ΟΟΣΑ: Στρατηγική επαναπροσδιορισμού κρατικών ενισχύσεων για βιώσιμη γεωργία

Related Articles

Ο ΟΟΣΑ προτείνει την ανακατεύθυνση των κρατικών επιδοτήσεων και άλλων ενισχύσεων για τον αγροτικό τομέα, ώστε να ενισχυθούν η καινοτομία, η βιωσιμότητα και η παραγωγικότητα των αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Η πρόταση αυτή έρχεται σε μια περίοδο όπου η κρατική στήριξη για τη γεωργία μειώθηκε από το 2021, με τη συνολική χρηματοδότηση να φτάνει κατά μέσο όρο τα 842 δισ. ευρώ ετησίως την περίοδο 2021-2023.

Πώς επηρεάζουν οι «πράσινες» επιταγές την αγροτική πολιτική

Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ με τίτλο «Παρακολούθηση και αξιολόγηση της Αγροτικής Πολιτικής 2024», η οποία εξετάζει την κατάσταση σε 54 χώρες, η κρατική στήριξη εξακολουθεί να είναι συγκεντρωμένη σε μερικές μεγάλες οικονομίες. Η Κίνα κατέχει το 37% της συνολικής στήριξης, ενώ ακολουθούν οι ΗΠΑ (15%), η Ινδία (14%) και η Ευρωπαϊκή Ένωση (13%). Παρά τις νέες προσεγγίσεις που περιλαμβάνονται στην ευρωπαϊκή αγροτική πολιτική, η επιτυχία αυτών εξαρτάται από τις πολιτικές επιλογές και τον τρόπο εφαρμογής τους στα κράτη μέλη.

Αξιοσημείωτο είναι ότι την περίοδο 2021-2023, οι αγρότες έλαβαν 628 δισ. δολάρια ως κρατική στήριξη, ποσό που ξεπέρασε τα επίπεδα της περιόδου πριν από την πανδημία COVID-19. Από αυτά, πάνω από το ήμισυ (334 δισ. δολ. ετησίως) προήλθαν από πολιτικές που αύξαναν τις εγχώριες τιμές, ενώ το υπόλοιπο (295 δισ. δολάρια ετησίως) καλύφθηκε από τους φορολογούμενους.

Το μερίδιο της στήριξης που προορίζεται για καινοτομία, βιοασφάλεια και υποδομές, αν και παρέμεινε σταθερό στο 12,6% από το 2020, είναι σημαντικά χαμηλότερο σε σύγκριση με το 16% που καταγράφτηκε στις αρχές του 21ου αιώνα. Ωστόσο, η ενίσχυση της καινοτομίας και της βιωσιμότητας είναι κεντρική για την προσπάθεια των χωρών να αυξήσουν τη γεωργική παραγωγικότητα, μειώνοντας παράλληλα τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Αντιμετώπιση κρίσεων και ενισχύσεις στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, την περίοδο 2023-2024, υπήρξαν σημαντικές κρίσεις που ανάγκασαν την κυβέρνηση να παρέμβει με κρατικές ενισχύσεις. Ειδικότερα, ο πόλεμος στην Ουκρανία οδήγησε σε προσωρινή στήριξη ύψους 152 εκατ. ευρώ για τον αγροτικό τομέα, με στόχο την ενίσχυση κτηνοτρόφων, παραγωγών μήλων και κάστανων. Παράλληλα, οι καταστροφές από τις καταιγίδες Daniel και Elias το Σεπτέμβριο του 2023 απαιτούσαν έκτακτη ενίσχυση ύψους 150 εκατ. ευρώ, ποσό που ήταν εξαπλάσιο του μέσου όρου της περιόδου 2020-2022.

Επιπλέον, η Ελλάδα έχει προχωρήσει στην ενίσχυση της προσαρμογής της γεωργίας στο κλίμα και στην ανθεκτικότητα του κλάδου μέσω έργων που χρηματοδοτούνται από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς και από το νέο Ταμείο Μικρών Δανείων για την Αγροτική Επιχείρηση της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.

Προτάσεις του ΟΟΣΑ για μια βιώσιμη και ανθεκτική γεωργία

Η έκθεση του ΟΟΣΑ αναδεικνύει την ανάγκη να αναπροσαρμοστεί η γεωργική πολιτική, ώστε να επιτευχθεί μια πιο βιώσιμη, παραγωγική και ανθεκτική γεωργία. Στη βάση αυτών των προτάσεων, οι κυβερνήσεις πρέπει:

1. Να θέσουν σαφείς στόχους για τη βιώσιμη αύξηση της παραγωγικότητας, ενισχύοντας τη στήριξη για τις περιβαλλοντικά ωφέλιμες πρακτικές.
2. Να μειώσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, εστιάζοντας την υποστήριξη σε μέτρα που θα οδηγήσουν σε βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων.
3. Να ενισχύσουν τις πολιτικές που θα παρακολουθούν και θα αξιολογούν συνεχώς τα αποτελέσματα για να διασφαλίσουν την αποτελεσματικότητα των στρατηγικών.
4. Να βελτιώσουν τη στόχευση της καινοτομίας προς την αύξηση της παραγωγικότητας και την ενίσχυση της περιβαλλοντικής απόδοσης.

Στην πράξη

Η μείωση της κρατικής στήριξης στη γεωργία την τελευταία διετία οφείλεται κατά κύριο λόγο στις αυξημένες τιμές των βασικών γεωργικών προϊόντων στην παγκόσμια αγορά, παρά στις πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Από την άλλη, η αυξημένη στήριξη που δόθηκε σε καταναλωτές και αγοραστές γεωργικών προϊόντων από το 2021 μέχρι το 2023, δεν κατάφερε να αντισταθμίσει τις αρνητικές συνέπειες των υψηλότερων τιμών, οι οποίες προκαλούνται από εμπορικούς φραγμούς και άλλες πολιτικές που στρεβλώνουν την αγορά.

Η πολιτική ατζέντα του ΟΟΣΑ επισημαίνει την ανάγκη για στρατηγικές που θα εστιάζουν στην αύξηση της παραγωγικότητας, στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και στη στήριξη της καινοτομίας στον αγροτικό τομέα. Αυτό απαιτεί έναν αναπροσανατολισμό των δημόσιων επιδοτήσεων προς μια πιο βιώσιμη και παραγωγική κατεύθυνση.
Πηγή: ot.gr