Αγροτικά προϊόντα σε τιμές ντροπής

Related Articles

Τα αγροτικά προϊόντα συνεχίζουν να πωλούνται κάτω από το κόστος παραγωγής – ένα φαινόμενο που στραγγίζει την οικονομική αντοχή των παραγωγών και αποκαλύπτει βαθιά ριζωμένες αθέμιτες εμπορικές πρακτικές στην ευρωπαϊκή αλυσίδα τροφίμων.

Η νέα έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έρχεται να φωτίσει αυτή τη σκληρή πραγματικότητα, καταγράφοντας τα πρώτα αποτελέσματα της εφαρμογής της οδηγίας για την καταπολέμηση των αθέμιτων πρακτικών. Παρά τα πρώτα θετικά βήματα, το τοπίο παραμένει δύσκολο και απαιτεί άμεσες διορθωτικές κινήσεις.

Η Επιτροπή βλέπει βελτίωση – αλλά όχι λύση

Σύμφωνα με την αξιολόγηση, η οδηγία φαίνεται ήδη να βάζει φρένο σε ορισμένες καταχρηστικές τακτικές, ενισχύοντας ένα πιο υπεύθυνο επιχειρηματικό περιβάλλον στην αγορά τροφίμων. Ωστόσο, οι αγρότες εξακολουθούν να βρίσκονται αδύναμοι απέναντι σε μεγάλους αγοραστές, με τη διαπραγματευτική τους ισχύ να παραμένει εξαιρετικά περιορισμένη.

Η έκθεση, που θα αξιοποιηθεί στην επικείμενη αναθεώρηση της νομοθεσίας, τονίζει πως ο στόχος είναι ξεκάθαρος: κανένας παραγωγός δεν πρέπει να αναγκάζεται να πουλάει συστηματικά κάτω από το κόστος του.

Ανησυχητικά ευρήματα: φόβος, σιωπή και χιλιάδες έρευνες

Από το 2021 έως το 2024 πραγματοποιήθηκαν πάνω από 4.500 έρευνες, ενώ σχεδόν το ένα τρίτο κατέληξε σε διαπιστωμένες παραβάσεις. Τα πρόστιμα έχουν ήδη φτάσει τα 41,9 εκατ. ευρώ, με την ανοδική τάση να δείχνει ότι οι αρχές πλέον κινούνται πιο ενεργά.

Κι όμως, οι παραγωγοί συνεχίζουν να καταγγέλλουν ελάχιστα. Ο κυριότερος λόγος; Ο φόβος αντιποίνων από αγοραστές που κατέχουν δυσανάλογα μεγαλύτερη δύναμη. Η Επιτροπή ζητά πιο ενεργό ρόλο από οργανώσεις παραγωγών και φορείς τρίτων χωρών, που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως ασπίδα για τους μικρότερους προμηθευτές.

Παράλληλα, οι ανώνυμες πληροφορίες αποδεικνύονται πολύτιμες, ενώ επισημαίνεται πως οι προληπτικοί έλεγχοι από τις εθνικές αρχές παραμένουν λίγοι – ένα κενό που ανοίγει χώρο για καταχρήσεις.

Πού χρειάζεται ακόμη δουλειά

Παρά τις βελτιώσεις, η εικόνα δεν είναι ρόδινη. Η Επιτροπή εντοπίζει τομείς όπου απαιτείται επείγουσα πρόοδος:

• Ενημέρωση παραγωγών και μικρών προμηθευτών για τα δικαιώματά τους
• Ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας ανάμεσα στις αρμόδιες αρχές
• Καλύτερη αξιοποίηση των ερευνών αυτεπάγγελτα
• Προσαρμογές στο ρυθμιστικό πλαίσιο, ώστε οι κανόνες να είναι ξεκάθαροι και πιο αποτελεσματικοί

Η πρόσφατη πολιτική συμφωνία της 10ης Νοεμβρίου θεωρείται σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, με στόχο να στηριχθεί ενιαία η μάχη απέναντι στις αθέμιτες πρακτικές σε όλη την Ε.Ε.

Το κόστος εφαρμογής και η ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία

Η αξιολόγηση συμπεραίνει πως το κόστος εφαρμογής της οδηγίας είναι λογικό σε σχέση με τα οφέλη, ειδικά για τους μικρότερους παίκτες της αγοράς. Η οδηγία θεωρείται πλήρως συμβατή με την υπόλοιπη ευρωπαϊκή νομοθεσία, ενώ –παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις των κρατών– παρέχει ένα κοινό ελάχιστο επίπεδο προστασίας που μέχρι πριν λίγα χρόνια δεν υπήρχε.

Δύο εξωτερικές μελέτες που δημοσιεύθηκαν ταυτόχρονα ενισχύουν το πλαίσιο: η πρώτη στηρίζει την αξιολόγηση της οδηγίας, η δεύτερη εξετάζει εθνικά και εθελοντικά συστήματα που στοχεύουν σε πιο δίκαιη αμοιβή των παραγωγών.

Τι ακολουθεί: Αναθεώρηση νόμου το 2025

Η έκθεση διαβιβάζεται τώρα στα βασικά ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και ανοίγει επίσημα τον δρόμο για αναθεώρηση της οδηγίας. Σύμφωνα με την εξαγγελία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στη «Κατάσταση της Ένωσης 2025», η Επιτροπή θα προχωρήσει στην επανεξέταση του πλαισίου για να ενισχυθεί η προστασία των αγροτών.

Γιατί η μάχη αυτή είναι κρίσιμη

Οι αθέμιτες πρακτικές στη διατροφική αλυσίδα δεν είναι απλά τεχνικά ζητήματα. Είναι ο πυρήνας της μάχης για:

• βιώσιμη παραγωγή,
• δίκαιο εισόδημα για τους αγρότες,
• σταθερότητα στην αγορά τροφίμων,
• ασφαλή και ποιοτικά προϊόντα για τους καταναλωτές.

Σε μια αλυσίδα όπου η δύναμη συγκεντρώνεται στα μεγάλα σούπερ μάρκετ και στους μεγάλους αγοραστές, οι παραγωγοί συχνά μένουν εκτεθειμένοι. Η νέα αξιολόγηση είναι ένα πρώτο βήμα προς μια πιο δίκαιη και ισορροπημένη αγορά – αλλά ο δρόμος είναι μακρύς.
Πηγή: agro24.gr