Όλα τα νεότερα δεδομένα όσον αφορά τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης
Δημοσιεύτηκε στο τεύχος Ιουνίου 2020 του περιοδικού Meat News (Νο 94)
Γράφει η Ανθή Λάγιου, Κτηνίατρος Msc Τμήμα Σφαγείων, Διεύθυνση Κτηνιατρικής Δημόσιας Υγείας, Γενική Διεύθυνση Κτηνιατρικής, Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, email: alagiou@minagric.gr
Ο τομέας του κρέατος και των προϊόντων του αποτελεί πρόκληση για τους Έλληνες επιχειρηματίες αλλά και για τις επίσημες αρχές. Σε πολλές περιπτώσεις, η επίτευξη συμφωνίας για την εξαγωγή κρέατος και των προϊόντων του σε μια τρίτη χώρα είναι το αποτέλεσμα μακροχρόνιας προσπάθειας της Κεντρικής Υπηρεσίας (ΥΠΑΑΤ), με απαντήσεις σε μακροσκελή ερωτηματολόγια, μεταφράσεις πιστοποιητικών και συνοδεία των αρμόδιων αρχών των τρίτων χωρών στους επιτόπιους ελέγχους των επιχειρήσεων στη χώρα μας.
Γενικά η όλη διαδικασία εξαγωγής πραγματοποιείται με τη συμπλήρωση του συμφωνημένου κτηνιατρικού υγειονομικού πιστοποιητικού με την τρίτη χώρα (είτε πρόκειται για διμερή συμφωνία είτε για συμφωνία Ε.Ε. - τρίτης χώρας), το οποίο είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα του ΥΠΑΑΤ ή στο σύστημα TRACES. Όταν δεν υπάρχει συμφωνία με την τρίτη χώρα, οι ενδιαφερόμενες εταιρείες υποβάλλουν αιτήματα εξαγωγής (ανά τρίτη χώρα και προϊόν) στην κτηνιατρική υπηρεσία της Περιφερειακής Ενότητας που υπάγονται ή απευθείας στην Κεντρική Υπηρεσία (Τμήμα Σφαγείων ΥΠΑΑΤ). Ακολούθως η Κεντρική Υπηρεσία ζητά πληροφορίες από τα Γραφεία ΟΕΥ ή τις αρμόδιες υπηρεσίες της τρίτης χώρας, αναφορικά με τις υγειονομικές απαιτήσεις και την ύπαρξη κτηνιατρικών πιστοποιητικών. Η ταχύτητα απάντησης εξαρτάται από την τρίτη χώρα και το σχετικό ενδιαφέρον. Αν η τρίτη χώρα ενημερώσει σχετικά με τις υγειονομικές απαιτήσεις, τότε συνήθως αποστέλλονται μακροσκελή τεχνικά ερωτηματολόγια τα οποία αφού συμπληρωθούν από τις υπηρεσίες μας αξιολογούνται από την τρίτη χώρα. Αυτή η διαδικασία συνήθως διαρκεί δύο με τρία χρόνια.
Εάν η αξιολόγηση είναι θετική και επιτευχθεί ισοδυναμία, η τρίτη χώρα δύναται να επιθεωρήσει τόσο τις υπηρεσίες μας αναφορικά με το εφαρμοζόμενο σύστημα επισήμου ελέγχου όσο και τις ενδιαφερόμενες εγκαταστάσεις. Επί θετικού αποτελέσματος συντάσσεται κτηνιατρικό πιστοποιητικό δίγλωσσο ή τρίγλωσσο (βάσει των υγειονομικών απαιτήσεων της τρίτης χώρας) προς διαπραγμάτευση με τη χώρα προκειμένου να ξεκινήσει η εξαγωγική διαδικασία.
Κατά τη διαδικασία για την απόκτηση ισοδυναμίας μεταξύ της χώρας μας και των τρίτων χωρών, προκύπτουν προβλήματα καθώς αυτή επηρεάζεται από θέματα όπως: οι υψηλές απαιτήσεις των τρίτων χωρών, το υγειονομικό καθεστώς όσον αφορά στην υγεία των ζώων ή και η έλλειψη ισοδυναμίας σε θέματα νομοθεσίας.
Τα νεότερα δεδομένα στην εξαγωγή κρέατος και προϊόντων του περιλαμβάνουν τα παρακάτω:
Α. Ψηφιακή υποβολή για την πλειονότητα των υγειονομικών πιστοποιητικών
Η συμπλήρωση και υποβολή του μεγαλύτερου αριθμού πιστοποιητικών γίνεται από τον Ιανουάριο του 2021 ψηφιακά, μέσω του «Πληροφοριακού Συστήματος Διαχείρισης Υγειονομικών Πιστοποιητικών για το Εξαγωγικό Εμπόριο». Ο έμπορος - εξαγωγέας εισέρχεται στην ψηφιακή υπηρεσία μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr - ΕΨΠ) με τη χρήση των κωδικών διαπιστευτηρίων της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, επιλέγει το κατάλληλο υπόδειγμα πιστοποιητικού, ανάλογα με τη χώρα και το είδος τροφίμων ζωικής προέλευσης που επιθυμεί να εξαγάγει, συμπληρώνει και υποβάλλει το πρώτο μέρος του πιστοποιητικού με τις πληροφορίες για το φορτίο, τα στοιχεία της εταιρείας του και τα στοιχεία του παραλήπτη.
Ακολούθως ο επίσημος κτηνίατρος της οικείας περιφερειακής κτηνιατρικής αρχής παραλαμβάνει την αίτηση και το υπόδειγμα ψηφιακού πιστοποιητικού μέσω της ψηφιακής υπηρεσίας «Διαχείριση Κτηνιατρικών Πιστοποιητικών Εξαγωγής», ελέγχει το προς εξαγωγή φορτίο, συμπληρώνει τις υγειονομικές πληροφορίες (μέρος ΙΙ του υγειονομικού πιστοποιητικού), υπογράφει ή απορρίπτει το φορτίο, εφόσον δεν πληρούνται οι υγειονομικές απαιτήσεις. Τα ψηφιακά πιστοποιητικά της εφαρμογής του Π.Σ.Δ.Υ.Π.Ε.E. φέρουν ειδική ηλεκτρονική σήμανση ταυτοποίησης, αυθεντικοποίησης και γνησιότητας, όταν απευθύνονται σε χώρες στις οποίες η εθνική ψηφιακή σφραγίδα είναι αποδεκτή. Για τις χώρες που δεν αποδέχονται την εθνική ψηφιακή σφραγίδα, τα ψηφιακά πιστοποιητικά εκτυπώνονται, υπογράφονται, σφραγίζονται και παραδίδονται στον έμπορο - εξαγωγέα σε έντυπη μορφή.
Τα πιστοποιητικά που περιλαμβάνονται στον δημοσιευμένο κατάλογο χωρών και προϊόντων/ζώων εξαγωγής της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr - ΕΨΠ), υποβάλλονται αποκλειστικά μέσω του Π.Σ.Δ.Υ.Π.Ε.E.
Β. Οι αλλαγές που επέφερε η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε.
Σχετικά με τα θέματα που αφορούν στο τέλος της μεταβατικής περιόδου που προβλέπεται στη συμφωνία για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Την 1η Ιανουαρίου 2021, η μεταβατική περίοδος αποχώρησης έληξε και το Ηνωμένο Βασίλειο (Η.Β.) λειτουργεί πλήρως με εξωτερικά σύνορα. Αυτό σημαίνει ότι θα γίνονται έλεγχοι στην κυκλοφορία φορτίων τροφίμων ζωικής προέλευσης και ζωικών υποπροϊόντων μεταξύ Η.Β. και Ε.Ε. Επίσης, σύμφωνα με το πρωτόκολλο αποχώρησης, η Βόρεια Ιρλανδία παραμένει στον χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το εμπόριο από και προς αυτή θεωρείται ενδοκοινοτικό. Η κυβέρνηση του Η.Β. θα εφαρμόσει πλήρεις συνοριακούς ελέγχους στις εισαγωγές από την Ε.Ε.
Οι συνθήκες για την εξαγωγή από την Ε.Ε. στη Μεγάλη Βρετανία έχουν αναρτηθεί στην παρακάτω ιστοσελίδα του Η.Β.
https://www.gov.uk/government/publications/the-border-operating-model
Σημαντικές πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αναζητήσουν και στις παρακάτω ιστοσελίδες:
Αναγνωρίζοντας τον αντίκτυπο της πανδημίας στην ικανότητα προετοιμασίας των επιχειρήσεων, η κυβέρνηση του Η.Β. αποφάσισε την καθυστέρηση στην έναρξη των επόμενων σταδίων ελέγχων εισαγωγής, δίνοντας στις επιχειρήσεις επιπλέον έξι μήνες για να προετοιμαστούν. Ως εκ τούτου αναβάλλεται η ημερομηνία έναρξης του δεύτερου και τρίτου σταδίου.
Σημειώνεται ότι το πρώτο στάδιο ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου 2021 και ισχύουν απαιτήσεις εισαγωγής μόνο για τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης που υπόκεινται σε ειδικά μέτρα ασφαλείας και τα ζωικά υποπροϊόντα υψηλού κινδύνου (κατηγορία 1 και 2, ΠΑΠ).
Το δεύτερο στάδιο θα ξεκινήσει την 1η Οκτωβρίου 2021 (αντί της 1ης Απριλίου 2021). Για όλα τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης (συμπεριλαμβανομένων των αλιευτικών προϊόντων) και τα ζωικά υποπροϊόντα θα απαιτείται προ-κοινοποίηση μέσω του συστήματος IPAFFS, πιστοποιητικό εξαγωγής και έλεγχος στο σημείο προορισμού με βάση την ανάλυση κινδύνου.
Το τρίτο στάδιο ξεκινά την 1η Ιανουαρίου 2022 (αντί της 1ης Ιουλίου 2021), όπου για όλα τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης και τα ζωικά υποπροϊόντα θα απαιτείται επιπλέον του δεύτερου σταδίου, είσοδος μόνο από συγκεκριμένα σημεία εισόδου όπου θα διενεργούνται και οι απαιτούμενοι έλεγχοι.
Γ. Η εμφάνιση κρούσματος Αφρικανικής Πανώλους των Χοίρων
Στις δυσκολίες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις (υψηλές απαιτήσεις της Ενωσιακής νομοθεσίας, ανταγωνιστικότητα, υψηλό κόστος εφαρμογής των διαδικασιών του αυτοελέγχου, τις προκλήσεις της καινοτομίας) προστέθηκε η εμφάνιση κρούσματος Αφρικανικής Πανώλους των Χοίρων σε οικόσιτο χοίρο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη διακοπή των διαδικασιών εξαγωγής θερμικά επεξεργασμένου χοίρειου κρέατος στην Κίνα. Στη χώρα μας έχουν πραγματοποιηθεί δύο επιθεωρήσεις από Κινεζικές Αρμόδιες Αρχές (2014, 2017). Η όλη διαδικασία βρισκόταν σε εξέλιξη για τις εταιρείες που είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον, ωστόσο ανεστάλη μετά την εμφάνιση κρούσματος Αφρικανικής Πανώλους των Χοίρων. Μολονότι ακολούθησε η αποστολή διευκρινίσεων από το Τμήμα Σφαγείων της Διεύθυνσης Κτηνιατρικής Δημόσιας Υγείας του ΥΠΑΑΤ, σχετικά με τα μέτρα που ελήφθησαν, η Κίνα αδυνατεί προς το παρόν να άρει την απαγόρευση εισαγωγών προϊόντων χοίρειου κρέατος ελληνικής προέλευσης, λόγω της περίπλοκης φύσης και επικινδυνότητας της Αφρικανικής Πανώλους των Χοίρων, αλλά και λόγω της πανδημίας COVID-19.
Το ίδιο ακριβώς συνέβη και με τη διαδικασία έγκρισης της εξαγωγής προϊόντων χοίρειου κρέατος στην Ιαπωνία, παρά την επικοινωνία και σχετική ενημέρωση από πλευράς του Τμήματος Σφαγείων της Διεύθυνσης Κτηνιατρικής Δημόσιας Υγείας του ΥΠΑΑΤ.
Παρόμοια προβλήματα προέκυψαν και με τις εξαγωγές χοίρειου κρέατος στη Σερβία και στην Ουκρανία. Ειδικότερα, στη Σερβία εξάγονται μόνο θερμικά επεξεργασμένα προϊόντα χοίρειου κρέατος ενώ στην Ουκρανία εξακολουθεί να ισχύει η απαγόρευση προϊόντων κρέατος από ευαίσθητα στην Αφρικανική Πανώλη των Χοίρων (ΑΠΧ) ζώα, προϊόντων κρέατος πουλερικών (αλλαντικά).
Δ. Εξαγωγές χαλάλ
Οι αραβικές χώρες αποτελούν επίσης πρόκληση για τους επιχειρηματίες, ωστόσο για την εξαγωγή προς τις χώρες αυτές απαιτείται η πιστοποίηση χαλάλ των σφαγείων από ιδιωτικό φορέα, ο οποίος θα πρέπει να συγκαταλέγεται σε εγκεκριμένο κατάλογο των χωρών εισαγωγής τέτοιων προϊόντων.
Στη χώρα μας υπάρχουν τρία σφαγεία με επέκταση της έγκρισης λειτουργίας τους με τη προσθήκη της δραστηριότητας σφαγής χαλάλ με αναισθητοποίηση, τα οποία σημαίνονται ανάλογα και βρίσκονται στον αναρτημένο κατάλογο της επίσημης ιστοσελίδας του ΥΠΑΑΤ:
http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/egkatastaseis/egkatastaseis/140-sfagiaegkat
Σε ορισμένες αραβικές χώρες ωστόσο απαγορεύεται η αναισθητοποίηση των ζώων πριν από τη σφαγή.
Συχνά διαπιστώνονται προβλήματα στην επίτευξη μόνιμης συμφωνίας εξαγωγής από το γεγονός ότι δεν υπάρχει στη χώρα μας ένας φορέας αναγνωρισμένος από όλα τα αραβικά κράτη. Ειδικότερα, υπήρξαν περιπτώσεις ελληνικών προϊόντων που δεν έγιναν αποδεκτά με την αιτιολογία ότι ο φορέας ήταν αποδεκτός από την ESMA ωστόσο δεν εδρεύει στην Ελλάδα ή σε γειτονική χώρα της Ελλάδας όπως απαιτείται. Για τα Εμιράτα απαιτείται πιστοποίηση χαλάλ από φορέα πιστοποίησης της χώρας παραγωγής αναγνωρισμένο από την Ομοσπονδιακή Αρχή Τυποποίησης των Η.Α.Ε./Emirates Authority for Standardisation and Metrology (ESMA). Στην Ελλάδα δεν υφίσταται τέτοιος φορέας και για το λόγο αυτό βάσει της σχετικής νομοθεσίας οι εμιρατινές αρχές αποδέχονται πιστοποιητικά από φορέα γειτονικής χώρας και όχι από φορείς που εδρεύουν στα Εμιράτα. Προς το παρόν και κατ’ εξαίρεση αποδέχονται πιστοποιητικά από φορέα κράτους της Ε.Ε.
Κατάλογος φορέων αναγνωρισμένων από την ESMA βρίσκεται στον παρακάτω σύνδεσμο:
http://halal.ae/OpenData/HalalCertificationBodieswithESMA
Για να ξεπεραστούν οι δυσκολίες έγινε και μια προσπάθεια δημιουργίας εθνικού Προτύπου Χαλάλ. από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (ΕΣΥΔ), που ωστόσο δεν έχει προχωρήσει.
Υπάρχει έντονο εξαγωγικό ενδιαφέρον για παρασκευάσματα βόειου κρέατος στη Σαουδική Αραβία. Η Σαουδική Αραβία αποτελεί πόλο έλξης για τους Έλληνες επιχειρηματίες ωστόσο είναι μια δύσκολα προσβάσιμη αγορά λόγω και των ιδιαίτερων απαιτήσεων για τη σφαγή χαλάλ χωρίς αναισθητοποίηση, αλλά και για τις απαιτήσεις όσο αφορά την Μέση Σπογγώδη Εγκεφαλοπάθεια των Βοοειδών. Η όλη διαδικασία δεν έχει τελεσφορήσει μολονότι έγινε προσπάθεια από πλευράς του ΥΠΑΑΤ. Ειδικότερα, απεστάλησαν απαντήσεις ως προς την κατάταξη της χώρας μας (ως χώρα με ελεγχόμενο κίνδυνο) προκειμένου να προχωρήσουν οι διαδικασίες ωστόσο δεν υπήρξαν εξελίξεις από πλευράς της τρίτης χώρας. Να σημειωθεί ότι για τη χώρα αυτή ήδη από το έτος 2018 ισχύει η απαγόρευση της αναισθητοποίησης και για τα πουλερικά (προϋπόθεση για τη σφαγή λατρευτικού τύπου, χαλάλ χωρίς ηλεκτρική αναισθητοποίηση) και αυτό καθιστά δύσκολη έως απαγορευτική την εξαγωγή κρέατος πουλερικών στη Σαουδική Αραβία από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ε. Καναδάς και ΗΠΑ
Ο Καναδάς αποτελεί πρόκληση για τις ελληνικές επιχειρήσεις ωστόσο και στις δύο επιθεωρήσεις που πραγματοποιήθηκαν στη χώρα μας (2015, 2019) δεν είχαμε θετικά αποτελέσματα λόγω συστημικών κυρίως θεμάτων (ελλείψεις προσωπικού μονίμων κτηνιάτρων κ.ά.).
Όσον αφορά τις ΗΠΑ, η διαδικασία ισοδυναμίας στον τομέα του κρέατος ξεκίνησε από το 2010, λόγω των πρόσθετων απαιτήσεων της σχετικής νομοθεσίας των ΗΠΑ. Πρόσφατα διαβιβάστηκε συμπληρωματικό ερωτηματολόγιο στις αρμόδιες διευθύνσεις και η όλη διαδικασία είναι σε εξέλιξη.
ΣΤ. Άλλες χώρες με εξαγωγικό ενδιαφέρον
Όσον αφορά την εξαγωγή στη Νότια Κορέα (επεξεργασμένο χοίρειο κρέας) και το Βιετνάμ, η όλη διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη από πλευράς Κεντρικής Υπηρεσίας (Τμήμα Σφαγείων ΥΠΑΑΤ) και περιλαμβάνει τη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων που απέστειλαν οι δύο χώρες.
Το Ισραήλ κατόπιν πολύχρονων προσπαθειών για τη σύναψη εμπορικών συμφωνιών και δεδομένων των ιδιαίτερων απαιτήσεων για τη σφαγή Κosher, επικαλούμενο υποστελέχωση, δεν έχει ακόμη ασχοληθεί με τον φάκελό μας.
Τέλος, υπάρχουν και χώρες στις οποίες έχουν αποσταλεί αιτήματα ωστόσο δεν υπήρξε απάντηση μέχρι σήμερα π.χ. Αγκόλα, Αίγυπτος, Λίβανος, Λευκορωσία, Μαδαγασκάρη, Μαρόκο κλπ.
Σε κάθε περίπτωση, το Τμήμα Σφαγείων καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την προώθηση όλων των αιτημάτων και για το άνοιγμα νέων αγορών όντας αρωγός της ελληνικής βιομηχανίας κρέατος.
Διαβάστε επίσης:
2020, έτος-κλειδί για τις εξαγωγές κρέατος
Η εξωστρέφεια είναι μονόδρομος
Related Articles
Όλα τα νεότερα δεδομένα όσον αφορά τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης
Δημοσιεύτηκε στο τεύχος Ιουνίου 2020 του περιοδικού Meat News (Νο 94)
Γράφει η Ανθή Λάγιου, Κτηνίατρος Msc Τμήμα Σφαγείων, Διεύθυνση Κτηνιατρικής Δημόσιας Υγείας, Γενική Διεύθυνση Κτηνιατρικής, Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, email: alagiou@minagric.gr
Ο τομέας του κρέατος και των προϊόντων του αποτελεί πρόκληση για τους Έλληνες επιχειρηματίες αλλά και για τις επίσημες αρχές. Σε πολλές περιπτώσεις, η επίτευξη συμφωνίας για την εξαγωγή κρέατος και των προϊόντων του σε μια τρίτη χώρα είναι το αποτέλεσμα μακροχρόνιας προσπάθειας της Κεντρικής Υπηρεσίας (ΥΠΑΑΤ), με απαντήσεις σε μακροσκελή ερωτηματολόγια, μεταφράσεις πιστοποιητικών και συνοδεία των αρμόδιων αρχών των τρίτων χωρών στους επιτόπιους ελέγχους των επιχειρήσεων στη χώρα μας.
Γενικά η όλη διαδικασία εξαγωγής πραγματοποιείται με τη συμπλήρωση του συμφωνημένου κτηνιατρικού υγειονομικού πιστοποιητικού με την τρίτη χώρα (είτε πρόκειται για διμερή συμφωνία είτε για συμφωνία Ε.Ε. - τρίτης χώρας), το οποίο είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα του ΥΠΑΑΤ ή στο σύστημα TRACES. Όταν δεν υπάρχει συμφωνία με την τρίτη χώρα, οι ενδιαφερόμενες εταιρείες υποβάλλουν αιτήματα εξαγωγής (ανά τρίτη χώρα και προϊόν) στην κτηνιατρική υπηρεσία της Περιφερειακής Ενότητας που υπάγονται ή απευθείας στην Κεντρική Υπηρεσία (Τμήμα Σφαγείων ΥΠΑΑΤ). Ακολούθως η Κεντρική Υπηρεσία ζητά πληροφορίες από τα Γραφεία ΟΕΥ ή τις αρμόδιες υπηρεσίες της τρίτης χώρας, αναφορικά με τις υγειονομικές απαιτήσεις και την ύπαρξη κτηνιατρικών πιστοποιητικών. Η ταχύτητα απάντησης εξαρτάται από την τρίτη χώρα και το σχετικό ενδιαφέρον. Αν η τρίτη χώρα ενημερώσει σχετικά με τις υγειονομικές απαιτήσεις, τότε συνήθως αποστέλλονται μακροσκελή τεχνικά ερωτηματολόγια τα οποία αφού συμπληρωθούν από τις υπηρεσίες μας αξιολογούνται από την τρίτη χώρα. Αυτή η διαδικασία συνήθως διαρκεί δύο με τρία χρόνια.
Εάν η αξιολόγηση είναι θετική και επιτευχθεί ισοδυναμία, η τρίτη χώρα δύναται να επιθεωρήσει τόσο τις υπηρεσίες μας αναφορικά με το εφαρμοζόμενο σύστημα επισήμου ελέγχου όσο και τις ενδιαφερόμενες εγκαταστάσεις. Επί θετικού αποτελέσματος συντάσσεται κτηνιατρικό πιστοποιητικό δίγλωσσο ή τρίγλωσσο (βάσει των υγειονομικών απαιτήσεων της τρίτης χώρας) προς διαπραγμάτευση με τη χώρα προκειμένου να ξεκινήσει η εξαγωγική διαδικασία.
Κατά τη διαδικασία για την απόκτηση ισοδυναμίας μεταξύ της χώρας μας και των τρίτων χωρών, προκύπτουν προβλήματα καθώς αυτή επηρεάζεται από θέματα όπως: οι υψηλές απαιτήσεις των τρίτων χωρών, το υγειονομικό καθεστώς όσον αφορά στην υγεία των ζώων ή και η έλλειψη ισοδυναμίας σε θέματα νομοθεσίας.
Τα νεότερα δεδομένα στην εξαγωγή κρέατος και προϊόντων του περιλαμβάνουν τα παρακάτω:
Α. Ψηφιακή υποβολή για την πλειονότητα των υγειονομικών πιστοποιητικών
Η συμπλήρωση και υποβολή του μεγαλύτερου αριθμού πιστοποιητικών γίνεται από τον Ιανουάριο του 2021 ψηφιακά, μέσω του «Πληροφοριακού Συστήματος Διαχείρισης Υγειονομικών Πιστοποιητικών για το Εξαγωγικό Εμπόριο». Ο έμπορος - εξαγωγέας εισέρχεται στην ψηφιακή υπηρεσία μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr - ΕΨΠ) με τη χρήση των κωδικών διαπιστευτηρίων της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, επιλέγει το κατάλληλο υπόδειγμα πιστοποιητικού, ανάλογα με τη χώρα και το είδος τροφίμων ζωικής προέλευσης που επιθυμεί να εξαγάγει, συμπληρώνει και υποβάλλει το πρώτο μέρος του πιστοποιητικού με τις πληροφορίες για το φορτίο, τα στοιχεία της εταιρείας του και τα στοιχεία του παραλήπτη.
Ακολούθως ο επίσημος κτηνίατρος της οικείας περιφερειακής κτηνιατρικής αρχής παραλαμβάνει την αίτηση και το υπόδειγμα ψηφιακού πιστοποιητικού μέσω της ψηφιακής υπηρεσίας «Διαχείριση Κτηνιατρικών Πιστοποιητικών Εξαγωγής», ελέγχει το προς εξαγωγή φορτίο, συμπληρώνει τις υγειονομικές πληροφορίες (μέρος ΙΙ του υγειονομικού πιστοποιητικού), υπογράφει ή απορρίπτει το φορτίο, εφόσον δεν πληρούνται οι υγειονομικές απαιτήσεις. Τα ψηφιακά πιστοποιητικά της εφαρμογής του Π.Σ.Δ.Υ.Π.Ε.E. φέρουν ειδική ηλεκτρονική σήμανση ταυτοποίησης, αυθεντικοποίησης και γνησιότητας, όταν απευθύνονται σε χώρες στις οποίες η εθνική ψηφιακή σφραγίδα είναι αποδεκτή. Για τις χώρες που δεν αποδέχονται την εθνική ψηφιακή σφραγίδα, τα ψηφιακά πιστοποιητικά εκτυπώνονται, υπογράφονται, σφραγίζονται και παραδίδονται στον έμπορο - εξαγωγέα σε έντυπη μορφή.
Τα πιστοποιητικά που περιλαμβάνονται στον δημοσιευμένο κατάλογο χωρών και προϊόντων/ζώων εξαγωγής της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr - ΕΨΠ), υποβάλλονται αποκλειστικά μέσω του Π.Σ.Δ.Υ.Π.Ε.E.
Β. Οι αλλαγές που επέφερε η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε.
Σχετικά με τα θέματα που αφορούν στο τέλος της μεταβατικής περιόδου που προβλέπεται στη συμφωνία για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Την 1η Ιανουαρίου 2021, η μεταβατική περίοδος αποχώρησης έληξε και το Ηνωμένο Βασίλειο (Η.Β.) λειτουργεί πλήρως με εξωτερικά σύνορα. Αυτό σημαίνει ότι θα γίνονται έλεγχοι στην κυκλοφορία φορτίων τροφίμων ζωικής προέλευσης και ζωικών υποπροϊόντων μεταξύ Η.Β. και Ε.Ε. Επίσης, σύμφωνα με το πρωτόκολλο αποχώρησης, η Βόρεια Ιρλανδία παραμένει στον χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το εμπόριο από και προς αυτή θεωρείται ενδοκοινοτικό. Η κυβέρνηση του Η.Β. θα εφαρμόσει πλήρεις συνοριακούς ελέγχους στις εισαγωγές από την Ε.Ε.
Οι συνθήκες για την εξαγωγή από την Ε.Ε. στη Μεγάλη Βρετανία έχουν αναρτηθεί στην παρακάτω ιστοσελίδα του Η.Β.
https://www.gov.uk/government/publications/the-border-operating-model
Σημαντικές πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αναζητήσουν και στις παρακάτω ιστοσελίδες:
Αναγνωρίζοντας τον αντίκτυπο της πανδημίας στην ικανότητα προετοιμασίας των επιχειρήσεων, η κυβέρνηση του Η.Β. αποφάσισε την καθυστέρηση στην έναρξη των επόμενων σταδίων ελέγχων εισαγωγής, δίνοντας στις επιχειρήσεις επιπλέον έξι μήνες για να προετοιμαστούν. Ως εκ τούτου αναβάλλεται η ημερομηνία έναρξης του δεύτερου και τρίτου σταδίου.
Σημειώνεται ότι το πρώτο στάδιο ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου 2021 και ισχύουν απαιτήσεις εισαγωγής μόνο για τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης που υπόκεινται σε ειδικά μέτρα ασφαλείας και τα ζωικά υποπροϊόντα υψηλού κινδύνου (κατηγορία 1 και 2, ΠΑΠ).
Το δεύτερο στάδιο θα ξεκινήσει την 1η Οκτωβρίου 2021 (αντί της 1ης Απριλίου 2021). Για όλα τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης (συμπεριλαμβανομένων των αλιευτικών προϊόντων) και τα ζωικά υποπροϊόντα θα απαιτείται προ-κοινοποίηση μέσω του συστήματος IPAFFS, πιστοποιητικό εξαγωγής και έλεγχος στο σημείο προορισμού με βάση την ανάλυση κινδύνου.
Το τρίτο στάδιο ξεκινά την 1η Ιανουαρίου 2022 (αντί της 1ης Ιουλίου 2021), όπου για όλα τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης και τα ζωικά υποπροϊόντα θα απαιτείται επιπλέον του δεύτερου σταδίου, είσοδος μόνο από συγκεκριμένα σημεία εισόδου όπου θα διενεργούνται και οι απαιτούμενοι έλεγχοι.
Γ. Η εμφάνιση κρούσματος Αφρικανικής Πανώλους των Χοίρων
Στις δυσκολίες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις (υψηλές απαιτήσεις της Ενωσιακής νομοθεσίας, ανταγωνιστικότητα, υψηλό κόστος εφαρμογής των διαδικασιών του αυτοελέγχου, τις προκλήσεις της καινοτομίας) προστέθηκε η εμφάνιση κρούσματος Αφρικανικής Πανώλους των Χοίρων σε οικόσιτο χοίρο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη διακοπή των διαδικασιών εξαγωγής θερμικά επεξεργασμένου χοίρειου κρέατος στην Κίνα. Στη χώρα μας έχουν πραγματοποιηθεί δύο επιθεωρήσεις από Κινεζικές Αρμόδιες Αρχές (2014, 2017). Η όλη διαδικασία βρισκόταν σε εξέλιξη για τις εταιρείες που είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον, ωστόσο ανεστάλη μετά την εμφάνιση κρούσματος Αφρικανικής Πανώλους των Χοίρων. Μολονότι ακολούθησε η αποστολή διευκρινίσεων από το Τμήμα Σφαγείων της Διεύθυνσης Κτηνιατρικής Δημόσιας Υγείας του ΥΠΑΑΤ, σχετικά με τα μέτρα που ελήφθησαν, η Κίνα αδυνατεί προς το παρόν να άρει την απαγόρευση εισαγωγών προϊόντων χοίρειου κρέατος ελληνικής προέλευσης, λόγω της περίπλοκης φύσης και επικινδυνότητας της Αφρικανικής Πανώλους των Χοίρων, αλλά και λόγω της πανδημίας COVID-19.
Το ίδιο ακριβώς συνέβη και με τη διαδικασία έγκρισης της εξαγωγής προϊόντων χοίρειου κρέατος στην Ιαπωνία, παρά την επικοινωνία και σχετική ενημέρωση από πλευράς του Τμήματος Σφαγείων της Διεύθυνσης Κτηνιατρικής Δημόσιας Υγείας του ΥΠΑΑΤ.
Παρόμοια προβλήματα προέκυψαν και με τις εξαγωγές χοίρειου κρέατος στη Σερβία και στην Ουκρανία. Ειδικότερα, στη Σερβία εξάγονται μόνο θερμικά επεξεργασμένα προϊόντα χοίρειου κρέατος ενώ στην Ουκρανία εξακολουθεί να ισχύει η απαγόρευση προϊόντων κρέατος από ευαίσθητα στην Αφρικανική Πανώλη των Χοίρων (ΑΠΧ) ζώα, προϊόντων κρέατος πουλερικών (αλλαντικά).
Δ. Εξαγωγές χαλάλ
Οι αραβικές χώρες αποτελούν επίσης πρόκληση για τους επιχειρηματίες, ωστόσο για την εξαγωγή προς τις χώρες αυτές απαιτείται η πιστοποίηση χαλάλ των σφαγείων από ιδιωτικό φορέα, ο οποίος θα πρέπει να συγκαταλέγεται σε εγκεκριμένο κατάλογο των χωρών εισαγωγής τέτοιων προϊόντων.
Στη χώρα μας υπάρχουν τρία σφαγεία με επέκταση της έγκρισης λειτουργίας τους με τη προσθήκη της δραστηριότητας σφαγής χαλάλ με αναισθητοποίηση, τα οποία σημαίνονται ανάλογα και βρίσκονται στον αναρτημένο κατάλογο της επίσημης ιστοσελίδας του ΥΠΑΑΤ:
http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/egkatastaseis/egkatastaseis/140-sfagiaegkat
Σε ορισμένες αραβικές χώρες ωστόσο απαγορεύεται η αναισθητοποίηση των ζώων πριν από τη σφαγή.
Συχνά διαπιστώνονται προβλήματα στην επίτευξη μόνιμης συμφωνίας εξαγωγής από το γεγονός ότι δεν υπάρχει στη χώρα μας ένας φορέας αναγνωρισμένος από όλα τα αραβικά κράτη. Ειδικότερα, υπήρξαν περιπτώσεις ελληνικών προϊόντων που δεν έγιναν αποδεκτά με την αιτιολογία ότι ο φορέας ήταν αποδεκτός από την ESMA ωστόσο δεν εδρεύει στην Ελλάδα ή σε γειτονική χώρα της Ελλάδας όπως απαιτείται. Για τα Εμιράτα απαιτείται πιστοποίηση χαλάλ από φορέα πιστοποίησης της χώρας παραγωγής αναγνωρισμένο από την Ομοσπονδιακή Αρχή Τυποποίησης των Η.Α.Ε./Emirates Authority for Standardisation and Metrology (ESMA). Στην Ελλάδα δεν υφίσταται τέτοιος φορέας και για το λόγο αυτό βάσει της σχετικής νομοθεσίας οι εμιρατινές αρχές αποδέχονται πιστοποιητικά από φορέα γειτονικής χώρας και όχι από φορείς που εδρεύουν στα Εμιράτα. Προς το παρόν και κατ’ εξαίρεση αποδέχονται πιστοποιητικά από φορέα κράτους της Ε.Ε.
Κατάλογος φορέων αναγνωρισμένων από την ESMA βρίσκεται στον παρακάτω σύνδεσμο:
http://halal.ae/OpenData/HalalCertificationBodieswithESMA
Για να ξεπεραστούν οι δυσκολίες έγινε και μια προσπάθεια δημιουργίας εθνικού Προτύπου Χαλάλ. από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (ΕΣΥΔ), που ωστόσο δεν έχει προχωρήσει.
Υπάρχει έντονο εξαγωγικό ενδιαφέρον για παρασκευάσματα βόειου κρέατος στη Σαουδική Αραβία. Η Σαουδική Αραβία αποτελεί πόλο έλξης για τους Έλληνες επιχειρηματίες ωστόσο είναι μια δύσκολα προσβάσιμη αγορά λόγω και των ιδιαίτερων απαιτήσεων για τη σφαγή χαλάλ χωρίς αναισθητοποίηση, αλλά και για τις απαιτήσεις όσο αφορά την Μέση Σπογγώδη Εγκεφαλοπάθεια των Βοοειδών. Η όλη διαδικασία δεν έχει τελεσφορήσει μολονότι έγινε προσπάθεια από πλευράς του ΥΠΑΑΤ. Ειδικότερα, απεστάλησαν απαντήσεις ως προς την κατάταξη της χώρας μας (ως χώρα με ελεγχόμενο κίνδυνο) προκειμένου να προχωρήσουν οι διαδικασίες ωστόσο δεν υπήρξαν εξελίξεις από πλευράς της τρίτης χώρας. Να σημειωθεί ότι για τη χώρα αυτή ήδη από το έτος 2018 ισχύει η απαγόρευση της αναισθητοποίησης και για τα πουλερικά (προϋπόθεση για τη σφαγή λατρευτικού τύπου, χαλάλ χωρίς ηλεκτρική αναισθητοποίηση) και αυτό καθιστά δύσκολη έως απαγορευτική την εξαγωγή κρέατος πουλερικών στη Σαουδική Αραβία από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ε. Καναδάς και ΗΠΑ
Ο Καναδάς αποτελεί πρόκληση για τις ελληνικές επιχειρήσεις ωστόσο και στις δύο επιθεωρήσεις που πραγματοποιήθηκαν στη χώρα μας (2015, 2019) δεν είχαμε θετικά αποτελέσματα λόγω συστημικών κυρίως θεμάτων (ελλείψεις προσωπικού μονίμων κτηνιάτρων κ.ά.).
Όσον αφορά τις ΗΠΑ, η διαδικασία ισοδυναμίας στον τομέα του κρέατος ξεκίνησε από το 2010, λόγω των πρόσθετων απαιτήσεων της σχετικής νομοθεσίας των ΗΠΑ. Πρόσφατα διαβιβάστηκε συμπληρωματικό ερωτηματολόγιο στις αρμόδιες διευθύνσεις και η όλη διαδικασία είναι σε εξέλιξη.
ΣΤ. Άλλες χώρες με εξαγωγικό ενδιαφέρον
Όσον αφορά την εξαγωγή στη Νότια Κορέα (επεξεργασμένο χοίρειο κρέας) και το Βιετνάμ, η όλη διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη από πλευράς Κεντρικής Υπηρεσίας (Τμήμα Σφαγείων ΥΠΑΑΤ) και περιλαμβάνει τη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων που απέστειλαν οι δύο χώρες.
Το Ισραήλ κατόπιν πολύχρονων προσπαθειών για τη σύναψη εμπορικών συμφωνιών και δεδομένων των ιδιαίτερων απαιτήσεων για τη σφαγή Κosher, επικαλούμενο υποστελέχωση, δεν έχει ακόμη ασχοληθεί με τον φάκελό μας.
Τέλος, υπάρχουν και χώρες στις οποίες έχουν αποσταλεί αιτήματα ωστόσο δεν υπήρξε απάντηση μέχρι σήμερα π.χ. Αγκόλα, Αίγυπτος, Λίβανος, Λευκορωσία, Μαδαγασκάρη, Μαρόκο κλπ.
Σε κάθε περίπτωση, το Τμήμα Σφαγείων καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την προώθηση όλων των αιτημάτων και για το άνοιγμα νέων αγορών όντας αρωγός της ελληνικής βιομηχανίας κρέατος.
Διαβάστε επίσης:
2020, έτος-κλειδί για τις εξαγωγές κρέατος
Η εξωστρέφεια είναι μονόδρομος