Το άρθρο του Παναγιώτη Καλημέρη*, που εντάσσεται στην Έκθεση του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ 2024 με τίτλο «Πράσινη μετάβαση & μικρές επιχειρήσεις», η οποία δημοσιοποιήθηκε πρόσφατα, φωτίζει τον κρίσιμο ρόλο των ελληνικών ΜμΕ στην πορεία προς την πράσινη οικονομία και την αναγκαιότητα άμεσης προσαρμογής τους στις νέες περιβαλλοντικές και κλιματικές προκλήσεις.
Ο συγγραφέας υπενθυμίζει ότι οι ελληνικές Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ) πέρασαν πολλά χρόνια υπό πίεση εξαιτίας της χρηματοπιστωτικής κρίσης, της πανδημίας και της ενεργειακής αστάθειας εξ αιτίας του πολέμου στην Ουκρανία. Τώρα στη λίστα προκλήσεων προστίθεται και η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή, μια «εξωτερικότητα» που επιβαρύνει όλες τις επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Όταν μιλάμε για κλιματική κρίση δεν είναι ζήτημα του μακρινού μέλλοντος· έχει ήδη αρχίσει να πλήττει το παρόν.
Καύση θερμοκρασιών και επιπτώσεις στις επιχειρήσεις
Στο άρθρο σημειώνεται ότι, σύμφωνα με την έκθεση του IPCC (2023), η παγκόσμια θερμοκρασία έχει ήδη ανεβεί κατά 1,09 °C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Στη στεριά η αύξηση φτάνει τα 1,59 °C — στοιχεία που δείχνουν ότι το όριο του +1,5 °C μοιάζει πλέον να απομακρύνεται.
Οι συνέπειες είναι πολλές και σοβαρές: ζημιές σε υποδομές, διακοπές στην παραγωγή, αύξηση κόστους, προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού, και σε ακραίες περιπτώσεις διακοπή επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Οι ΜμΕ στο μάτι του κυκλώνα
Το άρθρο τονίζει πως οι ΜμΕ είναι ευάλωτες: λιγότερα αποθέματα, περιορισμένη πρόσβαση σε κεφάλαια, μικρότερη τεχνογνωσία, όλα συντελούν στο να χτυπιούνται περισσότερο από τις μεγάλες επιχειρήσεις. Αναφέρονται, επίσης, διεθνείς αναλύσεις που ξεχωρίζουν:
- Το 63 % των επιχειρήσεων πιστεύει ότι είναι σωστό να αναλάβει δράση για το κλίμα.
- Το 52 % θεωρεί ότι οι δράσεις για το κλίμα μπορούν να εξοικονομήσουν κόστος.
- Το 52 % δείχνει ως εμπόδιο την έλλειψη πολιτικών και κρατικών μέτρων, ενώ το 39 % επικαλείται έλλειψη δεδομένων και γνώσης.
- Το 64 % αναγνωρίζει ότι δεν έχει επαρκή πληροφόρηση για τα χρηματοδοτικά εργαλεία που θα μπορούσαν να βοηθήσουν.
Επιπλέον, πολλές επιχειρήσεις έχουν ήδη αρχίσει να προσαρμόζουν την εφοδιαστική τους αλυσίδα, να ανοίγουν συζητήσεις με προμηθευτές για το ανθρακικό αποτύπωμα, και να εμπλέκουν τους πελάτες τους σε τέτοια ζητήματα.
Η ελληνική πραγματικότητα και οι ανάγκες των ΜμΕ
Στην Ελλάδα, η Τράπεζα της Ελλάδος και το ΙΟΒΕ έχουν υλοποιήσει μελέτες που προσδιορίζουν τα οικονομικά βάρη και τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής. Όμως, όπως επισημαίνει ο συγγραφέας, οι περισσότερες χρηματοδοτήσεις απευθύνονται κυρίως στις μεγάλες επιχειρήσεις, αφήνοντας τη συντριπτική πλειονότητα των ΜμΕ στο περιθώριο.
Οι ΜμΕ στην Ελλάδα αποτελούν το 99,9 % των επιχειρήσεων, απασχολούν το 84,6 % του ανθρώπινου δυναμικού και συνεισφέρουν στο 67 % της προστιθέμενης αξίας της χώρας. Είναι, δηλαδή, η ραχοκοκαλιά της οικονομίας και δεν μπορούν να μείνουν απέξω από τον σχεδιασμό.
Ειδικά δεδομένα από έρευνα της Εθνικής Τράπεζας δείχνουν ότι το 30 % των επιχειρήσεων υπέστη υλικές ζημιές και το 42 % επηρεάστηκε έμμεσα λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων το 2023. Περισσότερο από 60 % των επιχειρήσεων χρειάσθηκαν πάνω από 2 μήνες για να επανέλθουν στην κανονικότητα.
Το μεγάλο ζητούμενο: πόροι, πολιτικές και υποστήριξη
Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η επιτυχής προσαρμογή των ΜμΕ στην κλιματική κρίση κρίνεται από την πρόσβαση σε κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία, την ύπαρξη ασφαλιστικών λύσεων κινδύνου, καθώς και από στοχευμένες πολιτικές στήριξης.
Προτείνεται να δοθούν κίνητρα για πράσινες επενδύσεις, χρηματοδοτήσεις με όρους βιωσιμότητας, και υποστήριξη σε εκπαιδευτικά και τεχνολογικά εργαλεία. Οι επιχειρήσεις πρέπει να ενσωματώσουν το ESG (περιβαλλοντικά, κοινωνικά και διακυβέρνηση) στο πρόγραμμά τους.
Η αλλαγή κουλτούρας είναι απαραίτητη: οι ΜμΕ πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η κλιματική κρίση δεν είναι απειλή του μέλλοντος αλλά πρόκληση του σήμερα. Η ομαλή μετάβασή τους στη νέα πραγματικότητα αποτελεί στοίχημα για ολόκληρη την οικονομία και κοινωνία.
*Ο Παναγιώτης Καλημέρης είναι επίκουρος καθηγητής Οικολογικής Οικονομικής στο Τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών.
Πηγή: AΠΕ-ΜΠΕ
Related Articles
Το άρθρο του Παναγιώτη Καλημέρη*, που εντάσσεται στην Έκθεση του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ 2024 με τίτλο «Πράσινη μετάβαση & μικρές επιχειρήσεις», η οποία δημοσιοποιήθηκε πρόσφατα, φωτίζει τον κρίσιμο ρόλο των ελληνικών ΜμΕ στην πορεία προς την πράσινη οικονομία και την αναγκαιότητα άμεσης προσαρμογής τους στις νέες περιβαλλοντικές και κλιματικές προκλήσεις.
Ο συγγραφέας υπενθυμίζει ότι οι ελληνικές Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ) πέρασαν πολλά χρόνια υπό πίεση εξαιτίας της χρηματοπιστωτικής κρίσης, της πανδημίας και της ενεργειακής αστάθειας εξ αιτίας του πολέμου στην Ουκρανία. Τώρα στη λίστα προκλήσεων προστίθεται και η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή, μια «εξωτερικότητα» που επιβαρύνει όλες τις επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Όταν μιλάμε για κλιματική κρίση δεν είναι ζήτημα του μακρινού μέλλοντος· έχει ήδη αρχίσει να πλήττει το παρόν.
Καύση θερμοκρασιών και επιπτώσεις στις επιχειρήσεις
Στο άρθρο σημειώνεται ότι, σύμφωνα με την έκθεση του IPCC (2023), η παγκόσμια θερμοκρασία έχει ήδη ανεβεί κατά 1,09 °C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Στη στεριά η αύξηση φτάνει τα 1,59 °C — στοιχεία που δείχνουν ότι το όριο του +1,5 °C μοιάζει πλέον να απομακρύνεται.
Οι συνέπειες είναι πολλές και σοβαρές: ζημιές σε υποδομές, διακοπές στην παραγωγή, αύξηση κόστους, προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού, και σε ακραίες περιπτώσεις διακοπή επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Οι ΜμΕ στο μάτι του κυκλώνα
Το άρθρο τονίζει πως οι ΜμΕ είναι ευάλωτες: λιγότερα αποθέματα, περιορισμένη πρόσβαση σε κεφάλαια, μικρότερη τεχνογνωσία, όλα συντελούν στο να χτυπιούνται περισσότερο από τις μεγάλες επιχειρήσεις. Αναφέρονται, επίσης, διεθνείς αναλύσεις που ξεχωρίζουν:
Επιπλέον, πολλές επιχειρήσεις έχουν ήδη αρχίσει να προσαρμόζουν την εφοδιαστική τους αλυσίδα, να ανοίγουν συζητήσεις με προμηθευτές για το ανθρακικό αποτύπωμα, και να εμπλέκουν τους πελάτες τους σε τέτοια ζητήματα.
Η ελληνική πραγματικότητα και οι ανάγκες των ΜμΕ
Στην Ελλάδα, η Τράπεζα της Ελλάδος και το ΙΟΒΕ έχουν υλοποιήσει μελέτες που προσδιορίζουν τα οικονομικά βάρη και τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής. Όμως, όπως επισημαίνει ο συγγραφέας, οι περισσότερες χρηματοδοτήσεις απευθύνονται κυρίως στις μεγάλες επιχειρήσεις, αφήνοντας τη συντριπτική πλειονότητα των ΜμΕ στο περιθώριο.
Οι ΜμΕ στην Ελλάδα αποτελούν το 99,9 % των επιχειρήσεων, απασχολούν το 84,6 % του ανθρώπινου δυναμικού και συνεισφέρουν στο 67 % της προστιθέμενης αξίας της χώρας. Είναι, δηλαδή, η ραχοκοκαλιά της οικονομίας και δεν μπορούν να μείνουν απέξω από τον σχεδιασμό.
Ειδικά δεδομένα από έρευνα της Εθνικής Τράπεζας δείχνουν ότι το 30 % των επιχειρήσεων υπέστη υλικές ζημιές και το 42 % επηρεάστηκε έμμεσα λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων το 2023. Περισσότερο από 60 % των επιχειρήσεων χρειάσθηκαν πάνω από 2 μήνες για να επανέλθουν στην κανονικότητα.
Το μεγάλο ζητούμενο: πόροι, πολιτικές και υποστήριξη
Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η επιτυχής προσαρμογή των ΜμΕ στην κλιματική κρίση κρίνεται από την πρόσβαση σε κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία, την ύπαρξη ασφαλιστικών λύσεων κινδύνου, καθώς και από στοχευμένες πολιτικές στήριξης.
Προτείνεται να δοθούν κίνητρα για πράσινες επενδύσεις, χρηματοδοτήσεις με όρους βιωσιμότητας, και υποστήριξη σε εκπαιδευτικά και τεχνολογικά εργαλεία. Οι επιχειρήσεις πρέπει να ενσωματώσουν το ESG (περιβαλλοντικά, κοινωνικά και διακυβέρνηση) στο πρόγραμμά τους.
Η αλλαγή κουλτούρας είναι απαραίτητη: οι ΜμΕ πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η κλιματική κρίση δεν είναι απειλή του μέλλοντος αλλά πρόκληση του σήμερα. Η ομαλή μετάβασή τους στη νέα πραγματικότητα αποτελεί στοίχημα για ολόκληρη την οικονομία και κοινωνία.
*Ο Παναγιώτης Καλημέρης είναι επίκουρος καθηγητής Οικολογικής Οικονομικής στο Τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών.
Πηγή: AΠΕ-ΜΠΕ