Meat News #125
Στο Ευρωκοινοβούλιο τα προβλήματα της αιγοπροβατοτροφίας – Σειρά προτάσεων για την ανάπτυξή της
Related Articles
Οι δύσκολες μέρες που αντιμετωπίζει η αιγοπροβατοτροφία δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Οι παραγωγοί στην Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκονται ενώπιον προβληματικών καταστάσεων, όπως περιγράει το ψήφισμα που κατατέθηκε και υπερψηφίστηκε χθες στην ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου.
Πρόκειται για το το ψήφισμα «Σχετικά με την παρούσα κατάσταση και τις μελλοντικές προοπτικές του κλάδου των αιγοπροβάτων στην Ε.Ε.», το το οποίο έφερε στην ολομέλεια η αρμόδια Επιτροπή AGRI, ξεκινώντας από τη διαπίστωση ότι: «Η προβατοτροφία και η αιγοτροφία είναι, χωρίς αμφιβολία, οι πλέον ευπαθείς κτηνοτροφικοί κλάδοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Η αιγοπροβατοτροφία, λένε οι ευρωβουλευτές, προσφέρει περιβαλλοντική προστιθέμενη αξία, «καθώς συμβάλλει στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και του τοπίου σε περιοχές είτε με γεωγραφικά μειονεκτήματα είτε με λιγότερο εύφορες εκτάσεις, και συμβάλλει στην αντιμετώπιση φαινομένων όπως η διάβρωση του εδάφους, οι χιονοστιβάδες ή οι πυρκαγιές. Η βόσκηση έχει τον ανεκτίμητο ρόλο του φύλακα του αγροτικού τοπίου, πράγμα το οποίο, σε συνδυασμό με την ευάλωτη θέση αυτών των κλάδων, αιτιολογεί το γεγονός ότι 22 από τα 28 κράτη μέλη αποφάσισαν να χορηγήσουν στην προβατοτροφία και την αιγοτροφία συνδεδεμένες ενισχύσεις μέσης αξίας 486 εκατομμυρίων ευρώ (κατά μέσο όρο 12 ευρώ ανά κεφαλή ζώου) κατά την τρέχουσα περίοδο δημοσιονομικών προοπτικών, ούτως ώστε να ανακόψουν το κύμα φυγής που παρατηρείται σε αυτούς τους κλάδους εδώ και πολλά χρόνια. Η σύνδεση των ενισχύσεων θα πρέπει να διατηρηθεί και, ει δυνατόν, να ενισχυθεί, κατά την προσεχή μεταρρύθμιση της κοινής γεωργικής πολιτικής».
Μεταξύ των προβλημάτων που μαστίζουν τον κλάδο είναι αναμφίβολα «η κατά 40% μείωση της κατανάλωσης αιγοπρόβειου κρέατος στην Ε.Ε. τα τελευταία 15 χρόνια - από 3,6 κιλά σε 2 κιλά κατά κεφαλή». Με την παραγωγή να έχει μειωθεί περισσότερο από 20% τα τελευταία 17 χρόνια, το τρέχον επίπεδο αυτάρκειας της ευρωπαϊκής παραγωγής ανέρχεται στο 87%, όμως ο κλάδος της προβατοτροφίας υφίσταται ιδιαίτερη πίεση από τις εισαγωγές από ορισμένες τρίτες χώρες, όπως η Νέα Ζηλανδία και η Αυστραλία, τις οποίες δυσκολεύεται να ανταγωνιστεί σε στιγμές κρίσιμες για τις πωλήσεις του (Πάσχα και Χριστούγεννα). Η διάρθρωση των εξαγωγών της Νέας Ζηλανδίας έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια, με μια στροφή από το κατεψυγμένο προς το νωπό κρέας ή το κρέας απλής ψύξης. Εκείνο που ζητείται επομένως είναι να ληφθούν υπόψη αυτές οι αλλαγές κατά τις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών με την εν λόγω χώρα. Ένα ακόμη σημείο που δημιουργεί προβληματισμό είναι η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό εκτιμάται ότι μπορεί να είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του κλάδου τα επόμενα έτη, λόγω του πολύ μεγάλου ειδικού βάρους του Ηνωμένου Βασιλείου στην ευρωπαϊκή αγορά, καθώς και λόγω του ότι αποτελεί το βασικό σημείο εισόδου των εισαγωγών από τρίτες χώρες. «Πέρα από τον εμπορικό αντίκτυπο» αναφέρεται στο σκεπτικό του ευρω-ψηφίσματος, «το Brexit θα έχει επιπτώσεις και στον προϋπολογισμό της ΕΕ, με τους ασθενέστερους τομείς —όπως η προβατοτροφία και η αιγοτροφία— να είναι πιθανόν εκείνοι που θα επιβαρυνθούν περισσότερο σε περίπτωση διατομεακών περικοπών στα κονδύλια της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής. Η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου ίσως επηρεάσει πιο έντονα την Ιρλανδική προβατοτροφία, δεδομένου ότι η χώρα εξάγει το 80% της παραγωγής της, με το 63 % να προορίζεται για τις αγορές της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι επίσης η κύρια πύλη εισόδου του εισαγόμενου από τρίτες χώρες πρόβειου κρέατος, μεταξύ των οποίων και η Νέα Ζηλανδία. Η αποχώρηση από την Ε.Ε. δημιουργεί επομένως αβεβαιότητα όσον αφορά τις εμπορικές ροές με τα υπόλοιπα 27 κράτη μέλη».
Τιμές κάτω του κόστους
Η ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου αναγνωρίζει εκτός όλων των άλλων ότι η προβατοτροφία και η αιγοτροφία είναι κλάδοι χαμηλής κερδοφορίας στο μεγαλύτερο τμήμα της Ε.Ε., «με εισοδήματα από τα χαμηλότερα στην ΕΕ, κυρίως λόγω του υψηλού λειτουργικού και κανονιστικού κόστους, που ορισμένες φορές υπερβαίνει τις τιμές πώλησης, και ενός μεγάλου διοικητικού φόρτου, κάτι το οποίο όλο και πιο συχνά υποχρεώνει πολλούς κτηνοτρόφους να εγκαταλείπουν τους κλάδους αυτούς». Είναι επομένως αδύνατη η διατήρηση της αιγοπρόβειας παραγωγής χωρίς εγγυήσεις σταθερού εισοδήματος για τους κτηνοτρόφους, ενώ η αιγοπροβατοτροφία έχει σημαντική κοινωνικοοικονομική συμβολή στις αγροτικές περιοχές της Ευρώπης, διατηρώντας την γεωργία και την απασχόληση στις μειονεκτικές περιοχές και παράγοντας υψηλής ποιότητας παραδοσιακά προϊόντα.
Οι ευρωβουλευτές προχωρούν και σε μια σειρά μέτρων και προτάσεων προς την Κομισιόν αλλά και προς τα κράτη μέλη της Ε.Ε., προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα διαρθρωτικά προβλήματα της προβατοτροφίας και της αιγοτροφίας. Συνοπτικά, αναφέρουμε παρακάτω τις κυριότερες ιδέες του ψηφίσματος:
Καλύτερη υποστήριξη. Θέσπιση περιβαλλοντικής πληρωμής σε αναγνώριση του ρόλου που παίζουν οι κλάδοι της προβατοτροφίας και της αιγοτροφίας στην παροχή δημοσίων αγαθών (ειδικά όταν στηρίζονται στην εκτατική βόσκηση), σε ό,τι αφορά: την έγγεια βελτίωση και την προστασία της βιοποικιλότητας, των οικοσυστημάτων, των περιβαλλοντικά πολύτιμων περιοχών και της ποιότητας των υδάτων· την πρόληψη της κλιματικής αλλαγής, των πλημμυρών, των χιονοστιβάδων, των δασικών πυρκαγιών και της συνακόλουθης διάβρωσης του εδάφους· και τη διατήρηση του φυσικού χώρου και της απασχόλησης. Παροχή κινήτρων στη μετακινούμενη κτηνοτροφία. Επέκταση των γεωργοπεριβαλλοντικών ενισχύσεων και στους βοσκότοπους που χρησιμοποιούνται για τη βοσκή αιγοπροβάτων. Μεγαλύτερη υποστήριξη στους νεαρούς γεωργούς και στους νεοεισερχόμενους, τόσο με άμεσες ενισχύσεις όσο και μέσω μιας αγροτικής αναπτυξιακής πολιτικής, κίνητρα για την ίδρυση ή ανάληψη αιγοπροβατοτροφικών εκμεταλλεύσεων. Μεγαλύτερη στήριξη στις οργανώσεις παραγωγών των κλάδων της προβατοτροφίας και της αιγοτροφίας.
Προβολή και καινοτομία. Στήριξη της έρευνας για καινοτόμες μεθόδους παραγωγής και τεχνολογίες, προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των κλάδων της προβατοτροφίας και της αιγοτροφίας. Προβολή του αιγοπρόβειου κρέατος, γάλακτος και μαλλιού, στην εσωτερική αγορά, με έμφαση στα παραδοσιακά προϊόντα, αλλά και στις νεότερες κοπές, με σκοπό την προσφορά προϊόντων που να ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των καταναλωτών και στη ζήτηση της αγοράς. Ενημερωτικές εκστρατείες για μεθόδους μαγειρέματος και παρασκευής πιο προσαρμοσμένες στους νέους καταναλωτές. Εκστρατείες και σε νέες αναδυόμενες γειτονικές χώρες και σε αγορές της Ανατολής, προβάλλοντας τα οφέλη για την διατροφή και την υγεία από το αιγοπρόβειο κρέας. Το Ευρωκοινοβούλιο θεωρεί αναγκαίο να διαψευστεί η αντίληψη πως το αρνί μαγειρεύεται δύσκολα και να ανταπαντηθεί η τρέχουσα τάση αποφυγής του κόκκινου κρέατος, ενώ θεωρεί σημαντικό να καταβληθούν προσπάθειες για την αύξηση της κατανάλωσης αιγοπρόβειου κρέατος, προκειμένου να επέλθει αύξηση της παραγωγής στην Ε.Ε. Περισσότερα κράτη μέλη πρέπει να χρησιμοποιούν την προαιρετική ένδειξη ποιότητας «προϊόν ορεινής παραγωγής», όπως προβλέπεται στην ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ, ως μέσο καλύτερης προβολής για το προϊόν και πιο ενημερωμένης επιλογής για τους καταναλωτές. Σήματα εγγύησης για το κρέας αμνοεριφίων, τόσο για τους μεμονωμένους παραγωγούς όσο και για τις ενώσεις παραγωγών, ως πιθανούς δικαιούχους στήριξης για τα διαφοροποιημένη ποιότητα. Υποστήριξη εκδηλώσεων προβολής, όπως φεστιβάλ και άλλες παρόμοιες ετήσιες εκδηλώσεις, που είναι αφιερωμένες στους κλάδους της προβατοτροφίας και της αιγοτροφίας, ως εργαλείο βελτίωσης των ενημέρωσης των πολιτών σχετικά με τα οφέλη που οι κλάδοι αυτοί προσφέρουν στην Ε.Ε., στο περιβάλλον και στους πολίτες της. Αξιοποίηση του υψηλού δυναμικού των παραδοσιακών πρακτικών αιγοπροβατοτροφίας μέσω του αγροτουρισμού.
Ορθές πρακτικές. Δημιουργία επιγραμμικής πλατφόρμας αφιερωμένης στους κλάδους της προβατοτροφίας και αιγοτροφίας, με κύριο στόχο την ανταλλαγή ορθών πρακτικών και δεδομένων από τα κράτη μέλη. Κατευθυντήριες γραμμές για ορθές πρακτικές εμπορικής προώθησης (μάρκετινγκ) των προϊόντων των κλάδων της προβατοτροφίας και αιγοτροφίας, που να μπορούν στη συνέχεια να διαβιβαστούν στα κράτη μέλη και στις επαγγελματικές οργανώσεις. Πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στον τομέα παραγωγής και μεταποίησης μαλλιού.
Βελτίωση των αγορών. Δυνατότητα εναρμόνισης των διευθετήσεων που αφορούν τα σφάγια, ώστε να αντανακλούν το πραγματικό κόστος, χωρίς να παραβλάπτεται η βιοποικιλότητα των τοπικών φυλών. Παρακολούθηση των περιθωρίων σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των τιμών χονδρικής. Εκπόνηση δεικτών ικανών να παρακολουθούν στενότερα την παραγωγή και κατανάλωση καθώς και την εμπορία του αιγείου κρέατος, κάνοντας διάκριση μεταξύ ενήλικων ζώων και εριφίων. Ενθάρρυνση απευθείας πωλήσεων από τους παραγωγούς και τις οργανώσεις παραγωγών, προκειμένου να περιοριστούν οι τεχνητές αυξήσεις τιμών. Ανάπτυξη των τοπικών αλυσίδων εφοδιασμού για τον κλάδο της προβατοτροφίας ως μέσο για την αύξηση του γεωργικού εισοδήματος και τη βελτίωση της σχέσης μεταξύ προσφοράς και ζήτησης. Μέριμνα προκειμένου οι παραγωγοί να έχουν πρόσβαση στις αγορές και να δημιουργηθούν εξειδικευμένα σημεία πώλησης.
Σύστημα ηλεκτρονικής ταυτοποίησης. Το Ευρωκοινοβούλιο καλεί την Κομισιόν και τα κράτη μέλη να εξετάσουν τη δυνατότητα εναρμόνισης των επιπέδων ανοχής όσον αφορά την επιβολή κυρώσεων στους κτηνοτρόφους για σφάλματα εκ παραδρομής κατά τη σήμανση των προβάτων και κατά την εφαρμογή του συστήματος ηλεκτρονικής ταυτοποίησης, υπό τον αυστηρό όρο να μην οδηγήσει αυτό σε αποδοχή μεγαλύτερου περιθωρίου σφάλματος από ό,τι στην προληπτική υγειονομική περίθαλψη των ζώων. Το ποσοστό απώλειας ενωτίων είναι υψηλότερο στην εκτατική βόσκηση προβάτων σε περιοχές με φυσικούς περιορισμούς σε σχέση με άλλα ζώα σε πεδινά συστήματα και αυτό πρέπει η Κομισιόν να το αναγνωρίσει. Σχεδιασμός ενός απλοποιημένου συστήματος ταυτοποίησης για τις μικρές αγέλες εκτατικής παραγωγής προοριζόμενης για τις τοπικές αγορές. Οι παραγωγοί με χαμηλό εισόδημα θα χρειαστούν οικονομική υποστήριξη εάν πρέπει να θέσουν σε εφαρμογή δαπανηρά και υποχρεωτικά συστήματα ηλεκτρονικής ταυτοποίησης.
Ζητήματα υγείας. Απαιτείται περισσότερη δράση για την πρόληψη των διασυνοριακών εκρήξεων ζωονόσων και για τον περιορισμό των επιπτώσεων της μικροβιακής αντοχής, καθώς και για την προώθηση του εμβολιασμού ως μέσου κατά της διάδοσης των λοιμώξεων στα αιγοπρόβατα. Κίνητρα και στήριξη σε όσους αιγοπροβατοτρόφους μπορούν να αποδείξουν ότι έχουν υψηλά ποσοστά εμβολιακής κάλυψης στα ζώα τους. Ανάγκη μεγαλύτερης διαθεσιμότητας ιατρικών και κτηνιατρικών προϊόντων για τους κλάδους της προβατοτροφίας και της αιγοτροφίας σε επίπεδο Ε.Ε. με την παροχή στήριξης στη φαρμακευτική έρευνα και με την απλοποίηση των αδειών κυκλοφορίας.
Σφαγεία. Το Ευρωκοινοβούλιο διαπιστώνει ότι οι διαδικασίες συγκέντρωσης στα σφαγεία αυξάνονται, και αντανακλώνται στο γεγονός ότι οι όμιλοι μεταποίησης κρέατος ελέγχουν ολόκληρη την αλυσίδα του κλάδου του κρέατος, από τα ζώντα ζώα ως το συσκευασμένο νωπό κρέας, κάτι που οδηγεί όχι μόνο σε μεγαλύτερες αποστάσεις μεταφοράς ζώντων ζώων αλλά και σε υψηλότερο κόστος και χαμηλότερη απόδοση για τους παραγωγούς. Έτσι, ζητά από την Κομισιόν να προσδιορίσει μέτρα στήριξης για τη δημιουργία σημείων σφαγής και για την απλούστευση των διαδικασιών έγκρισης. Καλεί επιπλέον την Κομισιόν και τα κράτη μέλη να αναπτύξουν τοπικά δίκτυα που να μπορούν να λειτουργούν ως μοχλός για υψηλότερα εισοδήματα διευκολύνοντας τη δημιουργία τοπικών και κινητών σφαγείων, που είναι απαραίτητα για τη διάρθρωση των συγκεκριμένων κλάδων.
Κατάρτιση. Τα κράτη μέλη πρέπει να δημιουργήσουν για τους εκπροσώπους των κλάδων συστήματα κατάρτισης σχετικά με τους τρόπους αξιοποίησης των προϊόντων, ώστε να μπορούν να ανταγωνιστούν τα άλλα είδη κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων. Σχολές βοσκών σε εκείνα τα κράτη μέλη όπου αυτός ο τύπος δραστηριότητας είναι πιο κοινός, ώστε να προσφερθεί μια εναλλακτική πηγή απασχόλησης στην κτηνοτροφία που θα διευκολύνει τη γενεακή ανανέωση και θα βοηθήσει στην εδραίωση της αξιοπρέπειας και της κοινωνικής αναγνώρισης του παραδοσιακού επαγγέλματος του βοσκού.
