CBAM: Ο φόρος άνθρακα που αλλάζει τους κανόνες για την κτηνοτροφία

Related Articles

Με πρωτοφανή αγωνία, οι παραγωγοί πρώτων υλών, οι μεταποιητές τροφίμων, οι έμποροι και οι εταιρείες παραγωγής λιπασμάτων υψώνουν φωνή συναγερμού:

Η πλήρης εφαρμογή του Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) στα λιπάσματα, όπως σχεδιάζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την 1η Ιανουαρίου 2026, μπορεί να αποτελέσει το τελειωτικό χτύπημα για ολόκληρη την αγροδιατροφική αλυσίδα.

Ασφυξία στα ευρωπαϊκά χωράφια

Οι Ευρωπαίοι αγρότες βρίσκονται ήδη στα όριά τους. Τα περιθώρια κέρδους είναι ιστορικά χαμηλά – ή και αρνητικά.
Οι λόγοι γνωστοί:

• οι εκρηκτικές αυξήσεις κόστους από το 2020
• η τεράστια επιβάρυνση της ενέργειας
• και φυσικά, τα λιπάσματα, η μεγαλύτερη και πιο αναπόφευκτη δαπάνη των εκμεταλλεύσεων.

Για τους περισσότερους παραγωγούς, τα λιπάσματα αποτελούν 15–30% του συνολικού κόστους παραγωγής. Και ενώ οι τιμές τους είχαν ήδη εκτιναχθεί, οι επιπλέον δασμοί σε Ρωσία και Λευκορωσία ανέβασαν το κόστος κατά ακόμη 10–15%.

CBAM: Αβεβαιότητα χωρίς προηγούμενο

Και τώρα, το CBAM.
Ένας μηχανισμός που –παρά τη θεωρητική του στόχευση– κινδυνεύει να προκαλέσει καταστροφική αναταραχή στην ευρωπαϊκή αγορά λιπασμάτων.

Το πιο ανησυχητικό;
Οι βασικοί υπολογιστικοί παράγοντες που θα καθορίζουν το κόστος CBAM δεν έχουν καν οριστικοποιηθεί.
Δεν υπάρχουν σταθερά benchmarks, ούτε default values, αφήνοντας την αγορά σε πλήρη συσκότιση.

Αποτέλεσμα; Οι εκτιμήσεις για το τελικό κόστος διαφέρουν δραματικά:
από +10% έως και πάνω από +30% στην τιμή των λιπασμάτων.

Αυτή η αστάθεια έχει παγώσει τις παραγγελίες, καθώς οι εισαγωγείς και οι εταιρείες ανάμειξης λιπασμάτων δεν μπορούν να προγραμματίσουν το παραμικρό.

Με το 50% των λιπασμάτων της Ε.Ε. να προέρχεται από τρίτες χώρες και τα αποθέματα να καλύπτουν μόλις το 60% των αναγκών του 2026, ο κίνδυνος ελλείψεων είναι πλέον απολύτως πραγματικός.

Ο κλοιός σφίγγει

Ακόμη και τα χαμηλότερα σενάρια δείχνουν ότι το CBAM θα προσθέσει τουλάχιστον +10–15% στα λιπάσματα το 2026.
Στα πιο απαισιόδοξα σενάρια; Η αύξηση ξεπερνά το +30%, ένα πλήγμα που η πρωτογενής παραγωγή απλώς δεν μπορεί να απορροφήσει.

Αυτό σημαίνει:

• ακόμη υψηλότερα έξοδα
• μεγαλύτερες δυσκολίες παραγωγής
• απώλεια ανταγωνιστικότητας
• και τελικά, ακριβά τρόφιμα για τους καταναλωτές.

Το λεγόμενο «ψαλίδι» κόστους γίνεται πλέον αφόρητο: οι αγρότες δεν μπορούν ούτε να πληρώσουν ακριβότερα λιπάσματα, ούτε να αντέξουν διακοπές στην τροφοδοσία.

Κοινό μέτωπο: Αναβολή τώρα

Μπροστά στην ταχέως κλιμακούμενη κρίση, οι φορείς του κλάδου ζητούν ξεκάθαρα και ενωμένα:

1. Άμεση αναβολή της εφαρμογής CBAM στα λιπάσματα.

Μέχρι να ολοκληρωθούν όλοι οι τεχνικοί παράγοντες που καθορίζουν το κόστος, ώστε να υπάρχει απόλυτη προβλεψιμότητα.

2. Μέτρα αντιστάθμισης για τους αγρότες.

Η Ε.Ε. πρέπει να θωρακίσει τη βιωσιμότητα της αγροτικής παραγωγής και να προστατεύσει την ευρωπαϊκή τροφική αλυσίδα.

Γιατί χρειάζεται άμεση δράση

Η αγορά λιπασμάτων δεν μπορεί να λειτουργήσει «στα τυφλά».
Οι εισαγωγείς, οι έμποροι και οι παραγωγοί χρειάζονται σταθερότητα για να εξασφαλίσουν τις ποσότητες που θα κρατήσουν ζωντανά τα χωράφια της Ευρώπης.

Μέχρι να υπάρξει σαφήνεια, η προσωρινή εξαίρεση των λιπασμάτων από το CBAM είναι η μόνη λογική λύση.
Είναι το μόνο μέτρο που μπορεί να αποτρέψει νέες ανατιμήσεις, να διασφαλίσει τη συνέχεια της τροφοδοσίας και να προστατεύσει τη βιωσιμότητα της πρωτογενούς ζωικής και φυτικής παραγωγής.