Αθέμιτες εμπορικές πρακτικές: Δύο κρίσιμα ερωτήματα για τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης

Related Articles

• Φθηνότερο ρεύμα για όλους τους αγρότες για 2+8 χρόνια και προκαταβολή του ΕΦΚ 40 εκατ. ευρώ στα τέλη Μαρτίου, υποσχέθηκε ο πρωθυπουργός
• Οι Ισπανοί αγρότες ενώνουν τη φωνή τους με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, διαδηλώνοντας σε ολόκληρη τη χώρα
• Αύξηση 3,46% στις ασφαλιστικές εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών το 2024

Σε δύο κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές καλείται να απαντήσει ο Έλληνας υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων τις επόμενες ημέρες.

Για την ακρίβεια, όχι μόνο ο Σπήλιος Λιβανός, αλλά και όλοι οι υπουργοί Γεωργίας της Ευρ. Ένωσης, οι οποίοι θα συμμετάσχουν στις 12-13 Δεκεμβρίου στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας της Ε.Ε.

Σύμφωνα με το πλαίσιο που θέτει η Κομισιόν, τα ερωτήματα αυτά είναι:

1. Ποιες είναι οι εμπειρίες σας από τη μεταφορά της Οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές ή την πιθανή εφαρμογή της; Έχετε ήδη παρατηρήσει αλλαγές στη στάση των διαφόρων παραγόντων της αγροδιατροφικής αλυσίδας εφοδιασμού; Πού εντοπίζετε προκλήσεις όσον αφορά την επιβολή της εθνικής νομοθεσίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές ως προς τη μεταφορά της αντίστοιχης οδηγίας;

2. Θεωρείτε επαρκείς τις υφιστάμενες νομικές διατάξεις της ΕΕ σχετικά με τη βελτίωση της  θέσης των γεωργών και των ασθενέστερων προμηθευτών στην αλυσίδα αξίας του εφοδιασμού τροφίμων στο πλαίσιο της Οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής; Εάν όχι, ποια περαιτέρω μέτρα απαιτούνται διατηρώντας παράλληλα τον βασικό προσανατολισμό της μεταρρυθμισμένης ΚΓΠ προς την αγορά;

Το πλαίσιο προβληματισμού της Κομισιόν

Πρέπει να σημειώσουμε ότι μέχρι σήμερα έχουν ήδη ληφθεί μέτρα για την αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού, με την έκδοση της οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές το 2019 [Οδηγία (ΕΕ) 2019/633], ενώ η Στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» περιγράφει περαιτέρω δράσεις που προάγουν τη βιωσιμότητα στις αλυσίδες εφοδιασμού και βοηθούν τους γεωργούς να αποκτήσουν δίκαιο μερίδιο της προστιθέμενης αξίας της βιώσιμης παραγωγής.

Επιπλέον, η νέα Κοινή Γεωργική Πολιτική φιλοδοξεί να ενισχύσει τη θέση των γεωργών στην αλυσίδα εφοδιασμού και να τονώσει την ανταγωνιστικότητα του αγροδιατροφικού τομέα μέσω της βελτίωσης της διαπραγματευτικής ισχύος.

Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι η ενίσχυση της συνεργασίας των παραγωγών, που έτσι θα έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν αντισταθμιστική ισχύ στην αγορά. Για παράδειγμα, οι γεωργοί (και οι ενώσεις τους) και οι φορείς που προμηθεύουν τους πρώτους αγοραστές των προϊόντων τους θα μπορούν να συμφωνήσουν σε ρήτρες επιμερισμού της αξίας που θα επιτρέπουν στους γεωργούς να συμμετέχουν στην εξέλιξη των τιμών στα επόμενα στάδια της τροφικής αλυσίδας.

Τι έγινε με την Οδηγία 2019/633

Τα κράτη μέλη της Ε.Ε. όφειλαν να μεταφέρουν την οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές στο εθνικό τους δίκαιο έως την 1η Μαΐου 2021 και να την εφαρμόσουν έξι μήνες αργότερα.

Δείτε σχετικά: Δημοσιεύθηκε ο νόμος για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές σε γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα

Η οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές εισήγαγε ελάχιστα πρότυπα προστασίας από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές στην αλυσίδα αξίας των τροφίμων με στόχο την προστασία των γεωργών, των οργανώσεων γεωργών και άλλων ασθενέστερων προμηθευτών γεωργικών προϊόντων και ειδών διατροφής έναντι ισχυρότερων αγοραστών. Προβλέπει ένα ελάχιστο επίπεδο εναρμόνισης με την κατάρτιση καταλόγου απαγορευμένων αθέμιτων εμπορικών πρακτικών μεταξύ αγοραστών και προμηθευτών στην αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων και τροφίμων. Θεσπίζει επίσης ελάχιστους κανόνες σχετικά με το πεδίο εφαρμογής της και τους κύριους ορισμούς, καθώς και διατάξεις σχετικά με την επιβολή των εν λόγω απαγορεύσεων και τον συντονισμό μεταξύ των αρχών επιβολής των διαφόρων κρατών μελών. Τα κράτη μέλη μπορούν να θεσπίζουν ή να διατηρούν εθνικούς κανόνες που υπερβαίνουν τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που απαριθμούνται στην οδηγία, υπό την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω εθνικοί κανόνες είναι συμβατοί με τους κανόνες για τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.

Οι περισσότερες χώρες της Ε.Ε. έχουν ήδη μεταφέρει την εν λόγω οδηγία στο εθνικό τους δίκαιο.

Στα πορίσματά της, η Κομισιόν εκτίμησε ότι η μεγάλη πλειονότητα των εν λόγω κρατών μελών υπερέβη το ελάχιστο επίπεδο προστασίας που ορίζει η οδηγία, αλλά ακολούθησε την τομεακή προσέγγιση. Υπάρχουν επίσης διαφορές μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά την εφαρμογή των κατηγοριών του κύκλου εργασιών. Τα περισσότερα κράτη μέλη επεξέτειναν τον κατάλογο των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών της Οδηγίας. Όσον αφορά τις αρχές επιβολής του νόμου, τα κράτη μέλη προτίμησαν τις διοικητικές αρχές από τη δικαστική επιβολή. Οι οικονομικές κυρώσεις και τα ασφαλιστικά μέτρα υπερισχύουν ως μέτρα επιβολής.

Ποια η μελλοντική πορεία

Η οδηγία αντιμετωπίζει πολλά ζητήματα που σχετίζονται με την πρόληψη των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων όμως σημαντικό εργαλείο στον τομέα αυτό είναι η διαφάνεια στην αγορά, για την οποία, όπως εκτιμά η Κομισιόν, «θα μπορούσαμε να λάβουμε περαιτέρω μέτρα και να βελτιώσουμε τις επιχειρηματικές συνθήκες κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού».

Απαιτούνται δηλαδή σαφείς πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση στις αγορές και την κατανομή της προστιθέμενης αξίας μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων. Σε ενωσιακό επίπεδο, έχουν καταβληθεί σημαντικές προσπάθειες για τη βελτίωση της κοινοποίησης των τιμών και, επί του παρόντος, δίνεται έμφαση στην εφαρμογή, όπου τα κράτη μέλη διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη συλλογή δεδομένων. Αυτή η αυξημένη διαφάνεια είναι σημαντική και υπό το πρίσμα των πιθανών συνεπειών του υψηλού κόστους ενέργειας και του κόστους των εισροών για τα γεωργικά προϊόντα και της μετακύλισης της αύξησης των τιμών μέσω της τροφικής αλυσίδας στον τελικό καταναλωτή.

Συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών

Η αποτελεσματικότητα της οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές θα εξαρτηθεί από τη συνεργασία μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η πρακτική της αμοιβαίας συνεργασίας μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου θα καθιερωθεί κατά τους προσεχείς μήνες, όπως φιλοδοξεί η ηγεσία της Ε.Ε. Η συνεργασία θα μπορούσε να είναι ζωτικής σημασίας σε περιπτώσεις κατά τις οποίες τα κράτη μέλη διατηρούν ή θεσπίζουν αυστηρότερους κανόνες για την καταπολέμηση των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών σε σύγκριση με εκείνους που προβλέπονται στην Οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.