Meat News #132
Τι δυσκολεύει την εκρίζωση της οζώδους δερματίτιδας των βοοειδών
Related Articles
Συμπεράσματα της Κοινοτικής Κτηνιατρικής Ομάδας Έκτακτης Ανάγκης που επισκέφθηκε την Ελλάδα
Δημοσιεύτηκε στο Meat News, Ν0 35, Φεβρουάριος 2016
Γράφει ο Χρήστος Πραμαντιώτης
Καθόσον την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές έχουν περάσει έξι εβδομάδες χωρίς να εμφανιστεί νέο κρούσμα οζώδους δερματίτιδας των βοοειδών (και μακάρι να μην εμφανιστεί), το θέμα έχει περάσει στις πίσω γραμμές της δημοσιότητας. Δεν ήταν έτσι, βεβαίως, το έτος 2015, όταν σε ένα τετράμηνο, από τα τέλη Αυγούστου έως τις 15 Δεκεμβρίου, είχαν καταγραφεί 117 αιτίες της ζωονόσου. Στο διάστημα αυτό, έχουν θανατωθεί περισσότερα από 5.500 βοοειδή, έχουν εμβολιαστεί περίπου 150.000 βοοειδή κι έχουν δεχτεί βαρύτατο πλήγμα τοπικές οικονομίες στη Βόρεια Ελλάδα (τελευταίο επεισόδιο η απαγόρευση εισαγωγών βοείου κρέατος και συναφών προϊόντων – γαλακτοκομικών που επέβαλε στα τέλη Ιανουαρίου η Υπηρεσία Τροφίμων και Κτηνιατρικής της FYROM).
Τις προηγούμενες ημέρες δόθηκε στη δημοσιότητα το έγγραφο της Κοινοτικής Κτηνιατρικής Ομάδας Έκτακτης Ανάγκης για την Οζώδη Δερματίτιδα, της ομάδας εμπειρογνωμόνων που επισκέφθηκε τη χώρα μας για να εξετάσει επί τόπου την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί μετά τα κρούσματα οζώδους δερματίτιδας των βοοειδών που σημειώθηκαν στις Περιφερειακές Ενότητες Έβρου, Χαλκιδικής, Ξάνθης, Ροδόπης, Θεσσαλονίκης, Καβάλας, Λήμνου. Οι εμπειρογνώμονες βρέθηκαν στη Βόρεια Ελλάδα το διάστημα 2-6 Νοεμβρίου, επισκέφθηκαν περιοχές όπου καταγράφηκαν κρούσματα της νόσου, ενημερώθηκαν για τις ενέργειες της πολιτείας, συνομίλησαν με τις κτηνιατρικές αρχές. Η έκθεση αποτελεσμάτων που υπέβαλαν στο τέλος, έχει σημασία γιατί δείχνει σε μεγάλο βαθμό το ελληνικό πρόβλημα: τις αδυναμίες να δημιουργηθεί ένας αποτελεσματικός μηχανισμός προστασίας απέναντι σε έκτακτες καταστάσεις.
Το ελληνικό πρόβλημα Ι
«Λαμβάνοντας υπόψη την οργάνωση των υπουργείων που εμπλέκονται σε θέματα υγείας των ζώων, δεν είναι σαφές αν η αλυσίδα της Διοίκησης είναι πλήρως ορισμένη, μοναδική και αποτελεσματική ή αν εξακολουθεί να υπάρχει χώρος για βελτίωση» λένε οι εμπειρογνώμονες στην έκθεσή τους, καταγράφοντας το γεγονός ότι αν και ζήτησαν το οργανόγραμμα που απεικονίζει την αλυσίδα Διοίκησης, έλαβαν μόνο το οργανόγραμμα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, όχι όμως το οργανόγραμμα του Υπουργείου Εσωτερικών, το οποίο εποπτεύει την Αποκεντρωμένη Διοίκηση και τις Περιφέρειες. Κοινώς, υπάρχει ακόμη ένα θέμα σχετικά με το ποιοι είναι οι αρμόδιοι για κάθε θέμα που αφορά έκτακτες καταστάσεις. Αυτό όμως είναι ίσως το λιγότερο.
Το ελληνικό πρόβλημα χρωματίζεται καθοριστικά στη συνέχεια της έκθεσης των εμπειρογνωμόνων.
Η ολοκλήρωση του εμβολιασμού στη Ροδόπη, την Ξάνθη, την Καβάλα και τη Χαλκιδική παρεμποδίστηκε σε σημαντικό βαθμό από την έλλειψη διαθέσιμων εμβολίων, κυρίως λόγω των περιορισμένων τοπικών πόρων, σημειώνουν οι εμπειρογνώμονες, που κατέγραψαν το πρόβλημα της εσωτερικής χρηματοδότησης και τη συνακόλουθη καθυστέρηση στη διαδικασία αγοράς του εμβολίου. Στη σημερινή Ελλάδα της κρίσης, απαιτείται άδεια από το υπουργείο Οικονομικών πριν από την παραγγελία του εμβολίου και αυτή η διαδικασία διαρκεί περίπου ένα μήνα. Διάστημα κρίσιμο για τη διάδοση της νόσου. Εάν την αγορά του εμβολίου την κάνουν ιδιώτες, η παράδοση γίνεται μέσα σε 10-15 μέρες, συμπεραίνει η επιτροπή εμπειρογνωμόνων. Κατά συνέπεια, η έλλειψη των εμβολίων έναντι της οζώδους δερματίτιδας έχει προκαλέσει σημαντικές καθυστερήσεις στη διεξαγωγή του προγράμματος μαζικού εμβολιασμού σε μερικές από τις πληγείσες περιοχές. «Σε ορισμένες περιοχές, όπως ο Νότιος και ο Βόρειος Έβρος, η ταχεία παράδοση των εμβολίων έγινε εν μέρει δυνατή, διότι ένα μέρος των εμβολίων αγοράστηκαν ιδιωτικά από κτηνοτρόφους. Οι κτηνοτρόφοι που αγόρασαν το εμβόλιο ενδέχεται να αντιμετωπίσουν προβλήματα όσον αφορά την επιστροφή των χρημάτων τους καθώς η Ε.Ε. καλύπτει το 75% του κόστους αγοράς του εμβολίου, αλλά μόνο προς τα κράτη-μέλη και όχι σε ιδιώτες».
Το ελληνικό πρόβλημα ΙΙ
Επιπρόσθετοι παράγοντες που εμποδίζουν την επιτυχία της εκστρατείας επείγοντος εμβολιασμού, λένε οι Ευρωπαίοι εμπειρογνώμονες, είναι η… έλλειψη οχημάτων και βενζίνης. Ένα πρόβλημα που είναι γνωστό από την αρχή της ελληνικής κρίσης, εδώ και μια πενταετία. Η κουτσουρεμένη χρηματοδότηση έχει χτυπήσει ακόμη και τέτοιους τομείς, δημιουργώντας μια κατάσταση όπου οι κτηνίατροι του Δημοσίου με δικά τους μέσα και δική τους βενζίνη μετακινούνται σε μεγάλες αποστάσεις για τη διενέργεια των αναγκαίων ελέγχων. Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής είναι και η μεταστροφή από τη διενέργεια ελέγχων προς τη διενέργεια «ελέγχων με βάση την επικινδυνότητα», όπως έχει γράψει και άλλες φορές το Meat News. Στην περίπτωση των ζωονόσων το πρόβλημα αποκτά και άλλη διάσταση, αυτήν που δίνουν οι εμπειρογνώμονες στην έκθεσή τους για την οζώδη δερματίτιδα: η έλλειψη οχημάτων και βενζίνης επηρεάζει αρνητικά την εκστρατεία εμβολιασμού, «ιδιαίτερα σε απομακρυσμένες περιοχές, όπου τα βοοειδή πρέπει να συγκεντρώνονται σε ένα σημείο για εμβολιασμό» παρατηρούν. «Όσον αφορά το προσωπικό, δεν επαρκεί αριθμητικά για τις ανάγκες καθεμιάς από τις Περιφερειακές Ενότητες όπου σημειώθηκαν κρούσματα». Σε αυτές τις περιπτώσεις, μόνο η βοήθεια από τους δημόσιους κτηνιάτρους γειτονικών Περιφερειακών Ενοτήτων, όπως και από ιδιώτες κτηνιάτρους μπορούσε να λύσει το πρόβλημα.
Παρά το γεγονός ότι οι κτηνιατρικές αρχές και οι δημόσιοι κτηνίατροι είναι αναγκασμένοι να λειτουργούν υπό καθεστώς πολύ περιορισμένων πόρων, κατάφεραν εγκαίρως να πραγματοποιήσουν επιτυχείς εκστρατείες εμβολιασμού στο Νότιο και το Βόρειο Έβρο, λέει η ομάδα των εμπειρογνωμόνων. «Ωστόσο, σε Ροδόπη, Ξάνθη και Καβάλα, το πρόβλημα διαθεσιμότητας επαρκούς αριθμού δόσεων εμβολίου προκάλεσε σοβαρές καθυστερήσεις στην εφαρμογή των εμβολιασμών. Σε αρκετές περιοχές, ιδιώτες κτηνίατροι βοήθησαν στην εκστρατεία εμβολιασμού».
Συστάσεις
Οι Ευρωπαίοι αναγνωρίζουν στην έκθεσή τους ότι η εξάλειψη της νόσου στην Ελλάδα θα πάρει καιρό ακόμη, αν και εκτιμούν ότι είναι υπόθεση μηνών και πάντως όχι υπόθεση ετών. Για να επιτευχθεί αυτό, συστήνουν μεταξύ άλλων και τα εξής:
- Επειδή υπάρχουν σε αφθονία στις περιοχές των κρουσμάτων έντομα που τρέφονται με αίμα και επειδή η νόσος έχει παρουσιαστεί και στις γειτονικές περιοχές της Τουρκίας, η εξολόθρευση όλων των μολυσμένων κοπαδιών στην Ελλάδα σε συνδυασμό με μια εκστρατεία εμβολιασμού θα πρέπει να παραμείνει η βασική μέθοδος ελέγχου και εκρίζωσης της οζώδους δερματίτιδας των βοοειδών.
- Για τη γρήγορη εφαρμογή της εκστρατείας εμβολιασμού πρέπει να διατεθούν επειγόντως εσωτερικά και εξωτερικά κονδύλια ώστε να χρησιμοποιηθούν ικανός αριθμός δημόσιων και ιδιωτών κτηνιάτρων, οχήματα, αλλά και για να καλυφθούν κι άλλα κόστη, όπως η βενζίνη.
- Προκειμένου να υπάρξει επαρκής αριθμός εμβολίων, θα πρέπει επειγόντως να απλοποιηθεί η διαδικασία αγοράς του εμβολίου και να διατεθεί εσωτερική και εξωτερική χρηματοδότηση προκειμένου να είναι διαθέσιμος επαρκής αριθμός δόσεων.
- Η ακτίνα των ζωνών προστασίας και επιτήρησης θα πρέπει να αυξηθεί στα 25 και στα 50 χλμ. αντιστοίχως.
- Πρέπει σε επίπεδο εκμετάλλευσης να εφαρμοστούν αναγκαστικά μέτρα βιοασφάλειας, όπως: απολύμανση των τροχών των οχημάτων που εισέρχονται και εξέρχονται, μέτρα για την παρουσία εντόμων, οι επισκέψεις σε φάρμες θα πρέπει να ελαχιστοποιούνται και οι κτηνοτρόφοι θα πρέπει να παρέχουν σε όλους τους επισκέπτες (έμποροι ζώων, μεταφορείς, κτηνίατροι) καθαρό προστατευτικό ρουχισμό και υποδήματα.
