Meat News #131
F-O-P διατροφική επισήμανση: Τι φοβίζει την ευρωπαϊκή βιομηχανία κρέατος
Related Articles
Δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο γεγονός ότι η Ενιαία Αγορά είναι ένα κρίσιμο στοιχείο για την Ευρωπαϊκή Ένωση και αποτελεί το θεμέλιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, η ευρωπαϊκή βιομηχανία κρέατος υπογραμμίζει ότι στο θέμα της διατροφικής επισήμανσης η εναρμόνιση είναι περισσότερο από ποτέ επείγουσα.
Παρόλα αυτά, τόσο οι κυβερνήσεις των κρατών μελών όσο και η ίδια η Κομισιόν δημιουργούν μεγάλες αβεβαιότητες, καθώς οι μεν προωθούν διαφορετικά συστήματα επισήμανσης και η δε αποφεύγει να πάρει τα ηνία της ενιαίας αγοράς στα χέρια της. Σε αυτό το κλίμα κινούνται οι τοποθετήσεις του πανευρωπαϊκού φορέα της βιομηχανίας κρέατος, της CLITRAVI, που πίσω από τη συζήτηση για τη F-O-P διατροφική επισήμανση διαισθάνεται έναν κίνδυνο μεγάλης σύγχυσης του καταναλωτή, μεγάλων οικονομικών επιβαρύνσεων, όπως και μεγάλων… παρεξηγήσεων.
«Υπάρχει ένα αυξανόμενο αίσθημα απογοήτευσης μεταξύ μας, εν μέσω της επείγουσας κατάστασης του COVID-19 και όταν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί ετοιμάζονται να ζητήσουν επιπλέον προσπάθειες για να γίνουμε πιο πράσινοι. Όμως δεν μπορεί να υπάρξει καμία Πράσινη Συμφωνία χωρίς μια συμφωνία για την εσωτερική αγορά της Ε.Ε.» υπογράμμιζαν στις 15 Μαΐου 2020 σε σχετική επιστολή τους προς τους αρμόδιους ευρωπαίους Επιτρόπους η CLITRAVI και η πανευρωπαϊκή οργάνωση των επιχειρήσεων γαλακτοκομικών προϊόντων, EDA. Και εκείνο που ζητούσαν ήταν ένα εθελοντικό και εναρμονισμένο σύστημα διατροφικής επισήμανσης στο εμπρόσθιο μέρος της συσκευασίας τροφίμων. Τα χαρακτηριστικά του θα πρέπει να είναι:
1. Αντικειμενική πληροφορία, χωρίς εφαρμογή κατάταξης
Το σύστημα θα πρέπει να προσφέρει ένα ενημερωτικό εργαλείο που μπορεί να παρακινήσει τον καταναλωτή να αναζητήσει περισσότερες λεπτομέρειες διαβάζοντας τη διατροφική δήλωση. Θα πρέπει να διευκολύνει την κατανόηση των διατροφικών χαρακτηριστικών του τροφίμου, να επιτρέπει μια υπεύθυνη επιλογή στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής, και να μην κοινοποιεί τις υποτιθέμενες και υπερ-απλουστευτικές υγιεινές ιδιότητές του. Μια τέτοια μορφή θα πρέπει να είναι διαφανής, αντικειμενική και αμερόληπτη. Θα πρέπει να διευκολύνει την ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με τα επίπεδα πρόσληψης μακρο-και μικροθρεπτικών συστατικών και όχι να συνδυάζει τη διαφορετική σύνθεσή τους προκειμένου να διατυπώσει μια απλοϊκή κατάταξη των τροφίμων, η οποία πολύ συχνά δεν συμβαδίζει με τις διατροφικές οδηγίες ή τις πραγματικές διατροφικές ανάγκες. Επιπλέον, θα πρέπει να ενεργεί προς υποστήριξη (και όχι προς υποκατάσταση) συγκεκριμένων δράσεων -π.χ. προγράμματα εκπαίδευσης στα τρόφιμα- και συστάσεων στο πλαίσιο των πολιτικών δημόσιας υγείας.
2. Επιστημονική βάση, αλλά όχι απλώς μαθηματικά
Δεδομένου ότι κάθε άτομο έχει διαφορετικές διατροφικές ανάγκες που εξαρτώνται από πλήθος μεταβλητών, μεταξύ των οποίων βασικές είναι η ηλικία και το φύλο, ένα σύστημα διατροφικής επισήμανσης θα πρέπει να βασίζεται σε βάσιμες και επιστημονικά έγκυρες έρευνες και δεν πρέπει να ξυπνάει ή να εκμεταλλεύεται τον φόβο του καταναλωτή. Διαφωνούμε τελείως με μια απλή μαθηματική προσέγγιση που συνδυάζει τη διαφορετική σύνθεση ενός πολύ περιορισμένου αριθμού μακροθρεπτικών συστατικών, προκειμένου να διαμορφωθεί μια κατάταξη του τροφίμου, μη λαμβάνοντας συνεπώς υπόψη ουσιώδη στοιχεία όπως η συνολική διατροφή ενός ατόμου και οι πολιτιστικές πτυχές που ενσωματώνονται στις παραδοσιακές συνταγές και στη σχέση με τις αγροτικές περιοχές και τη γεωγραφική διάσταση. Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας προσέγγισης είναι μια συνολική ετυμηγορία για ένα τρόφιμο. Μια τέτοια γνωμοδότηση κινδυνεύει να είναι προκατειλημμένη ή αδικαιολόγητη επειδή βασίζεται σε μαθηματικούς υπολογισμούς οι οποίοι δεν είναι ορατοί στον καταναλωτή. Το πιο σημαντικό, οι βάσεις και οι αρχές αυτών των υπολογισμών είναι συχνά αμφισβητήσιμες, και μάλιστα πολύ αμφισβητήσιμες. Επιπλέον, υπάρχει μια πτυχή που συχνά παραβλέπεται: η απόλαυση του φαγητού και η κοινωνική αλληλεπίδραση. Αυτός ο παράγοντας είναι αναπόσπαστο μέρος της διατροφής μας και, δυστυχώς, πολύ συχνά ξεχνιέται από τους μαθηματικούς, αν και αποτελεί ουσιαστικό μέρος της υγείας και ευεξίας, όχι μόνο στις σημερινές εποχές της κρίσης.
3. Να μην είναι ανοιχτό σε εμπορική εργαλειοποίηση
Δεν πρέπει να υποχρεώνει τις εταιρείες να τροποποιήσουν τις παραδοσιακές, μοναδικές και ιστορικές συνταγές και προδιαγραφές τους, οι οποίες συχνά είναι και νομικά υποχρεωτικές και ως εκ τούτου δεν μπορούν να παρακαμφθούν. Πολλά τέτοια συστήματα, εκ του πονηρού, και υπονομεύοντας πτυχές που δεν αντιγράφονται, όπως η παράδοση και ο πολιτισμός, κινδυνεύουν να ισοπεδώσουν την ποικιλόμορφη ευρωπαϊκή διατροφική κληρονομιά, καθιστώντας κενό γράμμα το σύνθημα της Ε.Ε.: «στην πολυμορφία η ενότητα».
Κίνδυνος για τις ποιοτικές φιλοδοξίες των Ευρωπαίων
Παραθέσαμε το σύνολο σχεδόν των θέσεων των CLITRAVI και EDA, καθώς δίνουν μια πλήρη εικόνα όχι μόνο για τον τρόπο που αντιμετωπίζει η βιομηχανία του κρέατος και των γαλακτοκομικών τη συζήτηση που διεξάγεται για τη διατροφική επισήμανση, αλλά και για τους κινδύνους που ένα μέρος της βιομηχανίας τροφίμων αντιλαμβάνεται ότι περικλείουν μερικές από τις προτάσεις που κατατίθενται στον δημόσιο διάλογο.
Είναι αρκούντως διαφωτιστικά όσα σημειώνουν κλείνοντας την επιστολή τους οι δύο φορείς: «Συμπερασματικά, γνωρίζουμε ότι, “αναδιαμορφώνοντας” ένα τρόφιμο, θα μπορούσε κάποιος να πετύχει καλύτερες βαθμολογίες, βασισμένες σε μαθηματικούς υπολογισμούς. Όμως αυτό δεν μεταφράζεται σε καλύτερα προϊόντα, ούτε σε καλύτερη διατροφή. Δεν αποδεχόμαστε να προδώσουμε την ιστορία και τον πολιτισμό μας, που αποτελούν κρίσιμες αξίες για τους καταναλωτές μας, ούτε τις ποιοτικές μας φιλοδοξίες, που μας επέτρεψαν να οικοδομήσουμε μια πραγματική και μακροχρόνια σχέση εμπιστοσύνης με τους καταναλωτές και τους πολίτες στην Ένωση και σε όλο τον κόσμο. Αντιθέτως επιθυμούμε ένα έγκυρο σύστημα που βοηθά τους πολίτες να βελτιώσουν τις διατροφικές τους επιλογές.
Αντί να κρίνουμε τα τρόφιμα, είμαστε απόλυτα πεπεισμένοι ότι η επισήμανση είναι μέρος μιας ευρύτερης εκπαιδευτικής διαδικασίας σχετικά με τα τρόφιμα. Αυτός είναι ο λόγος που δεσμευόμαστε να επικοινωνούμε με διαφανή τρόπο τα χαρακτηριστικά των προϊόντων μας και να αφήνουμε τους καταναλωτές να επιλέξουν με βάση τις πραγματικές ανάγκες και τις πολιτιστικές τους συνήθειες».
CLITRAVI: 9 σημεία για ένα σχέδιο διατροφικής επισήμανσης στην Ε.Ε.
Ένα εναρμονισμένο σχέδιο διατροφικής επισήμανσης στην Ε.Ε. θα πρέπει να έχει, σύμφωνα με τον φορέα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας κρέατος (CLITRAVI), τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
✓ Εθελοντικό ✓ Αντικειμενικό και χωρίς διακρίσεις ✓ Όχι απαραίτητα στο εμπρόσθιο μέρος της συσκευασίας ✓ Να μην βασίζεται σε σύστημα χρωματικού κώδικα ή άλλα μέσα κατηγοριοποίησης των τροφίμων σε καλά και κακά ✓ Να το υποστηρίζουν επιστημονικώς έγκυρα τεκμήρια κατανόησης από τον μέσο καταναλωτή ✓ Δεν πρέπει να δημιουργεί εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων ✓ Να παρέχει στους καταναλωτές εύκολα κατανοητή πληροφορία για υγιεινές επιλογές ✓ Να υποστηρίζεται από κατάλληλη εκπαίδευση των καταναλωτών ✓ Να λαμβάνει υπόψη όχι μόνο τα θρεπτικά συστατικά αναφοράς, αλλά ενδεχομένως, όπου είναι δυνατόν, να εστιάζει επίσης σε άλλα θρεπτικά συστατικά ή/και τρόφιμα και στη συμβολή τους στη διατροφή.
