Νέοι κανόνες στη συμφωνία Ε.Ε. – Mercosur

09 October 2025

Νέοι κανόνες στη συμφωνία Ε.Ε. – Mercosur

Ως αποτέλεσμα των ποικίλων αντιδράσεων αγροτικών οργανώσεων, που προκάλεσε η αρχική συμφωνία εταιρικής σχέσης ΕΕ-Mercosur (EU-Mercosur Partnership Agreement - EMPA), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την Τετάρτη 8 Οκτωβρίου κανονισμό για την ενίσχυση της προστασίας των γεωργών της ΕΕ. Οι προτεινόμενες διασφαλίσεις παρέχουν εγγυήσεις προς τους γεωργούς της ΕΕ στο πλαίσιο της νομικής πρότασης της EMPA, η οποία διαβιβάστηκε στα κράτη μέλη της ΕΕ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 3 Σεπτεμβρίου.

Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, στην πράξη, παρέχουν ένα πρόσθετο επίπεδο βεβαιότητας στους γεωργούς της ΕΕ, πέραν της προσεκτικά σταθμισμένης σταδιακής εισαγωγής στοχευμένων ποσοστώσεων που έχουν συμφωνηθεί με τη Mercosur για εισαγωγές σε ευαίσθητους τομείς. Στην απίθανη περίπτωση απρόβλεπτης και επιζήμιας αύξησης των εισαγωγών από τη Mercosur ή αδικαιολόγητης μείωσης των τιμών για τους παραγωγούς της ΕΕ, η ταχεία και αποτελεσματική προστασία θα ενεργοποιηθεί.

Η πρόταση θεσπίζει διαδικασίες για τη διασφάλιση της έγκαιρης και αποτελεσματικής εφαρμογής των διμερών μέτρων διασφάλισης για τα γεωργικά προϊόντα. Περιλαμβάνει επίσης ειδικές διατάξεις όσον αφορά ορισμένα ευαίσθητα γεωργικά προϊόντα (που απαριθμούνται στο παράρτημα του κανονισμού), όπως το βόειο κρέας, τα πουλερικά, το ρύζι, το μέλι, τα αυγά, το σκόρδο, η αιθανόλη και η ζάχαρη.

Επί του θέματος, ο επίτροπος Γεωργίας και Τροφίμων, κ. Κριστόφ Χάνσεν, δήλωσε: «Οι διασφαλίσεις που αποδίδουμε στη συμφωνία ΕΕ-Mercosur είναι πρωτοφανείς. Με τη σημερινή πρόταση, ο αγροδιατροφικός τομέας της ΕΕ μπορεί να είναι βέβαιος ότι η Επιτροπή θα είναι πάντα στο πλευρό του. Ενόψει των ανησυχιών που εκφράστηκαν, ήταν απαραίτητο να προστεθεί ένα επιπλέον επίπεδο προστασίας, κάτι που κάνουμε τώρα. Ακούσαμε τις ανησυχίες των γεωργών και ενεργούμε αναλόγως. Η Επιτροπή θα είναι έτοιμη να δράσει γρήγορα και αποφασιστικά σε περίπτωση ανάγκης προστασίας των συμφερόντων του αγροδιατροφικού μας τομέα. Θα ταξιδέψω επίσης στη Βραζιλία με αντιπροσωπεία παραγωγών της ΕΕ στα τέλη Οκτωβρίου για να προωθήσω τις εξαγωγές μας σε αυτή τη μεγάλη αγορά. Θέλουμε οι παραγωγοί μας να επωφεληθούν από αυτή τη συμφωνία, όπως και όλοι οι άλλοι τομείς των οικονομιών μας, χωρίς να αισθάνονται ότι απειλούνται από αυτήν».

Επίσης, ο επίτροπος Εμπορίου και Οικονομικής Ασφάλειας, Διοργανικών Σχέσεων και Διαφάνειας, Μάρος Σέφτσοβιτς, δήλωσε: «Η προώθηση της οικονομικής ανταγωνιστικότητας και της κοινωνικής σημασίας των γεωργών μας θα αποτελεί πάντα την ύψιστη προτεραιότητα του εμπορικού θεματολογίου της ΕΕ. Από τη μία πλευρά, πρέπει να συνεχίσουμε να βρίσκουμε νέες εξαγωγικές ευκαιρίες παγκοσμίως για τα απαράμιλλα προϊόντα τους. Από την άλλη πλευρά, πρέπει να παράσχουμε όλες τις απαραίτητες προστασίες στους αγρότες μας στο πλαίσιο ορισμένων εμπορικών συμφωνιών. Αυτές οι διασφαλίσεις ενσωματώνουν αυτή τη βασική αρχή. Ακούσαμε τους αγρότες μας, το σκεφτήκαμε και τώρα ενεργήσαμε προς το συμφέρον τους. Πιστεύουμε ότι με αυτή τη νομική εγγύηση από χυτοσίδηρο, οι γεωργοί μας μπορούν τώρα να υποστηρίξουν τη συμφωνία Mercosur με εμπιστοσύνη και πιστεύουμε ότι οι συννομοθέτες θα αντιμετωπίσουν τώρα την πρόταση αυτή ως προτεραιότητα, ώστε ο κανονισμός να μπορέσει να εγκριθεί πριν από την υπογραφή της συμφωνίας ΕΕ-Mercosur».

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:

«Οι ειδικές διατάξεις για τα ευαίσθητα προϊόντα περιλαμβάνουν ενισχυμένη παρακολούθηση, σαφείς ενεργοποιήσεις και ταχεία αντίδραση.

Ενισχυμένη παρακολούθηση

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρακολουθεί συστηματικά τις τάσεις της αγοράς όσον αφορά τις εισαγωγές ορισμένων ευαίσθητων γεωργικών προϊόντων στο πλαίσιο της συμφωνίας. Με βάση τα αποτελέσματα αυτά, η θα αποστέλλει ανά εξάμηνο έκθεση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην οποία θα αξιολογούνται οι επιπτώσεις των εν λόγω εισαγωγών στις αγορές της ΕΕ.

Αυτή η τακτική και λεπτομερής παρακολούθηση θα επιτρέψει τον εντοπισμό τυχόν κινδύνων σε πρώιμο στάδιο και την ταχεία ανάληψη δράσης για την αντιμετώπιση πιθανών αρνητικών επιπτώσεων. Οι εκθέσεις αυτές καλύπτουν την αγορά της Ένωσης και, κατά περίπτωση, καλύπτουν επίσης την ειδική κατάσταση σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη.

Διακόπτες ενεργοποίησης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εξετάζει, κατά προτεραιότητα, περιπτώσεις κατά τις οποίες παρατηρείται αύξηση των εισαγωγών ή μείωση των εγχώριων τιμών που συγκεντρώνονται σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη.

Κατά κανόνα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα κινήσει έρευνα εάν οι τιμές εισαγωγής από τη Mercosur είναι τουλάχιστον κατά 10 % χαμηλότερες από τις τιμές των ίδιων ή ανταγωνιστικών προϊόντων της ΕΕ και υπάρχει

α) αύξηση άνω του 10 % των ετήσιων εισαγωγών ενός προϊόντος από τη Mercosur υπό προτιμησιακούς όρους ή

β) μείωση κατά 10 % των τιμών εισαγωγής του συγκεκριμένου προϊόντος από τη Mercosur, όλες σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.

Εάν η έρευνα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι υπάρχει σοβαρή ζημία (ή κίνδυνος σοβαρής ζημίας), η ΕΕ θα μπορούσε να ανακαλέσει προσωρινά τις δασμολογικές προτιμήσεις για τα προϊόντα που προκαλούν ζημία.

Ταχεία αντίδραση

Σύμφωνα με την πρόταση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύεται:

  • να κινεί έρευνα χωρίς καθυστέρηση κατόπιν αιτήματος κράτους μέλους, εφόσον υπάρχουν επαρκείς λόγοι·
  • ενεργοποίηση προσωρινών μέτρων διασφάλισης το αργότερο εντός 21 ημερών από την παραλαβή του αιτήματος στις πλέον επείγουσες περιπτώσεις, εάν υπάρχει επαρκής κίνδυνος βλάβης·
  • με στόχο την ολοκλήρωση των ερευνών σε 4 μήνες (ουσιαστικά ταχύτερα από τους 12 μήνες που διαφορετικά θα επιτρεπόταν από την EMPA).

Ιστορικό

Οι διμερείς ρήτρες διασφάλισης που περιλαμβάνονται στην EMPA επιτρέπουν την προσωρινή αναστολή των δασμολογικών προτιμήσεων για την αντιμετώπιση πιθανών αρνητικών επιπτώσεων των δασμολογικών μειώσεων. Η σημερινή πρόταση μεταφράζει τη ρήτρα αυτή απευθείας σε δεσμευτική και άμεσα εκτελεστή νομοθεσία της ΕΕ.

Βασίζεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2019/287, ο οποίος εφαρμόζει τη ρήτρα διασφάλισης και άλλους μηχανισμούς που επιτρέπουν την προσωρινή αναστολή των προτιμήσεων σε ορισμένες συμφωνίες που έχουν συναφθεί μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ορισμένων τρίτων χωρών. Δεδομένων των ευαισθησιών που σχετίζονται με το εμπόριο γεωργικών προϊόντων με τις χώρες της Mercosur, κρίθηκε σκόπιμη η έκδοση ειδικής νομικής πράξης.

Επόμενα βήματα

Ο νέος κανονισμός που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στο πλαίσιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας. Επιτροπή επέδειξε ταχεία δράση προτείνοντας αυτόν τον κανονισμό και αναμένουμε ότι οι συννομοθέτες θα τον εγκρίνουν γρήγορα ώστε να επωφεληθούν αμέσως από αυτόν».

Πηγή: agro24.gr

09 October 2025