Κλιματική απειλή στον αγρο‐κτηνοτροφικό τομέα

Related Articles

• Κλιματικά φαινόμενα προκαλούν ανατιμήσεις
• Συνεργασία Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και ΕΛΓΑ
• Ρεκόρ αγροτικών εξαγωγών – Ανάγκη στήριξης και ελέγχου εισαγωγών

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της πλατφόρμας fi-compass, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ευρωπαϊκή γεωργία —καλλιέργειες και κτηνοτροφία μαζί— υφίσταται ετήσιες απώλειες άνω των 28,3 δισ. € λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως ξηρασία, παγετός, χαλάζι και υπερβολικές βροχοπτώσεις.

Αυτό αντιστοιχεί περίπου στο 6% της συνολικής παραγωγής.

Απώλειες στην κτηνοτροφία

Η μελέτη διαπιστώνει ότι πάνω από 60% των απωλειών αφορά τις καλλιέργειες, με την υπόλοιπη συμβολή της κτηνοτροφίας να εκτιμάται ως σημαντική, ώστε το συνολικό ύψος των απωλειών (καλλιέργειες + κτηνοτροφία) να φτάνει τα 40 δισ. € έως το 2050, με βάση σενάρια κλιματικής αλλαγής. Αυτό καθιστά την κτηνοτροφία ζωτικό στοιχείο της εικόνας, καθώς συμβάλλει ουσιαστικά στο συνολικό οικονομικό πλήγμα.

Τι επιφυλάσσει το 2050;

Οι μέσες ετήσιες απώλειες για τις καλλιέργειες αναμένεται να αυξηθούν από τα 17,4 δισ. € σήμερα σε περίπου 24,8 δισ. € (σενάριο μεσαίων εκπομπών, SSP2-4.5) και σε 28,9 δισ. € (business-as-usual, SSP5-8.5).
Όταν προστεθούν οι απώλειες από την κτηνοτροφία, το συνολικό AAL (Ετήσια Μέση Απώλεια) της Ε.Ε.-27 αναμένεται να φθάσει τα 40 δισ. €.

Ασφαλιστικό κενό και κτηνοτροφία

Η μελέτη υπογραμμίζει ότι μόλις το 20–30% των ζημιών από κλιματικούς κινδύνους καλύπτεται μέσω ασφαλιστικών συστημάτων — δημόσιων, ιδιωτικών ή αμοιβαίων, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων της ΚΑΠ. Το ασφαλιστικό κενό (protection gap) είναι ιδιαίτερα σοβαρό για τους κτηνοτρόφους, που —όπως και οι αγρότες— αναλαμβάνουν το μεγαλύτερο βάρος των ζημιών.

Απώλειες στην ελληνική κτηνοτροφία

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Morgan Stanley, η Ελλάδα υφίσταται ετήσιες απώλειες ~2,6 δισ. € από τη ξηρασία, ένα φαινόμενο που αναμένεται να αυξηθεί κατά ~43% έως το 2050, φθάνοντας τα 3,7 δισ. €. Και ενώ αναφέρονται συνολικά στη γεωργία, η κτηνοτροφία, ιδιαίτερα μέσω της παραγωγής αγελαδινού γάλακτος, αντιστοιχεί σε σημαντικό μέρος αυτών των ζημιών.

Από πιο εξειδικευμένη έρευνα, προέρχεται η μελέτη «Climate Change Risks for the Mediterranean Agri-Food Sector: The Case of Greece», η οποία υπολογίζει τις άμεσες ετήσιες απώλειες της ελληνικής αγρο-κτηνοτροφίας από €437 εκατ. έως €643 εκατ. (2021–2040), και μέχρι €579 εκατ.–1 δισ./έτος (2041–2060), ανάλογα με το σενάριο κλιματικών επιπτώσεων. Στον τομέα της κτηνοτροφίας, η μείωση της παραγωγής αγελαδινού γάλακτος αντιπροσωπεύει πάνω από το 60% των απωλειών.

Οι περιοχές της Θεσσαλίας και της Κεντρικής Μακεδονίας καταγράφουν σχεδόν το μισό των ζημιών σε επίπεδο χώρας, συνοδεύοντας σημαντικές απώλειες στην παραγωγή, αλλά και στην απασχόληση και το εθνικό ΑΕΠ: €347–554 εκατ./έτος απώλεια ΑΕΠ και έως 39.200 κατάργηση θέσεων εργασίας ετησίως.
Πηγή: Insurance and Risk Management Tools for Agriculture in the EU, MDPI ResearchGate