Meat News #136
Ε.Ε.: Στο όνομα του αγρότη, αλλά με ποιο κόστος;
Related Articles
Σε μία περίοδο έντονων κοινωνικών εντάσεων και αγροτικών κινητοποιήσεων σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παρουσιάζει μια ριζική μεταρρύθμιση της τροφικής αλυσίδας, με επίκεντρο τη στήριξη των γεωργών.
Η νέα νομοθετική πρόταση στοχεύει στη διασφάλιση της διαφάνειας, της δίκαιης διανομής υπεραξίας και της βιωσιμότητας σε όλα τα στάδια παραγωγής και διανομής τροφίμων.
Αποκατάσταση της ανισορροπίας ισχύος στην τροφική αλυσίδα
Το σχέδιο νόμου τροποποιεί βασικούς ευρωπαϊκούς κανονισμούς (Ε.Ε. 1308/2013, 2021/2115 και 2021/2116) και επιδιώκει να αναστρέψει την κυριαρχία μεγάλων μεταποιητών και διανομέων έναντι των παραγωγών. Ρητά αναγνωρίζεται ότι οι γεωργοί είναι οι ασθενέστεροι κρίκοι της τροφικής αλυσίδας, αδυνατώντας να επηρεάσουν την τιμή πώλησης των προϊόντων τους.
Δίκαιο εμπόριο με σφραγίδα βιωσιμότητας
Το νέο πλαίσιο εισάγει αυστηρά κριτήρια για τη χρήση όρων όπως «δίκαιο εμπόριο» και «ισότιμη συνεργασία», τα οποία πλέον θα επιτρέπονται μόνο όταν τηρούνται οι αρχές των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Η νομοθεσία θέτει στο επίκεντρο την κοινωνική ευθύνη, την αγροτική δικαιοσύνη και τις διαφανείς εμπορικές σχέσεις.
Επίσης, αναπροσδιορίζεται η έννοια της «βραχείας εφοδιαστικής αλυσίδας», δίνοντας έμφαση στην ευρωπαϊκή παραγωγή, στον περιορισμό των μεσαζόντων και στην εγγύτητα παραγωγού και καταναλωτή, συμβάλλοντας στην αυτάρκεια και στη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα.
Γραπτές συμβάσεις: Καθολική υποχρέωση με εξαιρέσεις
Οι γραπτές συμβάσεις καθίστανται υποχρεωτικές, ιδιαίτερα στον τομέα του γάλακτος, όπου παρατηρούνται έντονες τιμολογιακές διακυμάνσεις. Η υποχρέωση αυτή μπορεί να επεκταθεί και σε άλλα προϊόντα, υπό προϋποθέσεις και κατόπιν αιτήματος των εθνικών γεωργικών οργανισμών.
Εξαιρούνται ρητά ο γαλακτοκομικός τομέας και η ζάχαρη, για τους οποίους παραμένουν σε ισχύ ξεχωριστοί μηχανισμοί διαχείρισης.
Ενδυνάμωση των οργανώσεων παραγωγών
Ένα από τα σημαντικότερα σημεία του νομοσχεδίου είναι η αναβάθμιση του ρόλου των οργανώσεων παραγωγών. Ακόμη και οι μη αναγνωρισμένες ενώσεις αποκτούν τη δυνατότητα συλλογικής διαπραγμάτευσης, υπό την προϋπόθεση ότι θα υποβάλουν αίτημα αναγνώρισης εντός πενταετίας.
Οι ενώσεις αυτές μπορούν να επωφεληθούν από ειδικές ρυθμιστικές εξαιρέσεις στο πλαίσιο της ενιαίας αγοράς, με όριο το 33% της εθνικής ή το 5% της ευρωπαϊκής παραγωγής, εξασφαλίζοντας ισορροπία στην αγορά και προστασία του ανταγωνισμού.
Η Ελλάδα στους μεγάλους ωφελημένους
Η Ελλάδα, με την πολυδιάσπαση των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και τη μεγάλη παρουσία μικρών παραγωγών, αναμένεται να βγει κερδισμένη από τη μεταρρύθμιση. Η θεσμική ενίσχυση συνεταιρισμών και οργανώσεων παραγωγών μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τη διαπραγματευτική ισχύ της χώρας, ιδίως σε προϊόντα με εξαγωγική δυναμική όπως το ελαιόλαδο, η φέτα και τα νωπά φρούτα.
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες:
Στρατηγική ανθεκτικότητα και πολιτιστική συνέχεια
Η βιωσιμότητα δεν περιορίζεται πλέον μόνο στο περιβάλλον, αλλά περιλαμβάνει και οικονομικούς και κοινωνικούς δείκτες. Το σχέδιο νόμου προτάσσει τη δίκαιη αμοιβή των παραγωγών, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των γεωργικών μονάδων, αλλά και τη διατήρηση της πολιτιστικής ταυτότητας της υπαίθρου.
Η χρηματοδότηση συλλογικών έργων (π.χ. διαχείριση αποβλήτων, σήμανση τοπικών προϊόντων, εκπαιδευτικές αγροτικές δομές) ενισχύει τη συνοχή και δίνει ώθηση στην ανάπτυξη της υπαίθρου.
Το ελληνικό μοντέλο σε ρόλο-κλειδί
Η ελληνική γεωργία, βασισμένη κυρίως σε μικρές, οικογενειακές μονάδες, είναι ιδανικά τοποθετημένη για να αξιοποιήσει τις αλλαγές. Οι συνεταιρισμοί, η προώθηση των ΠΟΠ προϊόντων και η σύνδεση με την αγροδιατροφή και τον τουρισμό αποτελούν εθνικά συγκριτικά πλεονεκτήματα.
Η δυνατότητα για πολυετείς συμβάσεις και η τιμολόγηση βάσει τεκμηριωμένου κόστους ενισχύουν τη σταθερότητα και μειώνουν την εξάρτηση από τις αγορές, ενώ επιτρέπουν καλύτερη αξιοποίηση των εργαλείων της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ).
Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για την αγροδιατροφή
Η νομοθετική πρόταση συνιστά μια θεμελιώδη αλλαγή στο ευρωπαϊκό αγροδιατροφικό τοπίο. Με έμφαση στη δικαιοσύνη, τη διαφάνεια και τη βιωσιμότητα, φιλοδοξεί να τοποθετήσει τον αγρότη στον πυρήνα του διατροφικού μας μέλλοντος.
Αν εγκριθεί, το σχέδιο θα αποτελέσει το θεμέλιο για ένα νέο κοινωνικό και παραγωγικό συμβόλαιο, όπου η γεωργία θα λειτουργεί ως πυλώνας ανθεκτικότητας, ασφάλειας και κοινωνικής συνοχής, σε μια Ευρώπη που αναζητά ισορροπία σε καιρούς γεωπολιτικών και περιβαλλοντικών αβεβαιοτήτων.
Παρά τις εξαγγελίες της Ε.Ε. για ενίσχυση του ρόλου των αγροτών στην τροφική αλυσίδα, δεν λείπουν οι φωνές που εκφράζουν έντονη επιφύλαξη ως προς το βάθος και την ουσία αυτών των μεταρρυθμίσεων. Πολλοί παρατηρούν ότι οι πολιτικές αυτές, αν και φαινομενικά προοδευτικές, ενδέχεται να λειτουργήσουν περισσότερο ως εργαλεία κατευνασμού του αγροτικού κόσμου, παρά ως ουσιαστικοί μηχανισμοί αλλαγής. Οι μικροί παραγωγοί παραμένουν συχνά στο έλεος διαπραγματευτικά ισχυρών αλυσίδων και μεσαζόντων, ενώ η πολυπλοκότητα των ευρωπαϊκών κανονισμών τους αποθαρρύνει από την πλήρη συμμετοχή. Σε αυτό το πλαίσιο, η φαινομενική ενδυνάμωση μπορεί να αποδειχθεί προσχηματική, ιδίως αν δεν συνοδευτεί από ισχυρή πολιτική βούληση για μεταρρυθμίσεις που θα αγγίξουν τα θεμέλια του σημερινού μοντέλου.
Πηγή: agrocapital.gr
