χώρας μας (αιγοπρόβειο, πουλερικά), και δείχνει καλές προοπτικές για τα προϊόντα κρέατος με υψηλή προστιθέμενη αξία. Ίσως τα επόμενα χρόνια να φανεί ότι το έτος κορωνοϊού 2020 ήταν έτος-κλειδί για τις ελληνικές εξαγωγές κρέατος. Υπό τον όρο βεβαίως ότι οι δυνάμεις της εξωστρέφειας θα συνεχίσουν με αυξανόμενη ένταση αυτό το ανήσυχο, αλλά και δημιουργικό και γεμάτο προκλήσεις ταξίδι εκτός ελλαδικών συνόρων.