Έκθεση ζωγραφικής «Χασάπηδες και Κριοφόροι» με έργα Ξενάκη στο Μέγαρο Εϋνάρδου

Related Articles

Ένα θέμα λίγο διαφορετικό από τις συνήθεις αναρτήσεις του meatnews.gr.

«Χασάπηδες και Κριοφόροι» είναι ο τίτλος έκθεσης ζωγραφικής την οποία διοργανώνει και παρουσιάζει το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ).

Η έκθεση με έργα του Κοσμά Ξενάκη, που πραγματοποιείται στο Μέγαρο Εϋνάρδου (Αγ. Κωνσταντίνου 20 & Μενάνδρου), εγκαινιάζεται την Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2019.

Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τον Μάρτιο και αποτελεί ένα ιδιαίτερο πολιτιστικό γεγονός, καθώς ο Κοσμάς Ξενάκης (1925–1984) υπήρξε ένας από τους πιο καινοτόμους και συγχρόνως από τους πιο ερμητικούς Έλληνες καλλιτέχνες της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς.

Ξεκίνησε να δουλεύει το θέμα των νεαρών χασάπηδων περί τα μέσα της δεκαετίας του 1940, αλλά σταδιακά, η μορφή του χασάπη, τόσο στην καθημερινότητά του (μέσα στο χασάπικο κόβοντας κρέας ή έξω από αυτό σφάζοντας) όσο και σε μια εξιδανικευμένη απεικόνιση (που παραπέμπει στους μοσχοφόρους της αρχαιότητας), γίνεται βασικό θέμα στην τέχνη του Ξενάκη. Ένα Χασάπικο συγκαταλέγεται μεταξύ των έργων που εξέθεσε στο Ζάππειο το 1949, στην α΄ έκθεση της Ομάδας «Αρμός», ενώ τρία χρόνια αργότερα, το 1952, στη β΄ έκθεση του «Αρμού», τα εκτιθέμενα έργα αυτής της θεματολογίας είναι εφτά. Ενταγμένα στο πνεύμα της «ελληνικότητας» που κυριαρχούσε στα πρώτα χρόνια της μετεμφυλιακής περιόδου, τα έργα της συγκεκριμένης ενότητας μαρτυρούν επιδράσεις από τον Τσαρούχη, τον Διαμαντόπουλο, αλλά και τον Henri Matisse.

Το 1954 ο Ξενάκης θα μεταβεί στο Παρίσι, προκειμένου να συνεχίσει τις σπουδές του στην αρχιτεκτονική. Εκεί θα έρθει σε ουσιαστική και γόνιμη επαφή με τη γαλλική τέχνη και ειδικά με το έργο του Picasso. Μάλιστα με τον καιρό θα εγκαταλείψει όλα εκείνα τα θέματα που τον απασχόλησαν τα χρόνια 1944-1954 –  όλα εκτός από δύο: τους χασάπηδες και τους λουόμενους, που θα αποτελέσουν τα μοναδικά ίσως θέματα που δούλεψε κατά την παραμονή του στη Γαλλία (1954-1957). Ειδικά το θέμα των χασάπηδων τον απασχόλησε έντονα, σε μεγάλες συνθέσεις από χαρτόνια, χάρντμπορντ και χαρτιά εφημερίδας. Σχηματοποιώντας ολοένα και περισσότερο τη μορφή του χασάπη, που χάνει πια κάθε ηθογραφικό χαρακτήρα, δίνει συνθέσεις ρυθμικές, αφαιρετικές, που παραπέμπουν στη γεωμετρική τέχνη του 9ου π.Χ. αιώνα.

Σήμερα, σχεδόν πέντε χρόνια μετά τη μεγάλη αναδρομική έκθεση του Κοσμά Ξενάκη που φιλοξενήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη το 2015 το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης παρουσιάζει μια έκθεση αφιερωμένη αποκλειστικά στο θέμα των χασάπηδων, όπως το επεξεργάστηκε ο ζωγράφος σε ολόκληρη την περίοδο από το 1945 έως περίπου το 1960. Σκοπός της έκθεσης είναι να διαφανεί η πορεία από την αναπαράσταση στην αφαίρεση, από την «ελληνικότητα» στη σύνδεση με την ευρωπαϊκή πρωτοπορία, με όχημα την εμμονική σχεδόν επιστροφή του Ξενάκη στη μορφή του χασάπη και του ζώου.

Ο Ξενάκης υπήρξε ένας δημιουργός που κινήθηκε με εντυπωσιακή συνέπεια και απαράμιλλη ποιότητα σε ένα ευρύ φάσμα εκφραστικών περιοχών, πειραματιζόμενος με τη μορφή, τα υλικά, την ίδια την έννοια του καλλιτεχνικού έργου. Υπήρξε ζωγράφος, γλύπτης, χαράκτης, σκηνογράφος, δημιουργός σύνθετων δράσεων/χάπενινγκ και βέβαια αρχιτέκτονας, που δεν δίστασε να αναμετρηθεί με τη μνημειακή κλίμακα και τη δημιουργία έργων που παρενέβαιναν στο τοπίο.

Σημειώνουμε ότι στην έκθεση, που θα φιλοξενηθεί στο ισόγειο του Μεγάρου Εϋνάρδου, θα παρουσιαστούν περισσότεροι από εξήντα πίνακες ζωγραφικής και περίπου ογδόντα σχέδια με θέμα τον χασάπη, από τις πρώτες προσπάθειες του καλλιτέχνη έως και τα σχεδόν αφηρημένα έργα της παρισινής περιόδου.

Πληροφορίες

Την επιμέλεια της έκθεσης έχει ο διευθυντής του ΜΙΕΤ, Διονύσης Καψάλης.

Με την ευκαιρία της έκθεσης θα κυκλοφορήσει η έκδοση Κοσμάς Ξενάκης. Χασάπηδες και Κριοφόροι, μια πλούσια εικονογραφημένη, εκτενής μελέτη του Ευγένιου Δ. Ματθιόπουλου, καθηγητή Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Εγκαίνια: Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2019 στις 8.00
Διάρκεια έκθεσης: Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2019 – Σάββατο 28 Μαρτίου 2020
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα έως Παρασκευή 11.00 – 18.00 & Σάββατο 11.00 – 17.00

Ξεναγήσεις

Σάββατο 14 Δεκεμβρίου 2019 στις 11.00, ξενάγηση από τον Διευθυντή του ΜΙΕΤ, Διονύση Καψάλη. Θα ακολουθήσει ξενάγηση στην έκθεση του Σπ. Παπαλουκά από τον επιμελητή της έκθεσης Μάρκο Καμπάνη.

Σάββατο 11 Ιανουαρίου 2020 στις 12.00, ξενάγηση από τον ιστορικό τέχνης Σπύρο Μοσχονά.

Σάββατο 25 Ιανουαρίου 2020 στις 12.00, ξενάγηση από τον ζωγράφο Γιώργο Χατζημιχάλη. Θα ακολουθήσει ξενάγηση στην έκθεση του Σπ. Παπαλουκά από τον επιμελητή της έκθεσης Μάρκο Καμπάνη.

Σάββατο 8 Φεβρουαρίου 2020 στις 12.00, ξενάγηση από τον ιστορικό τέχνης Σπύρο Μοσχονά.

[Κεντρική φωτό: Κοσμάς Ξενάκης, Χασάπηδες, 1954]