Meat News #125
Βασιλική Ζαφειροπούλου: Η πρόσληψη κτηνιάτρων δεν είναι πολυτέλεια
Την πρόεδρο της Πανελλήνιας Ένωσης Κτηνιάτρων Δημοσίων Υπαλλήλων - ΠΕΚΔΥ, Βασιλική Ζαφειροπούλου, την συναντήσαμε αμέσως μετά την επιστροφή της από την Ιρλανδία, όπου παρακολούθησε ένα 4ήμερο σεμινάριο εκπαίδευσης εθνικών εμπειρογνωμόνων σχετικά με την ευζωία των ζώων.
Εκτός όμως από το animal welfare η Βασιλική Ζαφειροπούλου είναι έμπειρη και με βαρύνουσα γνώμη σχετικά με πολλά ακόμη ζητήματα κτηνιατρικού ενδιαφέροντος. Ως κτηνίατρος του Δημοσίου, ασχολούμενη για χρόνια με τα συνδικαλιστικά του κλάδου αλλά και ως πρόεδρος της ΠΕΚΔΥ από το 2018, έχει μια πανελλαδική εποπτεία των κτηνιατρικών θεμάτων. Σκεφθήκαμε λοιπόν να επωφεληθούμε από αυτή τη γνώση κι έτσι βρεθήκαμε να μιλάμε για μια ευρύτερη γκάμα θεμάτων.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον Χρήστο Πραμαντιώτη.
Δημοσιεύτηκε στο τεύχος 77 του περιοδικού Meat News (Δεκέμβριος 2019)
Meat News: Κυρία Ζαφειροπούλου, θυμάμαι ότι η πρώτη ανακοίνωση που εξέδωσε φέτος η ΠΕΚΔΥ αφορούσε το σκάνδαλο με τις σφαγές άρρωστων βοοειδών στην Πολωνία και περιέγραφε τη διαδικασία που ακολουθούν οι επίσημοι κτηνίατροι σε Ευρώπη και Ελλάδα. Γιατί αισθανθήκατε την ανάγκη να εκδώσετε μια ανακοίνωση για κάτι που συνέβη σε άλλη χώρα και μάλιστα εκείνη τη χρονική στιγμή;
Βασιλική Ζαφειροπούλου: Καταρχάς τέτοια σκάνδαλα δεν είναι συχνά στην Ευρώπη, η οποία θεωρείται από τις περιοχές με τα υψηλότερα στάνταρ στην παραγωγή τροφίμων. Επομένως ήταν κάτι που θέλαμε να σχολιάσουμε γιατί δεν πρέπει να είμαστε κλεισμένοι στον μικρόκοσμό μας. Ταυτόχρονα, η υπόθεση αναδεικνύει έντονα το θέμα της στελέχωσης των κτηνιατρικών υπηρεσιών. Ξέρετε, τα σφαγεία απασχολούν ένα μεγάλο μέρος των δημόσιων κτηνιάτρων στη χώρα μας και αυτό εξηγείται εύκολα λόγω του ελληνικού ανάγλυφου αλλά και επειδή απαιτείται να είναι διαρκώς παρών ένας κτηνίατρος από τη στιγμή τού προ της σφαγής ελέγχου μέχρι το τέλος. Επομένως είναι μια δραστηριότητα που απαιτεί πολύ προσωπικό το οποίο δεν διαθέτουν οι κτηνιατρικές υπηρεσίες σήμερα στην Ελλάδα λόγω της υποστελέχωσης. Και πρέπει να σας πω ότι για την υποστελέχωση δεν ευθύνεται μόνο η κρίση.
Meat News: Σ’ εκείνη την ανακοίνωση μιλούσατε για τη σπουδαιότητα της Δημόσιας Κτηνιατρικής.
Βασιλική Ζαφειροπούλου: Βεβαίως, γιατί χώρες όπως η Πολωνία προχώρησαν στην εισαγωγή ιδιωτών κτηνιάτρων στα σφαγεία για τον κρεοσκοπικό έλεγχο και εκεί παρατηρήθηκαν τα προβλήματα. Όταν δεν διασφαλίζονται οι αξιοπρεπείς αμοιβές, όταν δεν διασφαλίζεται η μη-σύγκρουση συμφερόντων, παρατηρούνται τέτοια φαινόμενα.
Meat News: Μιλώντας για τη Δημόσια Κτηνιατρική, έχετε διατυπώσει την άποψη ότι υπάρχει σχέδιο ιδιωτικοποίησής της και κομβικό σημείο του σχεδίου είναι ο θεσμός του κτηνιάτρου εκτροφής.
Βασιλική Ζαφειροπούλου: Η κτηνιατρική είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της Δημόσιας Υγείας. Είναι ένα από τα τελευταία με τα οποία θα έπρεπε να ασχοληθεί η Πολιτεία όσον αφορά την ιδιωτικοποίηση. Ο κτηνίατρος εκτροφής έχει θεσμοθετηθεί από το 2014 και είναι κοινό μυστικό ότι δεν απέδωσε, καθώς στις ελληνικές συνθήκες ήταν εξ αρχής θνησιγενής, όπως από την πρώτη στιγμή είχαμε επισημάνει. Επιβεβαιωθήκαμε μέχρι κεραίας. Για να πάει ένας κτηνίατρος ιδιώτης να εμβολιάσει 150 πρόβατα στα Άγραφα πρέπει να πληρωθεί με ποσά τα οποία δεν προβλέπονται. Ούτε ο κτηνοτρόφος μπορεί και πρέπει να τα καταβάλλει, ούτε και το κράτος τα διαθέτει. Αρκεί να σας πω ότι η σχετική Υπουργική Απόφαση προέβλεπε 1 εκατ. ευρώ ετησίως για αμοιβή των κτηνιάτρων εκτροφής, τη στιγμή που ένα τέτοιο ποσόν δεν επαρκεί ούτε καν για τις ανάγκες ενός Νομού της χώρας.
Meat News: Όμως οι κτηνοτρόφοι θεωρούν τον κτηνίατρο εκτροφής «απαραίτητο και συμπληρωματικό δίπλα στη Δημόσια Κτηνιατρική»…
Οι κτηνοτρόφοι θεωρούν απαραίτητο έναν κτηνίατρο στο κοπάδι τους. Από τη στιγμή που τους λέει η Πολιτεία ότι δεν μπορεί να διαθέσει κτηνίατρο, ζητούν έναν κτηνίατρο εκτροφής που θα αμειφθεί από το κράτος. Γιατί τον κτηνίατρο εκτροφής για την εξυγίανση του ζωικού κεφαλαίου πρέπει να τον πληρώνει το κράτος. Αυτό λέει η Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και οι βασικές αρχές για τα προγράμματα, που ζητούν να διασφαλίζεται η μη-σύγκρουση συμφερόντων. Δεν μπορεί ένας κτηνίατρος ο οποίος πουλάει φάρμακα στον κτηνοτρόφο, να είναι μετά ο ίδιος που θα πάει να ελέγξει τον πελάτη του και θα του επιβάλει ενδεχομένως μέτρα.
Επιπλέον, αν τα βάλουμε κάτω και υπολογίσουμε ποια είναι η αμοιβή του κτηνιάτρου εκτροφής για κάθε ζώο και πόσο είναι το ζωικό κεφάλαιο της Ελλάδας –σημειώστε ότι πρέπει τουλάχιστον το 80% να καλύπτεται από αυτά τα προγράμματα ετησίως– θα δείτε ότι δεν βγαίνει το 1 εκατ. Ούτε καν για έναν Νομό, όπως είπα και προηγουμένως.
Όπως και αν το δούμε, δεν υπάρχει άλλη συμφέρουσα λύση πέρα από την πρόσληψη μόνιμων κτηνιάτρων. Και κυρίως στις Περιφέρειες, γιατί εκεί είναι που «πονάμε» πολύ σε προσωπικό. Εκείνοι είναι που εφαρμόζουν τα προγράμματα εξυγίανσης του ζωικού κεφαλαίου. Εκείνοι είναι που επιτηρούν και αγωνίζονται αυτή τη στιγμή για να αποτρέψουν την είσοδο της Αφρικανικής Πανώλους των Χοίρων και την καταστροφή της χοιροτροφίας και της βιομηχανίας κρέατος. Οι κτηνίατροι των Περιφερειών, όποτε χρειάστηκε στο παρελθόν, εργάστηκαν πέρα από ωράρια, σε περιπτώσεις μεγάλων κρίσεων επιζωοτιών. Και προσέξτε, μιλάμε για μια εποχή που υπήρχε προσωπικό στις υπηρεσίες. Το 2007 π.χ. ήμασταν 1.200 κτηνίατροι του Δημοσίου σε όλη την Ελλάδα και οι υπηρεσίες λειτουργούσαν αξιοπρεπώς. Σήμερα υπηρετούν στο Δημόσιο περίπου 500 κτηνίατροι.
Meat News: Για το θέμα των προσλήψεων έχετε βρει ευήκοα ώτα στη νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ;
Βασιλική Ζαφειροπούλου: Πρέπει να σας πω ότι ήταν σημαντική η κίνηση της νέας πολιτικής ηγεσίας να θεσμοθετήσει ένα νέο πλαίσιο που λύνει τα χέρια των εκάστοτε υπουργών του ΥΠΑΑΤ όσον αφορά τη δυνατότητα να προσλαμβάνονται άμεσα και χωρίς τις χρονοβόρες διαδικασίες του ΑΣΕΠ –αλλά με κριτήρια του ΑΣΕΠ– κτηνίατροι στις έκτακτες ανάγκες. Όμως οι πληγές που έχει αφήσει στις υπηρεσίες η μακρά υποστελέχωση, είναι μεγάλες.
Πρόσφατα προσελήφθησαν 46 κτηνίατροι με συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου με τις διαδικασίες των έκτακτων αναγκών για την αντιμετώπιση της Αφρικανικής Πανώλους των Χοίρων. Παράλληλα βρίσκεται σε εξέλιξη η επεξεργασία από το ΑΣΕΠ προκήρυξης 46 μόνιμων κτηνιάτρων και συνολικά 180 υπαλλήλων στο ΥΠΑΑΤ, που αναμένεται να εκδοθεί στις αρχές του 2020. Αυτή είναι σημαντική εξέλιξη γιατί θα ενισχυθούν οι κεντρικές υπηρεσίες, τα κτηνιατρικά εργαστήρια, τα ΣΥΚΕ. Ξέρετε, όμως, η εφαρμογή της κτηνιατρικής νομοθεσίας γίνεται κυρίως από τις Περιφέρειες… Εκεί έχουμε πολύ μεγάλο πρόβλημα. Ακόμη και η Κεντρική Μακεδονία, που θεωρείται από τις πιο στελεχωμένες Περιφέρειες της χώρας, έχει Περιφερειακές Ενότητες όπως η Ημαθία, με τρεις κτηνιάτρους.
Meat News: Πάμε και στην Αφρικανική Πανώλη, ένα θέμα επίκαιρο. Πέρα από τις έκτακτες προσλήψεις κτηνιάτρων, εκτιμάτε ότι στο επίπεδο της αποτροπής έχει γίνει ό,τι έπρεπε να γίνει;
Βασιλική Ζαφειροπούλου: Εχθρός του καλού είναι πάντα το καλύτερο, ως γνωστόν. Πιστεύουμε πάντως ότι έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα. Ήδη βγήκε και η ΚΥΑ για τα συνεργεία δίωξης για τη μείωση του πληθυσμού των αγριόχοιρων, στοιχείο κομβικό για την περιοχή για την οποία μιλάμε, κοντά στα σύνορα με τη Βουλγαρία. Τα κτηνιατρικά εργαστήρια είναι έτοιμα, υπάρχουν έμπειροι συνάδελφοι στο αντικείμενο αυτό, οι συνάδελφοι των Περιφερειών είναι σε επιφυλακή, οι 46 συνάδελφοι που προσελήφθησαν προσφάτως έχουν εκπαιδευθεί και βρίσκονται διαρκώς στα χωριά της περιοχής, έχουν καταγράψει ακόμη και τις οικόσιτες εκμεταλλεύσεις. Γίνεται μια συντονισμένη προσπάθεια. Πρέπει να βρισκόμαστε μπροστά από τη νόσο προκειμένου να αποτρέψουμε την είσοδό της στη χώρα μας.
Meat News: Υπηρετώντας στο Δημόσιο, αλλά και ως πρόεδρος της ΠΕΚΔΥ, έχετε παρακολουθήσει για χρόνια την πολιτική διαχείριση των θεμάτων της κτηνοτροφίας. Αισθάνεστε ότι διαχρονικά υπάρχει ένα σχέδιο για τον κλάδο;
Βασιλική Ζαφειροπούλου: Δεν πιστεύω ότι δεν υπάρχει σχέδιο. Μέσα στο πλαίσιο της Ε.Ε. υπάρχει. Τα μέτρα που αποφασίζονται για τις ενισχύσεις και τους τομείς όπου αυτές θα κατευθυνθούν, προϋποθέτουν ένα σχέδιο. Το θέμα είναι ότι σε αυτό το σχέδιο δεν συμμετέχουν οι κτηνίατροι και δεν έχουν ερωτηθεί ποτέ. Οι κτηνίατροι, δυστυχώς, λόγω συντεχνιακών νοοτροπιών που έχουν επικρατήσει, δεν επιλέγονται για να στελεχώσουν τις υπηρεσίες που χαράσσουν την πολιτική για τις επιδοτήσεις, την ανάπτυξη των τομέων κλπ. Δεν νομίζω να υπάρχει κτηνίατρος που να έχει υπηρετήσει στις Διαχειριστικές Αρχές, όπου αποφασίζονται τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης, οι χρηματοδοτήσεις, τα Μέτρα κλπ.
Έχουμε παρόλα αυτά την αίσθηση ότι υπάρχει μια φθίνουσα πορεία της κτηνοτροφίας μας και αυτό προκύπτει από τα στοιχεία.
Πρέπει να σας πω ότι για τα θέματα αυτά τον περασμένο Φεβρουάριο πήραμε μια πρωτοβουλία καλώντας τους φορείς που έχουν σχέση με την κτηνοτροφία, σφαγεία, κρεοπώλες κ.ά. Παρουσιάσαμε τα στοιχεία, τις απόψεις μας, κάναμε μια πολύ γόνιμη και σε βάθος συζήτηση, συνδέσαμε τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα των κτηνιατρικών υπηρεσιών με τη στήριξη της ντόπιας παραγωγής, την υγεία των ζώων, την παραγωγή ποιοτικών προϊόντων ζωικής προέλευσης και τη διατήρηση της υπαίθρου, την εξωστρέφεια του μεταποιητικού τομέα της ζωικής παραγωγής χωρίς απειλές και μέτρα αναστολής εξαγωγών λόγω ασθενειών κλπ. Εφόσον βρούμε χρόνο και μέσα, θα θέλαμε να διοργανώσουμε και ημερίδες, να ενημερώσουμε και ευρύτερα τους κτηνοτρόφους και το κοινό.
Meat News: Ποια είναι η εντύπωσή σας από τις πρώτες συναντήσεις που είχατε με τη νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ;
Βασιλική Ζαφειροπούλου: Συζητήσαμε βέβαια τις προσλήψεις στις Περιφέρειες που είναι από τα πλέον βασικά γιατί από αυτό εξαρτάται η επιβίωση της κτηνιατρικής υπηρεσίας της χώρας. Από το αν θα προχωρήσουν οι 180 προσλήψεις που είχε υποσχεθεί η προηγούμενη κυβέρνηση. Ο υπουργός υποσχέθηκε ότι θα μεσολαβήσει στον υπ. Εσωτερικών για να προχωρήσει αυτός ο προγραμματισμός. Γενικά, νομίζουμε ότι υπάρχει πεδίο συνεννόησης, αν και ο κ. Βορίδης απέρριψε το αίτημά μας για επαναχορήγηση του ανθυγιεινού επιδόματος και παρέπεμψε στις αποφάσεις που θα λάβει η σχετική Επιτροπή η οποία συστάθηκε και εξετάζει τα θέματα αυτά για όλους τους κλάδους του Δημοσίου. Πρέπει πάντως να σημειώσω ότι πράγματι είμαστε από τα πιο ανθυγιεινά επαγγέλματα, και αυτό είναι κάτι που αναγνωρίζεται και σε διεθνές επίπεδο.
Η υποστελέχωση με τη γλώσσα των αριθμών
Αποκαλυπτική είναι η μελέτη που έχει εκπονήσει η ΠΕΚΔΥ, τα στοιχεία της οποίας δείχνουν με αριθμούς το μέγεθος της υποστελέχωσης των κτηνιατρικών υπηρεσιών στη χώρα μας. Η κατάσταση είναι δραματική και συνάμα επικίνδυνη.
Υπολογίζοντας μόνο με βάση τις ελάχιστες απαιτήσεις της νομοθεσίας, οι κτηνίατροι του Δημοσίου μιλούν με αριθμούς: η Περιφέρεια Κρήτης έχει 21% ποσοστό κάλυψης σε κτηνιάτρους. Μετά έρχεται η Θεσσαλία με 23%, η Δυτ. Ελλάδα με 35%, οι Κυκλάδες 39%, η Ήπειρος 41%, το Β. Αιγαίο 43% όσο και το Ν. Αιγαίο, το Ιόνιο 44%, η Πελοπόννησος 45%. «Δηλαδή 9 Περιφέρειες στις 13 είναι στελεχωμένες κάτω από το 50%» λέει η Βασιλική Ζαφειροπούλου αφήνοντας και την αιχμή ότι «και ο κτηνίατρος εκτροφής ήταν ακριβώς ένα εφεύρημα της Υπηρεσίας για να αντιμετωπίσει τα δικαστήρια που επικρέμονταν πάνω από τη χώρα, τις επιστολές και τις αιτιολογημένες γνώμες που έστελνε η Ε.Ε. για τις ελλείψεις σε κτηνιατρικό προσωπικό από το 2009».
Τα παραδείγματα που παραθέτει η ίδια, υπογραμμίζουν το μέγεθος του προβλήματος. «Η Εύβοια έχει 10 βιομηχανικά σφαγεία και το 2020, όπως με ενημερώνουν οι συνάδελφοι, θα μείνει με τρεις κτηνιάτρους. Πού θα πρωτοπάνε αυτοί, με δεδομένο ότι ένας θα πρέπει να μένει στην έδρα; Αντιλαμβάνεστε ποια είναι η κατάσταση, στην περιοχή που παράγει ένα πολύ μεγάλο μέρος του λευκού κρέατος στην Ελλάδα. Και ας μη μιλήσουμε για την Κρήτη, που το 2000 είχε 71 άτομα, τώρα έχει 20 και του χρόνου συνταξιοδοτούνται κι άλλοι. Η κατάσταση είναι δραματική και δεν είναι πολυτέλεια να προσλάβει η Ελλάδα κτηνιάτρους, ο πρωτογενής τομέας είναι απαραίτητος για τη χώρα. Δεν μπορούμε να στηριχθούμε μόνο στον τουρισμό».
Συνεπώς, λέει η κ. Ζαφειροπούλου, επειδή είναι αναγκαία η Δημόσια Κτηνιατρική, είναι αναγκαίες οι προσλήψεις κτηνιάτρων. «Η προστιθέμενη αξία των κτηνιάτρων είναι τεράστια, ειδικά αν ληφθεί υπόψη ότι οι μισθοί των κτηνιάτρων στην Ελλάδα είναι από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη» καταλήγει η πρόεδρος της ΠΕΚΔΥ.
